Stanisław Nowak (paulin)
| Stanisław Nowak Antoni Nowak | |
| zakonnik, przeor | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
12 października 1974 |
| Przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze | |
| Okres sprawowania |
1943–1946 |
| Przeor klasztoru paulinów w Prima Porta | |
| Okres sprawowania | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
Stanisław Nowak (właśc. Antoni Nowak; ur. 7 czerwca 1902[1] w Woli Libertowskiej, zm. 12 października 1974 w Cadogen, USA[1]) – duchowny katolicki, paulin, przeor klasztoru na Jasnej Góry, Prima Porta we Włoszech i Doylestown w USA.
Do zakonu paulinów wstąpił w 1920 r. Był magistrem nowicjatu w Leśniowie[2]. Odbył studia w Papieskim Uniwersytecie Świętego Tomasza z Akwinu (tzw. Angelicum) w Rzymie. 7 października 1943 został powołany na urząd przeora Jasnej Góry, po nagłej śmierci przeora Norberta Motylewskiego.
W listopadzie 1944 w czasie kręcenia propagandowego filmu na Jasnej Górze i filmowania mszy przeor Nowak odmówił przeczytania napisanego przez Niemców kazania, w którym miał podkreślić, że Jasna Góra modli się za pomyślność wojska niemieckiego w walce z bolszewizmem. Kazanie napisał paulinom szef wydziału propagandy Generalnego Gubernatorstwa Wilhelm Ohlenbusch[3][4]. W 1944 r. władze Generalnego Gubernatorstwa wielokrotnie nakłaniały Nowaka, jako przeora klasztoru, do ewakuacji skarbów na terytorium Rzeszy, czego odmówił[5]. Przez to, że Nowak nie zgodził się opuścić Jasnej Góry pomimo szykan i gróźb stosowanych przez Niemców, zakonnicy w krytycznym momencie mogli ugasić pożar wzniecony przez Niemców na dziedzińcu klasztornym, co miało miejsce w czasie ataku Armii Czerwonej prowadzonego w dniach 16–17 stycznia 1945[6].
Przestał pełnić funkcję przeora 19 stycznia 1946 z powodu wyjazdu do Rzymu, gdzie został przeorem w kościele paulinów Prima Porta, a następnie przeorem w klasztorze w Doylestown (USA), by wreszcie osiąść w Cadogen (USA) jako proboszcz[7]. Także był przeorem w klasztorze w Kittaning w stanie Pensylwania niedaleko Pittsburga (diecezja Greensburg). W historii Kościoła określany jest jako Pater Bene Meritus (Ojciec Wielce Zasłużony).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Find a grave: Stanley A. Nowak
- ↑ Przeniesienie nowicjatu z Leśnej Podlaskiej do Leśniowa
- ↑ Archiwum klasztoru o.o. paulinów na Jasnej Górze - Zespół dokumentów dotyczących historii klasztoru na Jasnej Górze w okresie niemieckiej okupacji w latach 1939-1945 sygnatura 3674 s. 215-219
- ↑ Jan Pietrzykowski: Jasna Góra w okresie dwóch wojen światowych. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, 1987, s. 170-171.
- ↑ Janusz Płowecki: Wyzwolenie Częstochowy 1945. 1973, s. 14-15.
- ↑ Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 93.
- ↑ IX. Odradzanie się zakonu – 14. Stany Zjednoczone
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.