Stanisław Lubomirski (wojewoda kijowski)

Stanisław Lubomirski
	; Szreniawa bez Krzyża
Rodzina	Lubomirscy herbu Szreniawa bez Krzyża
Data urodzenia	1704
Data i miejsce śmierci	19 lipca 1793 ; Warszawa
Ojciec	Jerzy Aleksander Lubomirski
Matka	Joanna Karolina von Sartzhausen
Żona	Ludwika Pociejówna
Dzieci	Ludwika (Potocka); Franciszek Ksawery Lubomirski; Józef Lubomirski; Aleksander Lubomirski (zm. 1804); Michał Lubomirski (1752–1825)
	Odznaczenia

Stanisław Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. w 1704 roku – zm. 19 lipca 1793 roku w Warszawie) – polski magnat kresowy XVIII. w., wojewoda kijowski w latach 1772-1785, wojewoda bracławski w latach 1764-1772, podstoli koronny w latach 1739-1764, starosta sądecki w latach 1735-1746, starosta radomyski i sieciechowski^[1], słynny z awanturniczego życia i rozlicznych przygód.

Był synem wojewody sandomierskiego Jerzego Aleksandra i Joanny Karoliny von Sartzhausen.

Życiorys

W 1735 otrzymał starostwo grodowe sądeckie, które w 1754 odstąpił Małachowskim. Był posłem na sejm 1738^[2], poseł województwa wołyńskiego na sejm 1740 roku^[3]. 29 lipca 1738 roku dostał urząd podstolego koronnego. Poseł województwa kijowskiego na sejm 1744 roku^[4]. W 1744 roku został kawalerem Orderu Orła Białego. Pozostawał w zatargach z sąsiadami Potockimi i Jabłonowskimi. Angażował się także w utarczki graniczne z Tatarami. Poseł województwa kijowskiego na sejm konwokacyjny 1764 roku^[5]. Występował jako kandydat do korony polskiej. Po swoim wyborze król Stanisław August Poniatowski mianował Lubomirskiego 15 grudnia 1764 wojewodą bracławskim, a w 1766 kawalerem Orderu Św. Stanisława. Sympatyzował z Konfederacją Barską, ale do niej nie należał. Niektóre jego chorągwie wzięły udział w konfederacji. 29 października 1772 został wojewodą kijowskim. Członek konfederacji 1773 roku^[6]. Na Sejmie Rozbiorowym 1773–1775 wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór^[7]. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski^[8].

W związku z nawrotami choroby umysłowej krewni wystąpili o ustanowienie kurateli, aby uniknąć trwonienia majątku. W 1785 zrzekł się stanowiska wojewody kijowskiego. Pochowany w katakumbach na Starych Powązkach w Warszawie (rząd 169-7)^[9].

Majątek

W 1738 odziedziczył po ojcu wielki majątek w województwie sandomierskim i kijowskim. Po bezpotomnej śmierci brata Józefa w 1755 wzbogacił go jeszcze o dobra na Wołyniu i Podolu. Na posiadanych terenach prowadził intensywną akcję osadniczą. Był jednym z najbogatszych magnatów w Polsce. Posiadał majątki na Wołyniu: Dubno, Równe i Świda^[10].

Rodzina

Żonaty od 1740 z Ludwiką Pociejówną pozostawił córkę Ludwikę (mąż - starosta halicki i czorsztyński Józef Makary hr. Potocki) i czterech synów Ksawerego, Józefa, Aleksandra i Michała.

Wywód przodków

4. Aleksander Lubomirski
	2. Jerzy Aleksander Lubomirski
5. Katarzyna Anna z Sapiehów córka Pawła Jana Sapiehy
		1. Stanisław Lubomirski
6. Jan Karol von Starzhausen
	3. Joanna Startzhausenówna
7. Regina Maximiliana Fieger von Hirschberg

Przypisy

↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 182.
↑ Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 470.
↑ Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 710.
↑ Mieczysław Skibiński, Europa a Polska w dobie wojny o sukcesyę austryacką w latach 1740-1745. T. 2. Dokumenty, Kraków 1913, s. 289.
↑ Tomasz Szwaciński, Sejmiki poselskie przed konwokacją 1764 r., w: Kwartalnik Historyczny R. 113 nr 1 (2006), s. 31.
↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 545-562.
↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.
↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISLAO LUBOMIRSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
↑ Świda, wś pow. radomyski, na pograniczu powiatu żytomierskiego, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 643 .

[1] Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 182.

[2] Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 470.

[3] Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 710.

[4] Mieczysław Skibiński, Europa a Polska w dobie wojny o sukcesyę austryacką w latach 1740-1745. T. 2. Dokumenty, Kraków 1913, s. 289.

[5] Tomasz Szwaciński, Sejmiki poselskie przed konwokacją 1764 r., w: Kwartalnik Historyczny R. 113 nr 1 (2006), s. 31.

[6] Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.

[7] Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 545-562.

[8] Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.

[9] Cmentarz Stare Powązki: STANISLAO LUBOMIRSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .

[10] Świda, wś pow. radomyski, na pograniczu powiatu żytomierskiego, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 643 .

[1]