Sigurimi

Sigurimi

Drejtoria e Sigurimit të Shtetit

Państwo	Albania
Data utworzenia	14 grudnia 1944
Data likwidacji	12 lipca 1991
Siedziba	Tirana
brak współrzędnych

Dyrektoriat Bezpieczeństwa Państwa (alb. Drejtoria e Sigurimit të Shtetit), określany potocznie jako Sigurimi (Bezpieczeństwo) – albańska policja polityczna, działająca w okresie rządów Envera Hodży.

20 marca 1943 r. powstały w albańskim ruchu oporu pierwsze struktury odpowiedzialne za bezpieczeństwo wewnętrzne (Służba Wywiadu Armii Narodowo-Wyzwoleńczej). 14 grudnia 1944 r. utworzono Departament Obrony Ludu (Drejtoria e Mbrojtjes së Popullit), którym kierował Koçi Xoxe^[1]. Do pracy w Departamencie skierowano 5000 osób, selekcjonując je z grona b. partyzantów. Początkowo była to formacja podlegająca ministrowi spraw wewnętrznych. Nazwa Sigurimi pojawiła się w marcu 1946 r., na wzór jugosłowiańskiej UDBA^[1]. W tym czasie na czele służb stał Nesti Kerenxhi, a w skład Sigurimi wchodziło pięć sekcji (wywiadu, ochrony władz, ekonomiczna, personalna, kontrwywiadu)^[1].

W latach 80. podlegało Sigurimi także pięć wielkich jednostek piechoty zmotoryzowanej, które zamierzano wykorzystać w przypadku realnego zagrożenia dla kierownictwa partii komunistycznej. W tym czasie liczebność Sigurimi przekraczała 10 000 osób.

Formalne zakończenie działalności Sigurimi miało miejsce 12 lipca 1991. Zastąpiła ją Narodowa Służba Wywiadowcza ShIK (Shërbimi Informativ Kombëtar). W jej szeregach znalazło się wielu byłych funkcjonariuszy Sigurimi, w nowych służbach zachowano też strukturę organizacyjną wzorowaną na Sigurimi.

W obrębie Sigurimi działały trzy odrębne piony (dyrektoriaty)

• Dyrektoriat I – kontrwywiadu
• Dyrektoriat II – bezpieczeństwa przywódców państwa
• Dyrektoriat III – wywiadu

Dyrektoriat III mieścił się na czwartym piętrze Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a jego funkcjonariusze występowali oficjalnie jako pracownicy służb dyplomatycznych.

Na rzecz Sigurimi pracowali: rezydenci (organizujący sieć agenturalną), agenci (odpowiednik tajnego współpracownika) i dysponenci lokali, które wykorzystywała Sigurimi (alb. strehues). Członek APP nie mógł być współpracownikiem Sigurimi, bez zgody władz partii.

• 1944-1946: Koçi Dzodze
• 1946-1948: Nesti Kerenxhi
• 1948: Vaskë Koleci
• 1948-1949: Beqir Ndou
• 1950-1954: Kadri Hazbiu
• 1954-1962: Mihallaq Ziqishti
• 1962-1967: Rexhep Kolli
• 1967-1969: Feçor Shehu
• 1970-1972: Lelo Sinaj
• 1972-1974: Muço Saliu
• 1974-1980: Feçor Shehu
• 1980-1982: Kadri Gojashi
• 1982: Rexhep Kolli
• 1982: Pëllumb Kapo
• 1982-1987: Zylyftar Ramizi
• 1987-1988: Zef Loka
• 1988-1989: Zylyftar Ramizi
• 1989-1990: Frederik Ymeri
• 1990-1991: Nerulla Zebi

Głównym celem działalności Sigurimi było zapobieganie jakimkolwiek próbom obalenia ustroju komunistycznego czy też przewrotu, zmierzającego do zmiany elity rządzącej. Głównym celem Sigurimi na przełomie lat. 40 i 50. XX wieku, było utrzymanie stabilizacji w państwie, kiedy to w ramach operacji Valuable kierowano do Albanii grupy dywersyjne, złożone z emigrantów politycznych. Fiasko tej akcji było możliwe dzięki współpracy z wywiadem sowieckim, w ramach operacji o kryptonimie "Jezioro Bajkał". Działalność Sigurimi była skierowana przeciwko jakiejkolwiek opozycji politycznej, która mogła zagrozić stabilności reżimu. Większość funkcjonariuszy Sigurimi stanowili ludzie rekomendowani przez funkcjonariuszy partyjnych, podlegający drobiazgowej selekcji i szkoleniu.

W ramach Sigurimi działały wyspecjalizowane struktury zajmujące się cenzurą, organizowaniem więzień i obozów pracy, kontrwywiadem i zabezpieczeniem osobistym przywódców partii i państwa. Regionalne struktury Sigurimi działały na poziomie każdego okręgu (rreth), a także w każdym zakładzie pracy. Pod nadzorem Sigurimi znajdowały się także placówki dyplomatyczne, jak również przedstawicielstwa handlowe i kulturalne Albanii, działające poza granicami kraju. Od lat 60. funkcjonariusze Sigurimi prowadzili działania operacyjne poza terytorium Albanii korzystając ze statusu personelu dyplomatycznego^[2].

Według Aleksandra Meksiego w latach 1989–1992 na podstawie rozkazu ministra Hekurana Isaia zostało zniszczonych w sposób nieodwracalny ponad 75 % teczek personalnych zgromadzonych przez Sigurimi^[3].

• Czas nie czeka
• Gość
• Kto jest zabójcą?
• Operacja Ogień
• Po śladach
• Pułapka
• Pułkownik Bunkier
• Zadanie specjalne

• A.Musta, The prisons of Albania-Prison, Tirana 2000.
• P.Prifti, Socialist Albania since 1944. Domestic and Foreign Developments, Cambridge 1978.
• Kastriot Dervishi: Sigurimi i Shtetit 1944-1991. Historia e policise politike te regjimit komunist. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012. Brak numerów stron w książce