Samuel Lew

Samuel Lew (Szmul) (ur. 1864 w Słonimie, zm. 30 grudnia 1942 w Łodzi) – księgowy, działacz społeczny i oświatowy w Łodzi, ofiara Holocaustu.

Urodził się w Słonimie, syn Mosze Mordechaja Jeruchamesa, uważanego za jednego z intelektualnych przywódców lokalnej społeczności żydowskiej. Około 1900 r. przybył do Łodzi. Działał w kilku organizacjach syjonistycznych: organizacji „Chowewei Syjon” (Miłośnicy Syjonu), współdziałając z jednym z założycieli Żydowskiego Towarzystwa Terytorialno-Syjonistycznego, znanym kaznodzieją Izraelem Jelskim. W 1902 r., wraz z Józefem Urysonem i Akibą Wajsem, założył Stowarzyszenie „Oheljakob”, które przez wiele lat odgrywało znaczącą rolę w upowszechnianiu języka i literatury hebrajskiej. Stowarzyszenia: „Haibri Hacair”^[1], „Chocwaj-Sfas-Eiwer” (miłośnicy języka hebrajskiego)^[2] i „Sfat ewer”, w których był prezesem lub członkiem zarządu służyły podobnym celom. Był współzałożycielem Gimnazjum Hebrajskiego „Jabne” w Łodzi przy ul. Cegielnianej (obecnie ul. Stefana Jaracza) 75. Był członkiem Komisji Rewizyjnej w 1919^[3] i 1920^[4]. Wchodził w skład zarządu Łódzkiego Komitetu Syjonistycznego, mieszczącego się przy ul. Cegielnianej 4 (obecnie ul. Stefana Jaracza)^[5], zaś pod koniec lat 30. XX w. był członkiem Komitetu Centralnego Organizacji Syjonistycznej w Polsce. Był w zarządzie synagogi „Ohel Jakow” (namiot Jakuba) ul. Długa 18^[6]. (obecnie Ulica Gdańska w Łodzi) Na łamach warszawskiego dziennika syjonistycznego „Ha-Ceflra” czasami publikował artykuły na tematy ekonomii i oświaty. W 1937 mieszkał przy ul. Cegielnianej (Jaracza) 4 – w księdze adresowej figuruje jako buchalter^[7]. Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Łodzi. Przez hitlerowskich okupantów był represjonowany za działalność w Organizacji Syjonistów Ogólnych: aresztowany 30 listopada 1939 r. przez gestapo, zwolniony 22 stycznia 1940 r., ale wkrótce został zamknięty w getcie, które hitlerowcy wiosną 1940 r. utworzyli dla Żydów w najbiedniejszej dzielnicy Łodzi – na Bałutach, gdzie także przed wojną było skupisko Żydów.

Zmarł w getcie 30 grudnia 1942 r. i został pochowany na cmentarzu żydowskim w Łodzi przy ul. Brackiej.

Żonaty z Rebeką (ur. 1870), miał syna Michała (ur. 1898). Ich losy nie są znane.

• Kempa Andrzej, Szukalak Marek, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych tom IV od A do Z, Oficyna Bibliofilów Łódź 2004, s. 103, ISBN 83-875221-67-8.
• Mordechaj Frankental: Życiorysy łódzkich działaczy społecznych, politycznych, kulturalnych oraz przemysłowych. Łódź: 1935, s. 103.
• Informator m. Łodzi z kalendarzem na 1919 rok. Łódź: Magistrat m. Łodzi, 1919, s. 180, 181, 183.
• Informator m. Łodzi z kalendarzem na 1920 rok. Łódź: Wydział Statystyczny Magistratu m. Łodzi, 1920, s. 410, 412, 415.