Reina-Valera
 Biblia Reiny z 1569 | |
| Inne nazwy |
Biblia Niedźwiedzia |
|---|---|
| Skrót(y) |
RV |
| Kanon | |
| Język | |
| Opublikowanie kompletnego przekładu | |
| Tłumacz(e) | |
| Źródła przekładu | |
| Wersje zrewidowane | |
| Przynależność religijna | |
| Wersja online | |
| Księga Rodzaju 1, 1-3 | |
| En el principio creó Dios los cielos y la tierra. Y la tierra estaba desordenada y vacía, y las tinieblas estaban sobre la faz del abismo, y el Espíritu de Dios se movía sobre la faz de las aguas. Y dijo Dios: Sea la luz; y fue la luz. | |
| Ewangelia Jana 3, 16 | |
| Porque de tal manera amó Dios al mundo, que ha dado a su Hijo unigénito, para que todo aquel que en él cree, no se pierda, mas tenga vida eterna. | |
Reina-Valera – najpopularniejsze protestanckie tłumaczenie Pisma Świętego na język hiszpański. Zostało wydane po raz pierwszy w roku 1602 jako rewizja Biblii Reiny z 1569 roku.
Biblia Reiny
[edytuj | edytuj kod]Głównym tłumaczem Biblii Reiny był Hiszpan Casiodoro de Reina – początkowo mnich hieronimicki, który przed Inkwizycją uciekł z kraju, a później niezależny luteranin. Tłumaczenia z pomocą kilku współpracowników dokonał: w zakresie Starego Testamentu na podstawie tekstu masoreckiego, edycja Daniela Bomberga z 1525 roku (Biblia rabiniczna), zaś w zakresie Nowego Testamentu na podstawie textus receptus, edycja Stephanusa z 1550 roku.
Pierwszy raz Biblia Reiny (zwana też Biblią Niedźwiedzią) została opublikowana w 1569 roku w Bazylei w Szwajcarii gdyż w tym czasie hiszpańska Inkwizycja uniemożliwiała druk hiszpańskiej Biblii w kraju. Popularna nazwa przekładu Reiny – „Biblia Niedźwiedzia” – nawiązuje do tytułowej ryciny, która przedstawia niedźwiedzia sięgającego po miód do ula zawieszonego na drzewie[1].
Reina-Valera
[edytuj | edytuj kod]W roku 1602 przekład Reiny został zrewidowany przez reformowanego teologa Cypriano de Valerę – stąd nazwa Reina-Valera. Wersja ta stała się najpopularniejszym protestanckim przekładem Pisma Świętego w języku hiszpańskim. Kolejnych rewizji dokonano w latach 1862, 1909, 1960, 1977, 1995 i 2011. Większość Kościołów akceptuje rewizje do 1960 roku. Rewizja z 1995 roku nie została przyjęta w znacznej części środowisk.
Podobnie, jak w przypadku innych protestanckich wydań Biblii, wydania obejmują protestancki kanon biblijny. Apokryfy (część z nich uznanych przez Kościół katolicki jako księgi deuterokanoniczne) zostały umieszczone jako dodatek o nazwie Apocrypha m.in. w wydaniu z 1602 roku pomiędzy Starym i Nowym Testamentem. Nowe edycje nie obejmują dodatku i ograniczają się do ksiąg uznanych w protestantyzmie za kanoniczne.
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Biblia Reiny z 1569 była pierwszym wydanym drukiem przekładem Pisma Świętego na język hiszpański[a]. Jej tekst został oparty na językach oryginalnych. Znaczenie rewizji znanej jako Reina-Valera dla hiszpańskich protestantów jest podobne, jak znaczenie Biblii króla Jakuba dla protestantów anglojęzycznych, czy Biblii gdańskiej dla polskich protestantów[1]. Do dziś używana jest chętnie w hiszpańskojęzycznych kręgach protestanckich.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Biblia Valenciana – kataloński drukowany przekład Biblii z roku 1478
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Najstarszym hiszpańskim przekładem Starego Testamentu była Biblia Alfonsina, tłumaczenie z Wulgaty na średniowieczny język kastylijski z 1280 roku – pierwsza kompletna Biblia dostępna w języku europejskim innym niż łacina (niektórzy uważają, że nie było to tłumaczenie lecz parafraza, jednak zyskała ona miano pierwszej hiszpańskiej Biblii). Kolejnym przekładem Starego Testamentu była Biblia Alby napisana w średniowiecznym kastylijskim.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Nie dla Biblii Niedźwiedziej, tak dla inkwizytora. ekumenizm.pl, 5 lutego 2017. [dostęp 2017-04-09].