Przełęcz Sieniawska
 Przełęcz Sieniawska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
711 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 49°31′18,2″N 19°57′34,6″E/49,521722 19,959611
| |
Przełęcz Sieniawska (711 m[1]) – przełęcz w Beskidach Zachodnich, rozdzielająca Beskid Orawsko-Podhalański na zachodzie od Gorców na wschodzie[2]. Administracyjnie zasadnicza część przełęczy leży na obszarze wsi Klikuszowa. Jej mniejszą część od strony południowej zajmują tereny należące do wsi Lasek. Na obszarze wsi Lasek znajduje się przystanek kolejowy Pyzówka.
Przełęcz Sieniawska leży w grzbiecie, będącym w tym miejscu wododziałem pomiędzy dorzeczami dwóch dużych, karpackich dopływów Wisły: Raby (na północy) i Dunajca (na południu). Na północ spod przełęczy spływają drobne cieki wodne, będące lewobrzeżnymi dopływami źródłowego toku Raby. Na południe natomiast spływa jeden ze źródłowych cieków potoku Charczynka (lub Chorczynka), będący prawobrzeżnym dopływem Lepietnicy, która z kolei jest lewobrzeżnym dopływem Czarnego Dunajca[3].
Najbliższymi nazwanymi szczytami w otoczeniu przełęczy są Janiłówka (817 m) na zachodzie (w Beskidzie Orawsko-Podhalańskim) oraz Kułakowy Wierch (843 m) na północnym wschodzie (już w Gorcach)[3].
Przez siodło przełęczy, w głębokim na kilkanaście metrów wykopie, przebiega wybudowana w 1899 r. linia kolejowa nr 99 (Chabówka – Zakopane). Z tego względu czasami podawana jest jeszcze dawna, „naturalna” wysokość przełęczy: 719 m n.p.m. Na samej przełęczy znajduje się na tej linii przystanek kolejowy Pyzówka[3]. Pierwotnie planowano w tym miejscu budowę tunelu, planów tych jednak zaniechano i poprzestano na wykopie. Główna zmiana pierwotnego projektu polegała na usunięciu 155 metrowego tunelu przy dziale wód (km 15) i zastąpieniu go przez przekop kilkunastu metrów głębokości, przy podniesieniu niwelety o 4 do 5 metrów. Przekop ten wykonany w ciągle usuwającem się rumowisku, dał jednakże w następstwie wiele kłopotu przedsiębiorstwu, tak, że oszczędność uzyskana przez zniesienie tunelu, stała się co najmniej wątpliwą[4].
Droga z doliny Raby do Nowego Targu nie wykorzystywała nigdy Przełęczy Sieniawskiej, wiodąc (także obecnie) przez płaską wierzchowinę Obidowej i Klikuszową. Na przełęcz wyprowadza jedynie lokalna droga do centrum Pyzówki, odgałęziająca się na południe od drogi prowadzącej z Raby Wyżnej przez Sieniawę do Klikuszowej[3].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]Przez przełęcz, w przybliżeniu grzbietem wododziałowym, przechodzi znakowany szlak turystyczny łączący Beskid Orawsko-Podhalański z Gorcami[3]:
Przełęcz Sieniawska – Janiłówka – Trubacz – Bielanka – Kierówka – przełęcz Pod Żeleźnicą – Żeleźnica. 2:15 h, ↓ 2 h- Przełęcz Sieniawska – Kułakowy Wierch (Obidowa) – Skałka – Jaworzyna – Stare Wierchy. 2:15 h, ↓ 1:50 h[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Małgorzata Boczyńska, Maria Irena Mileska (red.), Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, Wydanie I, Warszawa: Państ. Wyd. Naukowe, 1983, s. 611, ISBN 978-83-01-03481-8.
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ a b c d e f Gorce. Mapa turystyczna 1: 50 000, Kraków: Compass, 2007, ISBN 83-89472-59-7.
- ↑ Władysław Folkierski, Kolej Chabówka-Zakopane i udział kraju w budowie kolei lokalnych, Lwów 1900.