Przejdź do zawartości

Prałkowce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Prałkowce
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Matki Boskiej Zbaraskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przemyski

Gmina

Krasiczyn

Liczba ludności (2019)

923[2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-700[3]

Tablice rejestracyjne

RPR

SIMC

0604880[4]

Położenie na mapie gminy Krasiczyn
Mapa konturowa gminy Krasiczyn, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Prałkowce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Prałkowce”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Prałkowce”
Położenie na mapie powiatu przemyskiego
Mapa konturowa powiatu przemyskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Prałkowce”
Ziemia49°46′25″N 22°43′34″E/49,773611 22,726111[1]
Hala sportowa w Prałkowcach
Zabytkowa dzwonnica
Fort VII „Prałkowce”

Prałkowce (w latach 1977–1981 Nadsanie) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krasiczyn[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Prałkowce[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0604896 Długie część wsi

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy wieś wymieniana była w 1474 r. Nazwa pochodzi od znajdujących się tu kiedyś blechów i pralni. Blech albo blich (z niem. Bleiche ‘bielarnia’) to miejsce, zakład rzemieślniczy, gdzie bieli się tkanin��, przędzę itp. Ostatnimi właścicielami majątku byli od połowy XIX wieku Drużbaccy, którzy ufundowali tutaj ochronkę, prowadzoną przez zakonnice.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie przemyskim w województwie lwowskim. W 1921 r. we wsi było 108 domów i 606 mieszkańców, w tym 295 grekokatolików, 300 rzymskich katolików i 11 wyznania mojżeszowego. W 1938 r. liczba ludności wzrosła do ok. 2 tys., w tym 380 grekokatolików, 1570 rzymskich katolików, 40 żydów i 7 protestantów. Do 1939 roku istniała gmina Prałkowce.

W latach 1945–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 8 Polaków, w tym kilku żołnierzy Wojska Polskiego. Spali też większość gospodarstw[6].

Po II wojnie światowej ludność ukraińską wysiedlono.

4 października 1954 część Prałkowiec włączono do Przemyśla[7].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Na szczycie pobliskiego wzgórza, na pd.-zach. od wsi znajduje się fort artyleryjski GW VII „Prałkowce”, należący do zewnętrznego pierścienia Twierdzy Przemyśl. Został on częściowo wysadzony w powietrze w 1915 r., w sklepieniach koszar widoczne są przestrzeliny wykonane najcięższymi niemieckimi pociskami moździerzowymi 305 mm. Do fortu prowadzi kręta droga forteczna, którą poprowadzono znakowany szlak turystyczny (niebieski i czarny, tzw. forteczny).
  • Dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Ofiarowania Matki Bożej w Świątyni została ufundowana w 1842 r. przez Eustachego Drużbackiego. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej w latach 40. XX wieku wykorzystywana jest jako kościół parafialny rzymskokatolickiej Parafii Matki Bożej Zbaraskiej.
  • W pobliżu kościoła znajduje się zrekonstruowana w 1967 r. drewniana dzwonnica z końca XVI w. Ma konstrukcję słupowo-ramową, o pochyłych ścianach. Nadwieszoną pseudoizbicę otacza otwarta galeria słupowa. Pokryta jest dachem namiotowym z czteropołaciową baniastą wieżyczką, zwieńczoną kutym, żelaznym krzyżem. Ściany i dach dzwonnicy pobite są gontem. Podwalinę osłonięto daszkiem okapowym, podobny daszek występuje poniżej izbicy.

Prałkowce w 1929 roku

[edytuj | edytuj kod]

Wieś i gmina, 606 mieszkańców.

  • Właściciele ziemscy: Drużbacki Feliks
  • Bednarze: Pituła A.
  • Cieśle: Ponajda G.
  • Kamieniarsko rzeźbiarskie zakłady: Rosnowski W.
  • Kołodzieje: Konopelski F.
  • Kowale: Kikiela J.
  • Murarze: Hnatkiewicz M.
  • Ogrodnicze zakłady: Makarowski Kazimierz (mąż Marii Makarowskiej z domu Błahut)
  • Rzeźnicy: Olejarz S.
  • Spożywcze art.: Frizner A. – Olejarz S. i Onyszko M.
  • Stolarze: Holowa S.
  • Szewcy: Głowacz F.- Kikiela Józ.
  • Ślusarze: Czarnecki L.
  • Wapienniki i kamieniołomy: xBergor A. i Ska – xSchafer S. i Ska.
  • Wyszynk trunków: Bober P. – Schinder Ch.

Współczesność

[edytuj | edytuj kod]

W Prałkowcach znajdują się:

Komunikacja

[edytuj | edytuj kod]

Do Prałkowiec dojeżdżają autobusy MZK Przemyśl:

  • linia nr 18 (codziennie, wytypowane kursy)
  • oraz autobusy PKS.

W latach 1992–1993 funkcjonowała komunikacja zapewniana przez prywatną firmę „Kamabus”.

Rowerowe szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 109933
  2. Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 7 [dostęp 2022-01-22].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1031 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. 
  6. Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 721–722, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  7. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 9 października 1954 r., Nr. 9, Poz. 34

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]