Prałkowce

Prałkowce

wieś
Kościół pw. Matki Boskiej Zbaraskiej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Krasiczyn
Liczba ludności (2019)	923[2]
Strefa numeracyjna	16
Kod pocztowy	37-700[3]
Tablice rejestracyjne	RPR
SIMC	0604880[4]
Położenie na mapie gminy Krasiczyn Prałkowce
Położenie na mapie Polski Prałkowce
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Prałkowce
Położenie na mapie powiatu przemyskiego Prałkowce
49°46′25″N 22°43′34″E/49,773611 22,726111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Prałkowce (w latach 1977–1981 Nadsanie) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krasiczyn^[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Po raz pierwszy wieś wymieniana była w 1474 r. Nazwa pochodzi od znajdujących się tu kiedyś blechów i pralni. Blech albo blich (z niem. Bleiche ‘bielarnia’) to miejsce, zakład rzemieślniczy, gdzie bieli się tkanin��, przędzę itp. Ostatnimi właścicielami majątku byli od połowy XIX wieku Drużbaccy, którzy ufundowali tutaj ochronkę, prowadzoną przez zakonnice.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie przemyskim w województwie lwowskim. W 1921 r. we wsi było 108 domów i 606 mieszkańców, w tym 295 grekokatolików, 300 rzymskich katolików i 11 wyznania mojżeszowego. W 1938 r. liczba ludności wzrosła do ok. 2 tys., w tym 380 grekokatolików, 1570 rzymskich katolików, 40 żydów i 7 protestantów. Do 1939 roku istniała gmina Prałkowce.

W latach 1945–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 8 Polaków, w tym kilku żołnierzy Wojska Polskiego. Spali też większość gospodarstw^[6].

Po II wojnie światowej ludność ukraińską wysiedlono.

4 października 1954 część Prałkowiec włączono do Przemyśla^[7].

• Na szczycie pobliskiego wzgórza, na pd.-zach. od wsi znajduje się fort artyleryjski GW VII „Prałkowce”, należący do zewnętrznego pierścienia Twierdzy Przemyśl. Został on częściowo wysadzony w powietrze w 1915 r., w sklepieniach koszar widoczne są przestrzeliny wykonane najcięższymi niemieckimi pociskami moździerzowymi 305 mm. Do fortu prowadzi kręta droga forteczna, którą poprowadzono znakowany szlak turystyczny (niebieski i czarny, tzw. forteczny).
• Dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Ofiarowania Matki Bożej w Świątyni została ufundowana w 1842 r. przez Eustachego Drużbackiego. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej w latach 40. XX wieku wykorzystywana jest jako kościół parafialny rzymskokatolickiej Parafii Matki Bożej Zbaraskiej.
• W pobliżu kościoła znajduje się zrekonstruowana w 1967 r. drewniana dzwonnica z końca XVI w. Ma konstrukcję słupowo-ramową, o pochyłych ścianach. Nadwieszoną pseudoizbicę otacza otwarta galeria słupowa. Pokryta jest dachem namiotowym z czteropołaciową baniastą wieżyczką, zwieńczoną kutym, żelaznym krzyżem. Ściany i dach dzwonnicy pobite są gontem. Podwalinę osłonięto daszkiem okapowym, podobny daszek występuje poniżej izbicy.

Wieś i gmina, 606 mieszkańców.

• Właściciele ziemscy: Drużbacki Feliks
• Bednarze: Pituła A.
• Cieśle: Ponajda G.
• Kamieniarsko rzeźbiarskie zakłady: Rosnowski W.
• Kołodzieje: Konopelski F.
• Kowale: Kikiela J.
• Murarze: Hnatkiewicz M.
• Ogrodnicze zakłady: Makarowski Kazimierz (mąż Marii Makarowskiej z domu Błahut)
• Rzeźnicy: Olejarz S.
• Spożywcze art.: Frizner A. – Olejarz S. i Onyszko M.
• Stolarze: Holowa S.
• Szewcy: Głowacz F.- Kikiela Józ.
• Ślusarze: Czarnecki L.
• Wapienniki i kamieniołomy: xBergor A. i Ska – xSchafer S. i Ska.
• Wyszynk trunków: Bober P. – Schinder Ch.

W Prałkowcach znajdują się:

• Ekumeniczny Dom Pomocy Społecznej, przeznaczony dla osób starszych, niepełnosprawnych wyznania greckokatolickiego, prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Służebnic Niepokalanej Panny Maryi.
• Dom prowincjalny Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej – Siostry Służebniczki Starowiejskie. Na terenie klasztoru znajduje się kaplica grobowa Drużbackich.

Do Prałkowiec dojeżdżają autobusy MZK Przemyśl:

• linia nr 18 (codziennie, wytypowane kursy)
• oraz autobusy PKS.

W latach 1992–1993 funkcjonowała komunikacja zapewniana przez prywatną firmę „Kamabus”.

• Przemyśl – Prałkowce – Krasiczyn – Olszany – Krzeczkowa – Huta Brzuska – Sufczyna – Bircza
• Przemyśl – Prałkowce – Zalesie – Brylińce – Cisowa – Łodzinka – Bircza

• Prałkowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 17 .