Powałki (wieś)

Zobacz też: inne znaczenia nazwy Powałki.

Powałki

wieś
Przystanek kolejowy Powałki
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	chojnicki
Gmina	Chojnice
Liczba ludności (2021)	491 [2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	89-620[3]
Tablice rejestracyjne	GCH
SIMC	0081636
Położenie na mapie gminy wiejskiej Chojnice Powałki
Położenie na mapie Polski Powałki
Położenie na mapie województwa pomorskiego Powałki
Położenie na mapie powiatu chojnickiego Powałki
53°44′28″N 17°37′16″E/53,741111 17,621111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Powałki (niem. Powalken) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Chojnice przy drodze wojewódzkiej nr 235. Połączenie z centrum Chojnic umożliwiają autobusy komunikacji miejskiej (linia nr 4).

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim^[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 4 maja 1357 r.^[5]

Wieś Powałki jest starą siedzibą Powalskich^[6].

W 1570 r. właścicielem wsi był Jerzy Lewald h. Rogala, pochodzenia niemieckiego^[7][8]. W 1648 r. wieś stanowiła własność P. Strzeszkowskiego z Kłodawy^[9]. W 1682 r. była własnością Samuela Lewadt-Powalskiego z Powałek^[10]. W latach 1744–1749 Powałki wciąż należały do rodziny Powalskich^[11].

Niegdyś istniał we wsi kościół przyłączony zapewne jako filialny do Chojnic, prywatnego patronatu. W 1519 r. zburzyli go Krzyżacy. Później jednak, prawdopodobnie przed rokiem 1572 na nowo został on odbudowany i to w dość obszernych rozmiarach, gdyż przez cały czas, kiedy luteranie panowali w Chojnicach (od 1555 do 1616 r.), proboszcz chojnicki mieszkał zwykle w Powałkach, przez co kościół tutejszy stał się nawet parafialnym i to zarówno dla Chojnic, jak i dla Nowej Cerkwi^[12]. Fundatorem nowego kościoła był Jerzy Lewald, dziedzic Powałek i gorliwy katolik, który chcąc zachować sąsiednią szlachtę przy wierze katolickiej, wzniósł tam kościół, zapewniając przy tym proboszczowi dotację. 20 stycznia 1617 r. arcybiskup Gembicki przyłączył kaplicę w Powałkach wraz z całą wsią do parafii w Nowej Cerkwi^[13][14]. Już rok później, w 1618 r. kaplica w Powałkach, wolą dziedziców tejże wsi – Piotra Lewalda Powalskiego, Jana Gleissena Doręgowskiego oraz Pawła Knuta – została inkorporowana do parafii w Chojnicach, tak że do parafii w Nowej Cerkwi należała zaledwie rok. Jednak z braku duchowieństwa w Chojnicach, w kaplicy nadal funkcje duszpasterskie sprawował proboszcz z Nowej Cerkwi^[15]. Odtąd też kościół coraz bardziej upadał: w roku 1653 pisze wizytator Trebnic, że na jego miejscu znajdowała się mała tylko kapliczka, sama już bliska upadku, w której nabożeństwo więcej się nie odprawiało. O uposażeniu powałskiego kościoła rzeczone akta wizytacyjne nie wspominają^[12][15].

W 1925 r. kościół parafialny i stacja pocztowa dla Powałk znajdowały się w Chojnicach^[16].

W 1928 r. w Powałkach nie istniała szkoła. Stąd też dzieci uczęszczały wraz z dziećmi ze Zbienin do szkoły w Kłodawie. W tym też roku liczba uczniów ze Zbienin i Powałk wynosiła 88. W tym okresie Powałki zamieszkiwało 148 osób^[17].

• Krojanty
• Zbeniny