Pomnik Juliusza Słowackiego we Wrocławiu
51°06′33″N 17°02′41″E/51,109167 17,044722
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce |
Aleja Juliusza Słowackiego |
| Typ obiektu | |
| Projektant |
Wacław Szymanowski (1909) |
| Fundator |
Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego Wrocławia |
| Data budowy |
1983–marzec 1984 |
| Data odsłonięcia |
1984-05-06 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
| 51°06′33″N 17°02′41″E/51,109167 17,044722
| |
Pomnik Juliusza Słowackiego we Wrocławiu – pomnik upamiętniający polskiego wieszcza narodowego – Juliusza Słowackiego. Położony jest w Parku Juliusza Słowackiego[a] przy alei Juliusza Słowackiego[1][2][3][4][5][6][7]. Tędy również przebiega Promenada Staromiejska[4][5].
Pomnik został wykonany według wzorca, którym była rzeźba[b] autorstwa Wacława Szymanowskiego[1][2][3][6]. Rzeźba ta została wykonana w 1909 roku. Następnie trafiła do Wrocławia, gdzie została zakupiona we wrocławskiej Desie. Ponieważ prawa autorskie do dzieła wygasły z powodu upływu czasu[c], można było dokonać jego adaptacji na potrzeby budowy pomnika[2][3][6].
Początkowo autorem i pierwszym inicjatorem idei budowy we Wrocławiu pomnika poświęconego Juliuszowi Słowackiemu był „obywatel” Tadeusz Wojciechowski[d] (w 1967 roku), lecz jego wystąpienie do ówczesnych władz Wrocławia, zostało zignorowane. Do tego pomysłu powrócono w 1971 roku w Towarzystwie Miłośników Wrocławia. Następnie zorganizowano zbiórkę pieniędzy i sprawa ucichała. Pomysł trwał w „zawieszeniu” do 1981 roku, w którym powołano (z inicjatywy TWM) Społeczny Komitet Budowy Pomnika Juliusza Słowackiego. W 1982 próbowano wyłonić projekt pomnika poprzez ogłoszenie konkursu, jednak ten sposób działania zawiódł i ostatecznie wybrano[e] na pierwowzór pomnika rzeźbę Wacława Szymanowskiego, którego adaptację przeprowadził Andrzej Łętowski. W 1983 został wykonany gipsowy wzorzec w skali 1:1, a w 1984 zakończono realizację w wytwórni właściwego postumentu i przetransportowano gotowy posąg do Wrocławia. Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonał profesor Jan Dobraczyński. W uroczystościach brali udział przedstawiciele władz miasta i mieszkańcy miasta[1][2][3][6][8][9][10].
Interesujący jest również sposób transportu gotowego posągu. Przewiezienie pomnika z wytwórni do miejsca wbudowania, w 1984 roku, miało następujący przebieg[2][3][6]:
- najpierw ciężarówką nastąpiło przewiezienie gotowego posągu z zakładu do Portu Gliwice
- barką pomnik został przewieziony Odrzańską Drogą Wodną do Portu Miejskiego we Wrocławiu
- we Wrocławiu dokonano objazdu pomnika po mieście[f]: między innymi pomnik znalazł się na Rynku obok Pomnika Aleksandra Fredry, na placu Solnym, na placu Feliksa Dzierżyńskiego[g] nastąpiło przywitanie pomnika przez uczniów z IX Liceum Ogólnokształcącego imienia Juliusza Słowackiego[h] i inne,
- pomnik następnie został dowieziony ciężarówką na miejsce wbudowania i ustawiony na gotowym postumencie.
Cokół wykonany został z dolnośląskiego sjenitu, a posąg o wysokości około 2,5 m i wadze 1400 kg – z brązu[1][2][3][10].
| rok | data | wydarzenie |
|---|---|---|
| 1909 | powstanie rzeźby autorstwa Wacława Szymanowskiego – pierwowzór pomnika[2][3][6] | |
| 1967 | pismo Tadeusza Wojciechowskiego do władz Wrocławia w sprawie wzniesienia pomnika[2][3][6] | |
| 1971 | poparcie TMW dla idei budowy pomnika[2][3][6] | |
| 1971 | listopad 1971 | zbiórka i przekazanie przez uczniów IX LO kwoty 10 tys. zł[2] |
| 1977–1979 | pojęcie uchwały na walnym zgromadzeniu TWM o budowie pomnika[2] | |
| 1981 | powołanie[i] Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Juliusza Słowackiego[2][3][6] | |
| 1982 | konkurs na projekt pomnika (bez rozstrzygnięcia)[2][3][6] | |
| 1983 | wykonanie przez Andrzeja Łętowskiego wzoru pomnika z gipsu[2][3][6] | |
| 1984 | marzec 1984 | wykonanie pomnika przez Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych[2][6] |
| 1984 | 20 kwietnia 1984 | przypłynięcie barki z pomnikiem do Portu Miejskiego[2][3][6] |
| 1984 | 25 kwietnia 1984 | przewiezienie pomnika do miejsca ustawienia[2][6] |
| 1984 | 6 maj1984 | uroczyste odsłonięcie[j] pomnika o godzinie 18.00[1][2][6][9] |
| 1984 | 6–8 maja 1984 | zlot z okazji odsłonięcia pomnika – przybyły delegacje 33 z 46 szkół, które ówcześnie nosiły imię wieszcza[2] |
We Wrocławiu istnieje IX Liceum Ogólnokształcącego imienia Juliusza Słowackiego. Organizowane są uroczystości związane z wieszczem: np. zlot rodziny szkół Juliusza Słowackiego, juliuszada; obejmują one także uroczystości związane z Pomnikiem Juliusza Słowackiego[8][9][11].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Park Juliusza Słowackiego rozpościera się pomiędzy aleją Juliusza Słowackiego i ulicą Jana Ewangelisty Purkyniego.
- ↑ rzeźba o wielkości ok. 0,5 m wykonana w brązie; miała być pierwowzorem dla pomnika wieszcza, który miał stanąć w rodzinnym mieście Juliusza Słowackiego – Krzemieńcu.
- ↑ autorskie prawa majątkowe trwają przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci; Wacław Szymanowski zmarł 22 lipca 1930 roku w Warszawie; jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca: 70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu.
- ↑ określenie stosowane ówcześnie przez władze wobec osób fizycznych, obywateli Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej; Tadeusz Wojciechowski, to bliżej nieznany wrocławianin, który wystąpił z pomysłem budowy pomnika poświęconego Juliuszowi Słowackiemu.
- ↑ wyboru dokonał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Juliusza Słowackiego – za tym projektem opowiedziało się 21 członków komitetu (komitet składał się z 34 członków).
- ↑ pomnik przewożony był samochodem ciężarowym – skrzyniowym.
- ↑ obecnie: plac Dominikański.
- ↑ IX Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego we Wrocławiu mieści się przy ulicy Piotra Skargi 29 w bezpośrednim sąsiedztwie dawnego placu Dzierżyńskiego (obecnie: plac Dominikański), przez który przebiega Trasa WZ.
- ↑ przewodniczącym komitetu został prof. Bronisław Pasierb (ówczesny prezes TWM).
- ↑ odsłonięcie nastąpiło w 39 rocznicę upadku „Festung Breslau” i tzw. powrotu Wrocławia do Macierzy; podczas uroczystości odsłonięcia pomnika nastąpiła gwałtowna ulewa, mimo to uroczystość została przeprowadzona zgodnie z programem do końca.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Encyklopedia Wrocławia, Pomnik Juliusza Słowackiego, s. 699
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Zygmunt Antkowiak: Juliusz Słowacki we Wrocławskim krajobrazie. Wrocław: Towarzystwo Miłośników Wrocławia, 1985, s. 167–179, seria: Kalendarz Wrocławski 1985. ISSN 0449-6906.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Pomnik Juliusza Słowackiego. www.wroclaw.ivc.pl – Wirtualny Wrocław. [dostęp 2010-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-22)]. (pol.).
- ↑ a b Park Juliusza Słowackiego we Wrocławiu. [w:] Wrocławskie parki [on-line]. www.mmwroclaw.pl – Moje Miasto Wrocław, 2009-08-28. [dostęp 2010-05-20]. (pol.).
- ↑ a b Bronisław Zathey: Wokół Starego Miasta – Szlakiem dawnych fortyfikacji, czyli Staromiejską Promenadą. [w:] Wrocławskie parki [on-line]. www.wroclaw.pl – Wrocławski Serwis Internetowy. [dostęp 2010-05-20]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Pomnik Juliusza Słowackiego. wroclaw.hydral.com.pl – Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-05-20]. (pol.).
- ↑ Park Juliusza Słowackiego. wroclaw.hydral.com.pl – Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-05-20]. (pol.).
- ↑ a b Strona główna. www.tmw.com.pl – Towarzystwo Miłośników Wrocławia. [dostęp 2010-05-20]. (pol.).
- ↑ a b c Bożena Sobiech: 21. zlot rodziny szkół Juliusza Słowackiego we Wrocławiu. serwisy.gazeta.pl – Gazeta.pl, 2005-10-20. [dostęp 2010-05-20]. (pol.).
- ↑ a b Pomnik Juliusza Słowackiego. [w:] Najciekawsze powojenne pomniki Wrocławia [on-line]. www.atrakcje-wroclawia.pl.tl – Atrakcje Wrocławia. [dostęp 2010-05-20]. (pol.).
- ↑ Juliusz Słowacki i JULIUSZADA. www.juliuszada.pl – Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków Liceum Ogólnokształcącego nr IX im. Juliusza Słowackiego we Wrocławiu. [dostęp 2010-05-24]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- praca zbiorowa pod red. Jana Harasimowicza: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. III poprawione i uzupełnione. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 978-83-7384-561-9. ISBN 83-7384-561-5. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Pomnik Juliusza Słowackiego w Wikimapii (dostęp: 2010-05-20)
- Pomnik i Park Juliusza Słowackiego: Wrocław – wirtualne zwiedzanie miasta. wroclaw.ivc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-22)]. (dostęp: 2010-05-24)
