Orda

Orda – pierwotnie wśród ludów ałtajskich określenie namiotu lub bardziej ogólnie kwatery władcy, w językach europejskich rozciągnięte na całe państwo (np. Złota Orda), w Polsce stosowane również jako nazwa ogółu wojsk koczowniczych, zwłaszcza Tatarów.

Wśród ludów ałtajskich było to określenie namiotu władcy, albo, bardziej ogólnie, jego siedziby. Określenie złota orda oznaczało tam złoty paradny namiot władcy, a państwo było nazywane Ułusem (np. Ułus Dżocziego, Ułus Ugedeja)^[1]. W państwach europejskich, takich jak Polska lub Rosja, nazwa orda była rozciągana na rządzone przez władcę państwo (stąd nazwy Złota Orda, Biała Orda). W Polsce również określenie ogólne dla wojsk koczowników, zazwyczaj Tatarów z Chanatu Krymskiego i nogajskich ord przednich, najeżdżających ziemie litewskie, ruskie, polskie i rosyjskie w XV–XVIII wieku.

Etymologicznie, słowo orda pochodzi od mongolskiego słowa ordo^[2] lub tureckiego orta, które oznacza stronę, oddział, namiot lub kierunek^[3]. Tłumaczone jako obóz lub pałac, namiot^[4], a następnie siedziba władzy^[5] lub dwór królewski^[6]^[7].

W granicach chińskiego cesarstwa Liao, słowo ordo było używane w odniesieniu do otoczenia najważniejszych osób w państwie (podobnie jak europejski dwór monarszy), włączając w to niewolników, czeladź i ochroniarzy. Cesarze, cesarzowe i książęta mieli swoje ordy.

Przypisy

↑ The Encyclopaedia of Islam.... s. 174.
↑ Abbott Gleason: A companion to Russian history. Wiley-Blackwell, 2009, s. 82–. ISBN 978-1-4051-3560-3. [dostęp 2011-01-16].
↑ Hasan Celāl Güzel, Cem Oğuz, Osman Karatay: The Turks: Middle ages. Murat Ocak. Yeni Türkiye, 2002. [dostęp 2011-01-16].
↑ Michael Burgan: Empire of the Mongols. Infobase Publishing, August 2009, s. 12–. ISBN 978-1-60413-163-5. [dostęp 2011-01-17].
↑ Leo de Hartog: Russia and the Mongol yoke: the history of the Russian principalities and the Golden Horde, 1221-1502. British Academic Press, 1996. ISBN 978-1-85043-961-5. [dostęp 2011-01-17].
↑ Michael Kohn: Mongolia. Lonely Planet, 1 May 2008, s. 25–. ISBN 978-1-74104-578-9. [dostęp 2011-01-17].
↑ Willem van Ruysbroeck, Giovanni di Piano Carpini (abp. of Antivari): The journey of William of Rubruck to the eastern parts of the world, 1253-55. Printed for the Hakluyt Society, 1900, s. 57–. [dostęp 2011-01-17].

Bibliografia

Leszek Podhorodecki: Tatarzy. Od Czyngis-chna do XX wieku. Warszawa: Bellona, 2010. ISBN 978-83-11-11801-0.
Leszek Podhorodecki: Chanat krymski. Warszawa: Książka i Wiedza, 1987. ISBN 83-05-11618-2.
Janusz Pajewski: Buńczuk i koncerz. Z dziejów wojen polsko-tureckich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978. ISBN 83-214-0336-0.
Piotr Borawski: Tatarzy w dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986. ISBN 83-205-3747-9.
Dariusz Skorupa: Stosunki polsko-tatarskie 1595-1623. Warszawa: PAN, 2004. ISBN 83-89729-05-9.
Ludwik Bazylow: Historia Mongolii. Wrocław: Ossolineum, 1981. ISBN 83-04-00608-1.
C.E. Bosworth, D.O. Morgan: Ordu. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume VIII. Leiden: E.J. Brill, 1995. ISBN 90-04-09834-8.
Егоров В. Л.: Историческая география Золотой Орды в XIII—XIV вв.. Москва: Наука, 1985.
Сафаргалиев М. Г.: Распад Золотой Орды. Саранск: 1960.
Трепавлов В. В.: История Ногайской Орды. Восточная литература, 2002. ISBN 5-02-018193-5.
Батмаев М. М.: Социально-политический строй и хозяйство калмыков в XVII—XVIII вв.. Джангар: Элиста, 2002.
Греков Б. Д., Якубовский А. Ю.: Золотая Орда и её падение. Москва-Ленинград: Издательство АН СССР, 1950.
Abbott Gleason: A companion to Russian history. Wiley-Blackwell, 2009. ISBN 978-1-4051-3560-3. [dostęp 2011-01-16].
Hasan Celāl Güzel, Cem Oğuz, Osman Karatay: The Turks: Middle ages. Murat Ocak. Yeni Türkiye, 2002. [dostęp 2011-01-16].
Michael Burgan: Empire of the Mongols. Infobase Publishing, August 2009. ISBN 978-1-60413-163-5. [dostęp 2011-01-17].
Leo de Hartog: Russia and the Mongol yoke: the history of the Russian principalities and the Golden Horde, 1221-1502. British Academic Press, 1996. ISBN 978-1-85043-961-5. [dostęp 2011-01-17].
Michael Kohn: Mongolia. Lonely Planet, 1 May 2008. ISBN 978-1-74104-578-9. [dostęp 2011-01-17].
Willem van Ruysbroeck, Giovanni di Piano Carpini (abp. of Antivari): The journey of William of Rubruck to the eastern parts of the world, 1253-55. Printed for the Hakluyt Society, 1900. [dostęp 2011-01-17].

Linki zewnętrzne

Biblioteka Jakuba Korotowa (ros.)

[1] The Encyclopaedia of Islam.... s. 174.

[Gleason2009-2] Abbott Gleason: A companion to Russian history. Wiley-Blackwell, 2009, s. 82–. ISBN 978-1-4051-3560-3. [dostęp 2011-01-16].

[GüzelOğuz2002-3] Hasan Celāl Güzel, Cem Oğuz, Osman Karatay: The Turks: Middle ages. Murat Ocak. Yeni Türkiye, 2002. [dostęp 2011-01-16].

[Burgan2009-4] Michael Burgan: Empire of the Mongols. Infobase Publishing, August 2009, s. 12–. ISBN 978-1-60413-163-5. [dostęp 2011-01-17].

[Hartog1996-5] Leo de Hartog: Russia and the Mongol yoke: the history of the Russian principalities and the Golden Horde, 1221-1502. British Academic Press, 1996. ISBN 978-1-85043-961-5. [dostęp 2011-01-17].

[Kohn2008-6] Michael Kohn: Mongolia. Lonely Planet, 1 May 2008, s. 25–. ISBN 978-1-74104-578-9. [dostęp 2011-01-17].

[RuysbroeckAntivari)1900-7] Willem van Ruysbroeck, Giovanni di Piano Carpini (abp. of Antivari): The journey of William of Rubruck to the eastern parts of the world, 1253-55. Printed for the Hakluyt Society, 1900, s. 57–. [dostęp 2011-01-17].

[1]