Onyks

*Onyks*
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	SiO2 – ditlenek krzemu
Twardość w skali Mohsa	7
Przełam	brak
Układ krystalograficzny	trygonalny
Gęstość minerału	2,65 – 2,667 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	biało-czarny, w zależności od odmiany
Rysa	biała
Połysk	szklisty, jedwabisty
Współczynnik załamania	1,545 – 1,554
Inne	dwójłomność (0.009), przezroczysty
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Onyks – minerał, odmiana chalcedonu o równoległym ułożeniu warstw, na przemian białej i czarnej. Nazwa pochodzi z greckiego όνυξ i oznacza pazur (paznokieć, racica): nawiązuje do twardości, wyglądu i ostrych krawędzi tego minerału. Biało-czarny onyks jest często nazywany zwyczajnym, arabskim lub czarnym. Onyks występuje również w kolorze zielonym i białym.

Występowanie

Naturalne onyksy należą do rzadkich skał. Spotykane na całym świecie; powstają w pogazowych pustkach w skałach wulkanicznych. Często uzyskuje się onyks sztuczny, produkowany na bazie agatów. Od czasów starożytnego Egiptu onyks przetwarzano, aby podkreślić jego barwę. Większość onyksów dawniej wytwarzano poprzez zanurzenie i gotowanie chalcedonu w roztworze cukru, a następnie zanurzenie go w kwasie siarkowym, aby zwęglić cząsteczki cukru zaabsorbowane w zewnętrznych warstwach chalcedonu^[2].

Zastosowanie

Znany już w starożytności. To właśnie onyksu najczęściej używano do wyrobu kamei i pieczęci. Obecnie wykonuje się z niego miniaturowe rzeźby i intaglia, szlifuje w formie paciorków. Jest doskonałym materiałem do inkrustacji. Stanowi kamień kolekcjonerski, jubilerski i ozdobny.

Odmiany onyksu

Onyks arabski – inna zwyczajowa nazwa onyksu właściwego, znany też pod nazwą onyks czarny lub chalcedonowy.

Niekwarcowe skały nazywane onyksem

W kamieniarstwie pod nazwą onyks rozumie się także laminowane skały wapienne zbudowane prawie wyłącznie z przezroczystego sparytu (aragonitu lub kalcytu), bez istotnych domieszek składników ziarnistych.

Onyks aragonitowy – inaczej zwany kalcytowym lub marmurowym – pasiasta skała węglanowa w barwach brązowo-kremowych.
Onyks egipski – odmiana onyksu marmurowego pochodząca z Egiptu.
Onyks meksykański – odmiana meksykańskiego onyksu marmurowego. Występuje on w formach naciekowych (stalaktyty), wykazuje białą lub zielonkawą barwę. Znany też pod nazwą onyks padrara.
Onyks pakistański – odmiana marmurowego pochodząca z Pakistanu.
Onyks z Châtillon – przeświecająca odmiana ofikalcytu pochodzącej z Châtillon we Włoszech.