Ognisko

Ten artykuł dotyczy płonącego stosu. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Ognisko – płonący stos, najczęściej z drewna lub innej substancji łatwopalnej. Używane do ogrzewania, oświetlania i przygotowywania posiłków, może także pełnić rolę miejsca spotkań towarzyskich i spalania odpadów (głównie pochodzenia roślinnego).

Analizy spalonych kości antylopy z jaskiń w Swartkrans w Południowej Afryce potwierdzają, że Paranthropus robustus i Homo erectus rozpalali ogniska już około 1,6 miliona lat temu^[1]. Stanowisko archeologiczne w jaskini Wonderwerk, na skraju pustyni Kalahari, zostały nazwane najstarszym znanym kontrolowanym ogniem^[2]. Analiza mikroskopowa popiołu roślinnego i zwęglonych fragmentów kości sugeruje, że materiały w jaskini nie były ogrzewane powyżej około 704 °C. Jest to zgodne ze wstępnymi ustaleniami, że do palenia wykorzystywano trawę, krzewy i liście, a takie paliwo nie wytwarzałoby gorętszych płomieni. Dane sugerują, że ludzie mogli gotować posiłki przy ognisku już od pierwszego pojawienia się Homo erectus 1,9 miliona lat temu^[3].

Ludzie pierwotni wykorzystywali je do ogrzewania, oświetlania, przyrządzania potraw oraz odstraszania niebezpiecznych zwierząt. Taką rolę pełni i dziś podczas wypraw w dzicz. Ognisko odegrało ważną rolę w ewolucji i historii człowieka.

Współcześnie^[kiedy?] ogniska pełnią głównie rolę miejsca spotkań towarzyskich, szczególnie u młodzieży i w ruchach harcerskich, które traktują ognisko jako ważny element obrzędowości. Ognisko (watra) jest też symbolem ruchu wędrowniczego.

Przygotowując podłoże pod ogień, należy je dokładnie oczyścić i wyrównać, a po zakończeniu ognisko obficie polać wodą i zasypać ziemią. Ognisko przez cały czas musi być pod nadzorem.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami (Rozporządzenie Min. Spraw Wewn. i Adm. z 7 czerwca 2010, § 40 ust. 1), ognisk nie wolno rozpalać w lasach, na łąkach i torfowiskach ani w odległości mniejszej niż 100 metrów od ściany lasu (wyjątkiem są miejsca, wyznaczone do tego celu przez właściciela lub zarządcę lasu).

Zobacz galerię związaną z tematem: Ognisko

• ogień
• najda
• watra

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2023 r. poz. 822)