Niemojów

Niemojów

wieś
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Międzylesie
Wysokość	550-610[2] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	26[3]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-530[4]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853808
Położenie na mapie Polski Niemojów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Niemojów
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Niemojów
Położenie na mapie gminy Międzylesie Niemojów
50°09′59″N 16°33′42″E/50,166389 16,561667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Niemojów (niem. Marienthal^[5]) – rozwijająca się wieś łańcuchowa w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.

Niemojów to nadgraniczna wieś łańcuchowa o długości około 6 km, leżąca w Górach Bystrzyckich, w dolinie Dzikiej Orlicy, na wysokości około 550–610 m n.p.m.^[2]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Wieś została założona w 1570 roku przez cesarskiego nadleśniczego Leonhardta von Veldhammer^[2]. W latach 1573–1576 powstał renesansowy dwór sołtysów (niem. Freirichterei), którego ruiny schowane w gęstych zaroślach można oglądać do dziś^[2]. W 1631 roku istniała tu kuźnica, do której surowca dostarczały okoliczne złoża hematytu^[2]. Pod koniec wojny trzydziestoletniej kwaterował tu cesarski marszałek Raimondo Montecuccoli^[6], którego żołnierze złupili całą okolicę, co wstrzymało m.in. rozwój wsi^[2]. W roku 1747 miejscowość przeszła w ręce austriackiego rodu arystokratycznego Althannów i wkrótce rozrosła się do rozmiarów jednej z największych w Górach Bystrzyckich^[2]. W tym czasie funkcjonowały tu między innymi: folwark, młyn wodny i bielnik. W 1787 roku Niemojów liczył 107 budynków, w tym: kościół i szkoła katolicka, folwark, młyn wodny, wapiennik i bielnik, a także 41 warsztatów tkackich i 7 innych rzemieślników^[2]. W 1840 roku nową właścicielką wsi stała się księżna Marianna Orańska^[2]. Większość mieszkańców liczącej wówczas 112 gospodarstw miejscowości trudniła się tkactwem chałupniczym^[2]. Kolejnym impulsem w historii Niemojowa stał się rozwój turystyki w XIX wieku^[2]. W 1909 roku założono Kłodzki Związek Narciarski, a okolicy powstały szlaki turystyczne, trasy biegowe i stoki narciarskie^[2]. Wieś nazywano Sommerfrische Marienthal^[7] i zamieszkiwało tu ponad 400 osób. W połowie XIX wieku była to popularna miejscowość turystyczna, do 1939 roku istniało przejście graniczne do Czechosłowacji^[2].

Po II wojnie światowej wieś zasiedlono repatriantami^[2]. Trudne warunki klimatyczne utrudniały jednak pracę rolnikom, dlatego przez następnych 60 lat wieś stopniowo się wyludniała^[2]. Dziś zamieszkanych jest zaledwie kilkanaście domów. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 26 mieszkańców^[3]. Stopniowo jednak tereny te ożywiają się turystycznie, we wsi działają już zajazd i gospodarstwa agroturystyczne. Przebiega tędy Droga Śródsudecka, zielony szlak turystyczny oraz międzynarodowa trasa rowerowa ER2^[8].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt^[9]:

• kościół filialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, z 1597 roku i przebudowany w 1716 roku, z interesującym kamiennym portalem. Wewnątrz m.in. chrzcielnica z XVII w., ołtarz (którego autorstwo przypisuje się wybitnemu śląskiemu rzeźbiarzowi Michaelowi Klahrowi) i ambona (architektura) z pierwszej połowy XVIII wieku. Na murze kościelnym znajduje się sześć płyt nagrobnych miejscowych sołtysów.

Inne zabytki^[2]:

• ruiny renesansowego dworu sołtysów, stojącego tuż obok kościoła, schowane w gęstych zaroślach. Zachowały się resztki galerii i krużganku oraz inskrypcja po właścicielach umieszczona na ścianie wschodniej. Unikatowość tego obiektu przejawia się pałacowym potraktowaniem architektury budynku mieszkalnego dworu.
• ruiny młyna wodnego znajdują się w odległości 20 m od ruin dworu,
• na terenie wsi jest też kilkanaście ruin opuszczonych domostw (głównie z II połowy XIX w.) oraz ruiny kapliczek przydrożnych.

 Osobny artykuł: Przejście graniczne Niemojów-Bartošovice v Orlických horách.

We wsi do 21 grudnia 2007 funkcjonowało piesze przejście graniczne (turystyczne i małego ruchu granicznego) Niemojów-Bartošovice v Orlických horách, obsługiwane przez placówkę Sudeckiego Oddziału Straży Granicznej w Międzylesiu. Przejście zostało zlikwidowane po przystąpieniu Polski i Czech do układu z Schengen. Po stronie czeskiej znajdują się dwa wyciągi narciarskie oraz basen.
Przez wieś przebiega graniczny szlak zielony z Niemojowa na Śnieżnik Kłodzki oraz szlak czarny do Solnej Jamy^[8].

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.

• Strona internetowa Niemojowa