Niegowić

Niegowić

wieś
Widok z południa
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	wielicki
Gmina	Gdów
Liczba ludności (2022)	555[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-420[3]
Tablice rejestracyjne	KWI
SIMC	0318334
Położenie na mapie gminy Gdów Niegowić
Położenie na mapie Polski Niegowić
Położenie na mapie województwa małopolskiego Niegowić
Położenie na mapie powiatu wielickiego Niegowić
49°56′14″N 20°14′14″E/49,937222 20,237222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Niegowić – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Gdów.

Miejscowość uzyskała lokację miejską w 1785 roku, zdegradowana w 1896 roku^[4]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Niegowić. W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Niegowić, a w latach 1975–1998 należała administracyjnie do „małego” województwa krakowskiego.

Wieś jest położona 2 km na północny zachód od drogi wojewódzkiej nr 967. Integralna część miejscowości: Dębrowy^[5].

Miejscowość była pierwszym miejscem pracy świeżo wyświęconego księdza Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II, gdzie przyjechał w lipcu 1948 roku. Pracował tu do sierpnia 1949, gdy został przeniesiony do parafii św. Floriana w Krakowie.

Nazwa wsi wywodzi się od starosłowiańskiego imienia męskiego, które brzmiało „Niegowiad” (ten który zna radość). Na przestrzeni wieków nazwa ta ewoluowała, miejscowość określano jako Niegowiec, Niegowice, obecna nazwa ustaliła się w XIX wieku.

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Niegowieć

Data powstania parafii nie jest historykom znana. Przyjmuje się, że miało to miejsce w XIII wieku. W dokumentach odnotowano, że w 1325 roku tutejsza parafia była siedzibą dekanatu, co świadczyło o jej ważności. Wiadomo, że istniejący tutaj kościół był zbudowany z drewna, dach krył gont, sufit i posadzka były zrobione z desek, a budowlę wieńczyła wieżyczka z sygnaturką. Inwentaryzacja sporządzona w 1748 roku określała stan budynku jako bardzo zły i zagrażający zawaleniu. W dniu Bożego Ciała 1761 roku kościół spłonął od wystrzałów armatnich. W 1788 właścicielka tutejszych dóbr, Teresa Grzębska ufundowała nową świątynię. Poważny remont obiektu został przeprowadzony w 1893 według projektu Atanazego Beonego i Zdzisława Włodka. Pierwsze plany budowy murowanego kościoła powstały w 1930, projektantem był inż. Bogdan Treter. Na realizację trzeba było czekać 18 lat, budowa została rozpoczęta w 1949, a ukończona w 1959 roku. Proboszczem parafii w momencie rozpoczęcia prac był ks. Kazimierz Buzała, a wikariuszem ks. Karol Wojtyła. Zakończenie budowy miało być prezentem dla proboszcza, który obchodził 50-lecie posługi kapłańskiej. Uroczystej konsekracji kościoła dokonał w 1966 arcybiskup Karol Wojtyła. Drewniany kościół został rozebrany i przewieziony do wsi Mętków koło Chrzanowa, gdzie stoi do dziś.

Obraz Matki Bożej Wniebowziętej (nazywanej Matką Bożą Niegowicką) znajduje się w ołtarzu głównym niegowickiej świątyni, powstał ok. 1610 r. Fundatorami była rodzina Niewiarowskich herbu Półkozic z pobliskiego Niewiarowa, konserwację obrazu przeprowadzano w latach 1760, 1966 i 2008.

Wizerunek Matki Bożej jest przedstawiony na płótnie naciągniętym na dębowe odeskowanie. Maryję przedstawiono w pozycji stojącej z dłońmi złożonymi w modlitwie, u jej stóp znajduje się Księżyc, jedna para aniołów unosi ją ku niebu, a druga nakłada na jej głowę koronę. Na obraz w 1860 nałożono drewnianą posrebrzaną sukienkę, a w 1918 srebrną – jako wotum wdzięczności za zakończenie działań wojennych i odzyskanie niepodległości.

Obecnie na terenie wsi, przy kościele parafialnym pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny znajduje się jedyny w Polsce pomnik przedstawiający wikarego Karola Wojtyłę. Zbudowany z granitu i brązu pomnik autorstwa włoskiego rzeźbiarza prof. Romano Pelloniego ma 3,8 m wysokości. Przed przywiezieniem pomnika do Polski Jan Paweł II poświęcił go 28 października w Rzymie. Został uroczyście odsłonięty 4 października 1999.

Słowa ks. Jarosława Cieleckiego, przewodniczącego Komitetu "Curato Del Mondo" (wł. "Proboszcz Świata"), z którego inicjatywy postawiono pomnik:

Nigdzie na świecie nie ma posągu księdza Wojtyły, są za to liczne przedstawiające Ojca Świętego Jana Pawła II. - A przecież zanim został papieżem, był zwykłym księdzem. Jego kapłaństwo zaczęło się właśnie w Niegowici, dlatego pomnik musiał stanąć tutaj. Jest jedyny na całym świecie. Mamy na to gwarancję.

Papież Jan Paweł II o podróży do Niegowici wspomina w swojej książce pt. Dar i Tajemnica (1996):

Najpierw dowiedziałem się, jak dostać się do Niegowici, i udałem się tam w odpowiednim dniu. Dojechałem autobusem z Krakowa do Gdowa, a stamtąd jakiś gospodarz podwiózł mnie szosą w stronę wsi Marszowice i potem doradził mi iść ścieżką wśród pól, gdyż tak miało być bliżej. (...) Pamiętam, że w pewnym momencie, gdy przekraczałem granicę parafii w Niegowici, uklęknąłem i ucałowałem ziemię.

• W prawej nawie tutejszej świątyni znajduje się naturalnej wielkości replika watykańskiego grobu Jana Pawła II^{[potrzebny przypis]}.
• W tutejszym dworze 2 września 1755 ochrzczono Jana Henryka Dąbrowskiego, późniejszego generała^[6].

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7].

• Dzwonnica kościenna z lat 1817–1819;
• zespół dworski, dwór, park.
  Dwór wybudowany w XIX w. przez rodzinę Habichtów, w otoczeniu park z licznymi zabytkowymi lipami (200–300 lat). W latach 1913–1915 obiekt został przebudowany przez rodzinę Włodków, którzy dobudowali alkierze i kolumnowy portyk.

• "O Maryjo, czemu biegniesz w niebo, podręcznik do peregrynacji Matki Bożej Wniebowziętej", Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy Kraków 2008.

• Strona parafii Niegowić. parafia.niegowic.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-04)].
• Zabytki Architektury Świeckiej Powiatu Wielickiego, Widok dworu w Niegowici przed remontem. wieliczka-zabytki.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-30)].
• Niegowieć, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 75 .
• Niegowieć, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 377 .