Mosze Karmel

Mosze Karmel
‏משה כרמל‎
	; Mosze Karmel, 1955
	generał major (alluf)
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1911 ; Mińsk Mazowiecki
Data i miejsce śmierci	14 sierpnia 2003 ; Tel Awiw
	Przebieg służby
Lata służby	1937–1950
Siły zbrojne	Hagana; Siły Obronne Izraela
Jednostki	Brygada Karmeli
Stanowiska	dowódca Brygady Karmeli (1948); szef Północnego Dowództwa (1948-1949)
Główne wojny i bitwy	wojna domowa w Palestynie,; wojna o niepodległość
	Odznaczenia

Mosze Karmel (hebr. משה כרמל, ang. Moshe Carmel, ur. 17 stycznia 1911, zm. 14 sierpnia 2003) – izraelski polityk i dowódca wojskowy w stopniu generała majora (alluf), minister transportu w latach 1955–1959 i 1965–1969, poseł do Knesetu w latach 1958–1966 i 1969–1977.

Życiorys

Młodość

Urodził się w 1911 roku Mińsku Mazowieckim położonym w ówczesnym Imperium Rosyjskim (obecnie terytorium Polski)^[1]. W 1924 roku wyemigrował do Mandatu Palestyny. Działał w młodzieżowym ruchu syjonistycznym Noar Ha’Oved. W 1930 uczestniczył w założeniu kibucu Na’an.

Kariera wojskowa

W 1937 roku wstąpił do żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana i prowadził kursy szkoleniowe dla oficerów. W 1939 roku został aresztowany przez brytyjskie władze mandatowe i osadzony w więzieniu w Akce. Opuścił więzienie w 1941 roku. Rok później objął dowodzenie nad batalionami młodzieżowymi Gadna (1942-1943).

Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w 1948 roku został pierwszym dowódcą Brygady Karmeli, którą nazwano od jego nazwiska. W przededniu wybuchu I wojny izraelsko-arabskiej w maju 1948 roku został mianowany dowódcą frontu północnego – został pierwszym szefem Północnego Dowództwa (1948-1949). Po wojnie, w 1950 roku odszedł do pracy cywilnej^[2].

Kariera polityczna

Od 1944 roku Mosze Karmel był członkiem lewicowej partii politycznej Mapai. Gdy w 1946 roku doszło do rozłamu w partii, Karmel był jednym z inicjatorów reaktywacji syjonistycznej partii lewicowej Achdut ha-Awoda. Po zakończeniu kariery wojskowej, Karmel zaangażował się w działalność polityczną. Równocześnie rozpoczął studia akademickie. Ukończył historię i filozofię na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, a następnie nauki polityczne w Paryżu.

Bezskutecznie kandydował wyborach parlamentarnych w 1955 roku z listy Achdut ha-Awoda. Dawid Ben Gurion powierzył mu jednak funkcję ministra transportu w swoim piątym i szóstym rządzie (1955–1959)^[1]. Ostatecznie znalazł się w składzie trzeciego Knesetu po rezygnacji Jicchaka Tabenkina 9 czerwca 1958^[3]. Zdobywał mandat w wyborach w 1959, 1961 i 1961. Był członkiem parlamentarnych komisji budownictwa, komisji spraw wewnętrznych, komisji pracy, komisji finansów, komisji spraw zagranicznych i obrony, oraz innych. W dniu 30 maja 1965 roku Lewi Eszkol powierzył mu obowiązki ministra transportu (1965–1969)^[1]. 17 stycznia 1966 zrezygnował z zasiadania w parlamencie, mandat objął po nim Mosze Wertman^[4]. Powrócił do parlamentu wyborach w 1969. Uzyskał reelekcję w 1973. W wyborach w 1977 utracił miejsce w Knesecie^[1].

Zmarł w 2003 roku w Tel Awiwie. Pozostawił dwie córki.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Mosze Karmel (ang.) – profil na stronie Knesetu.
↑ Mosze Karmel. [w:] The Guardian [on-line]. [dostęp 2011-06-21]. (ang.).
↑ Members of the Third Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2019-05-04]. (ang.).
↑ Members of the Ninth Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2019-05-04]. (ang.).

Bibliografia

Mosze Karmel (ang.) – profil na stronie Knesetu.

[kneset-1] Mosze Karmel (ang.) – profil na stronie Knesetu.

[2] Mosze Karmel. [w:] The Guardian [on-line]. [dostęp 2011-06-21]. (ang.).

[kneset3-3] Members of the Third Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2019-05-04]. (ang.).

[kneset9-4] Members of the Ninth Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2019-05-04]. (ang.).

[5] w dniu zaprzysiężenia

[6] 26.02 do 17.03.1969 po śmierci premiera jego obowiązki pełnił Jigal Allon

[7] w dniu zaprzysiężenia

[8] 1968 wicepremier

[9] rwszych dni działania rządu

[1]

Premier	Dawid Ben Gurion
Ministrowie¹	Kadisz Luz Mordechaj Bentow Zalman Aran Lewi Eszkol Golda Meir Jisra’el Barzilaj Pinchas Rosen Mordechaj Namir Bechor-Szalom Szitrit Josef Burg Chajjim Mosze Szapira Jisra’el Bar-Jehuda Pinchas Sapir Mosze Karmel Perec Naftali
Wiceministrowie²	Ze’ew Cur Mosze Unna Zerach Warhaftig Szelomo-Jisra’el Ben-Me’ir
Późniejsi członkowie rządu	Ja’akow Mosze Toledano (minister)

Premier	Lewi Eszkol
Wicepremier	Abba Eban
Ministrowie¹	Chajjim Gewati Lewi Eszkol Josef Almogi Zalman Aran Pinchas Sapir Golda Meir Chajjim Mosze Szapira Dow Josef Jigal Allon Bechor-Szalom Szitrit Elijjahu Sason Zerach Warhaftig Akiwa Gowrin Pinchas Sapir Jisra’el Bar-Jehuda Josef Burg
Wiceministrowie²	Szimon Peres Kalman Kahana Aharon Jadlin Jicchak Refa’el Szelomo-Jisra’el Ben-Me’ir
Późniejsi członkowie rządu	Chajjim Josef Cadok Mosze Karmel (ministrowie)

Premier	Golda Meir
Wicepremier	Jigal Allon
Ministrowie	Chajjim Gewati Mosze Dajan Mosze Kol Zalman Aran Ze’ew Szerf Abba Eban Jisra’el Barzilaj Mordechaj Bentow Ja’akow Szimszon Szapira Josef Almogi Elijjahu Sason Jisra’el Jeszajahu Zerach Warhaftig Chajjim Mosze Szapira Mosze Karmel Josef Burg Menachem Begin Jisra’el Galili Pinchas Sapir Josef Sapir
Wiceministrowie	Aharon Uzan Jehuda Sza’ari Aharon Jadlin Kalman Kahana Cewi Dinstein Arje Eli’aw Binjamin Szachor Szelomo-Jisra’el Ben-Me’ir