Mosina
52°14′48″N 16°50′42″E/52,246667 16,845000
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Urząd Miasta i Gminy | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Data założenia |
przed 1247 | ||||
| Prawa miejskie |
przed 1302 | ||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
13,78[1] km² | ||||
| Wysokość |
60 - 132 m n.p.m. | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 61 | ||||
| Kod pocztowy |
62-050 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
PZ i POZ | ||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu poznańskiego  | |||||
Położenie na mapie gminy Mosina  | |||||
| 52°14′48″N 16°50′42″E/52,246667 16,845000
| |||||
| TERC (TERYT) |
3021104 | ||||
| SIMC |
0971057 | ||||
Urząd miejski pl. 20 Października 162-050 Mosina | |||||
| Strona internetowa | |||||
Mosina (niem. Moschin) – miasto w środkowej części województwa wielkopolskiego, w powiecie poznańskim, położone 22 km na południe od Poznania, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mosina.
Miasto królewskie należące do starostwa mosińskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego.
Według danych z 31 grudnia 2017 miasto liczyło 13 762 mieszkańców[2].
Nazwa miasta pochodzi od staropolskiego wyrazu moszyna, którego używano na określenie miejsca zarośniętego mchem[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość po raz pierwszy pojawia się w źródłach pochodzących z 1247 roku. Z 1302 roku pochodzi z kolei najstarszy dokument wymieniający Mosinę jako miasto. Data samej lokacji pozostaje nieznana, doszło do niej jednak z pewnością wskutek starań ówczesnego właściciela, wojewody kaliskiego, Mikołaja Przedpełkowica z rodu Łodziów – być może doszło do niej jeszcze za panowania Przemysła II[5].
Prawa miejskie zostały potwierdzone przez króla Władysława Jagiełłę w roku 1429. Z tą miejscowością związał się ród Mosińskich. Starostą był tu Piotr Bniński (Piotr z Bnina) herbu Łodzia (1390–1448) – kasztelan gnieźnieński (1428–1437), podróżnik. Potem syn jego Maciej Mosiński (zm. 1492–1493), był starostą generalnym Wielkopolski (1475) i wojewodą poznańskim (1477) oraz kaliskim (1476) przyjął nazwisko od miejscowości Mosina. W czasie wojny trzynastoletniej Mosina wystawiła w 1458 roku 4 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[6]. Tu przebywały wojska hetmana Stefana Czarneckiego w 1660 r. W 1848 r. była siedzibą władz Rzeczypospolitej Mosińskiej.
9 września 1939 roku Mosina została zajęta przez wojska niemieckie. Rozpoczęły się represje, pierwsze aresztowania miały miejsce pomiędzy 17 a 18 września 1939. Część mieszkańców miasta była przetrzymywana w bożnicy (współcześnie Izba Muzealna), a następnie wybierano spośród nich zakładników i kierowano ich przed sądy doraźne (niem. Standgericht) policji bezpieczeństwa. Dla zachowania pozorów egzekucję poprzedziło „postępowanie sądowe” stanowiące parodię procesu sądowego[7], trwającego nie dłużej jak kilkanaście minut i ograniczonego jedynie do sprawdzenia personaliów i wysłuchania opinii miejscowych Niemców na temat „antyniemieckiej postawy” i działalności podsądnych[7]. W wyniku wydanych przez sąd doraźny wyroków śmierci 15 osób rozstrzelano publicznie na rynku 20 października 1939 roku. W czasie okupacji niemieckiej z miasta wysiedlono 57 rodzin (225 osób), aresztowano i umieszczono w obozach zagłady dalsze 513 osób (w tym 58 dzieci z Mosiny). Dzieci zostały wywiezione do rejencji łódzkiej i umieszczone w obozie koncentracyjnym dla dzieci w Łodzi[8]. W lasach okalających miasto w latach 1940–1943 dokonano licznych egzekucji ludności cywilnej. Terror i prześladowania okupanta niemieckiego spowodowały narastanie oporu społecznego – w Mosinie działały grupy bojowe Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, Związku Odwetu oraz harcerskich Szarych Szeregów. Armia Czerwona zajęła Mosinę w dniu 25 stycznia 1945 roku.
Obecnie gmina inwestuje w budownictwo wielorodzinne. We wsi Krosno rozbudowane zostało Osiedle TBS oraz budowane są nowe osiedla: Osiedle Słoneczne, Osiedle Miodowe, Osiedle Olszynka, Osiedle Harmonia i Osiedle Morena.
Oświata
[edytuj | edytuj kod]- Przedszkole nr 2 „Wesołe Skrzaty” w Mosinie, ul. Powstańców Wielkopolskich 1
- Przedszkole nr 3 Integracyjne w Mosinie, ul. Topolowa 6
- Przedszkole nr 4 w Mosinie, ul. Kasprowicza 28
- Publiczne Przedszkole „Słoneczko” w Rogalinku, ul. Kościelna 3
- Przedszkole Niepubliczne im. Janka Wędrowniczka w Mosinie, ul. Szkolna 2
- Niepubliczne Przedszkole "Na bosaka" w Dymaczewie Starym, ul. Szkolna 4[9]
- Prywatne Przedszkole „Koniczynka” w Mosinie, ul. Leszczyńska 27[10]
- Prywatne Przedszkole „Happy House” w Czapurach, ul. Poznańska 18
- Szkoła Podstawowa nr 1 w Mosinie, ul. Szkolna 1
- Szkoła Podstawowa nr 2 w Mosinie, ul. Sowiniecka 75
- Szkoła Podstawowa w Pecnej, ul. Szkolna 19
- Szkoła Podstawowa „Pod Lipami” w Krosinku, ul. Wiejska 43
- Szkoła Podstawowa im. Adama Wodziczki w Rogalinku, ul. Poznańska 19
- Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Czapurach, ul. Poznańska 78
- Szkoła Podstawowa w Daszewicach ul. Szkolna 16
- Zespół Szkół w Krośnie, ul. Główna 42
- Zespół Szkół w Rogalinie, ul. Poznańska 2
- Zespół Szkół im. Adama Wodziczki w Mosinie, ul. Topolowa 2
- Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Mosinie, ul. Kościelna 2
- Leader School Nowoczesne Metody Nauczania w Mosinie, pl. 20 Października 2
Atrakcje turystyczne
[edytuj | edytuj kod].jpg)
- Kościół pw. św. Mikołaja zbudowany w 1953–1954 na fundamentach wcześniejszego
- galeria miejska i izba muzealna w budynku dawnej synagogi z około 1876 roku
- średniowieczny rynek w kształcie czworoboku, z wychodzącymi zeń uliczkami
- zabudowa miejska z XIX w.
- pomnik „eleganta z Mosiny”
- Wielkopolski Park Narodowy i Rogaliński Park Krajobrazowy
- najwyższą budowlą w mieście jest 150-metrowy komin byłej Fabryki Mebli. Budowla służy dla transmisji dalekiej i lokalnej sygnałów komunikacji telefonicznej i radiowej. Obiekt jest widoczny z dużych odległości[potrzebny przypis].
- wieża widokowa w Pożegowie
- Dwór Budzyńskich (w dawniej wsi Budzyń, włączonej do Mosiny)
szlak turystyczny Iłowiec – Otusz[11][12]- Droga Dobroci[13] – jeden z przyrodniczych szlaków pielgrzymkowych Rogalińskie Drogi, utworzonych z okazji 200-lecia kościoła pw. św. Marcelina w Rogalinie[14][15][16]. Dla tego szlaku opublikowano broszurę przyrodniczą pt. „Co rośnie nad Wartą w okolicach Rogalina i Mosiny?”[17].
Szczególną atrakcją Darmowy Rower Małomiasteczkowy, czyli bezpłatne rowery miejskie, z których każdy może korzystać. Inauguracja tej inicjatywy, pionierskiej w Polsce, miała miejsce we wrześniu 2021 roku podczas festiwalu "Sztukodzielnia".[18] W październiku do tej inicjatywy dołączyło sąsiednie miasto Puszczykowo[19].
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Przez Mosinę przebiegają drogi wojewódzkie nr 430 i 431. Znajduje się tu również stacja kolejowa Mosina linii kolejowej nr 271 Wrocław Główny – Poznań Główny oraz nieczynny przystanek Mosina Pożegowo na linii kolejowej nr 361 Puszczykówko – Osowa Góra. Do Mosiny można także dojechać autobusem linii 651 podlegającej poznańskiemu ZTM-owi.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]- Piramida wieku mieszkańców Mosiny w 2014 roku[20].
Sport
[edytuj | edytuj kod]W Mosinie działa klub sportowy KS 1920 Mosina:
- Sekcja piłki nożnej w sezonie 2023/2024 występuje w klasie okręgowej[21];
- Sekcja futsalowa w sezonie 2008/2009 występowała w 1 lidze.
7 czerwca 2018 powstał klub piłki ręcznej KS IDMAR Jedynka Mosina[22], posiadający tylko drużynę młodzików, występującą w Wielkopolskiej Lidze Młodzików (grupa A). Klub posługuje się barwami niebiesko-biało-czerwonymi, a swoją nazwę zawdzięcza sponsorowi IDMAR oraz Szkole Podstawowej nr 1 w Mosinie, z której pochodzi większość obecnych zawodników. Mecze rozgrywane są w Hali Sportowej OSiR Mosina[23].
Prasa
[edytuj | edytuj kod]- Gazeta Mosińsko-Puszczykowska” – miesięcznik ukazujący się od 2006, o nakładzie do 3000 egz.[24]
- „Fakty Mosińsko-Puszczykowskie”- miesięcznik ukazujący się od maja 2002 roku o nakładzie do 4.000 egz. Gazeta bezpłatna kolportowana w ok. 70 punktach na terenie gmin Mosina, Puszczykowo, Brodnica, Stęszew.
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół rzymskokatolicki:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Mosina (Sala Królestwa ul. Szosa Poznańska 17)[25]
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]- Seelze – Niemcy od 2001[26],
- Gmina Witnica – Polska od 2013[26]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ a b Liczba i płeć mieszkańców Mosiny; GUS, 31.XII.2017. polskawliczbach.pl [dostęp: 2018-11-16]
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 243.
- ↑ Historia Mosiny. mosina.pl. [dostęp 2009-05-08].
- ↑ Zbyszko Górczak: Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce (do 1314 r.), Poznań 2002, s. 110.
- ↑ Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do roku 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego, Poznań 1840, s. 181.
- ↑ a b Zbrodnie Wehrmachtu w Wielkopolsce w okresie zarządu wojskowego (1 września – 25 października 1939). Kalisz: Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi, Instytut Pamięci Narodowej, 1986, s. 165.
- ↑ „Dzieci polskie oskarżają”, Józef Wnuk, Helena Radomska-Strzemecka, PA, Warszawa 1961
- ↑ Niepubliczne Przedszkole "Na bosaka" [online] [dostęp 2021-08-29] (pol.).
- ↑ Przedszkole Koniczynka [online] [dostęp 2020-06-29] (pol.).
- ↑ Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Znakowane szlaki piesze w województwie wielkopolskim [online].
- ↑ Paweł Anders, Wielkopolski Park Narodowy, s. 58, ISBN 83-85811-71-0.
- ↑ Sylwia Ufnalska, Michał Wójkiewicz, Droga Dobroci w Duchu Świętym, Parafia pw. św. Marcelina, Rogalin, maj 2023 [dostęp 2024-05-14].
- ↑ Rogalińskie Drogi Ducha Świętego – Parafia pw. Świętego Marcelina w Rogalinie [online] [dostęp 2021-11-11] (pol.).
- ↑ Sylwia Ufnalska, O jubileuszu kościoła i przyrodniczych szlakach w Rogalinie [online], Gazeta Mosińsko-Puszczykowska, 1 listopada 2021 [dostęp 2021-11-09] (pol.).
- ↑ Barbara Miczko-Malcher, Spotkania z kulturą - 7.11.2021 [online], radiopoznan.fm [dostęp 2021-11-09] (pol.).
- ↑ Halina Ratyńska, Co rośnie nad Wartą w okolicach Rogalina i Mosiny?, Parafia pw. św. Marcelina, Rogalin, kwiecień 2022 [dostęp 2024-05-14].
- ↑ Redakcja Gazety Mosińsko-Puszczykowskiej: W Mosinie ruszył Darmowy Rower Małomiasteczkowy (DROOM). Gazeta Mosińsko-Puszczykowska, 2021-09-16. [dostęp 2021-11-09]. (pol.).
- ↑ Redakcja Gazety Mosińsko-Puszczykowskiej: Darmowe rowery dostępne Puszczykowie. Wzrasta zainteresowanie projektem DrooM. Gazeta Mosińsko-Puszczykowska, 2021-10-25. [dostęp 2021-11-09]. (pol.).
- ↑ Mosina polskawliczbach.pl, na podstawie danych GUS.
- ↑ Skarb - 1920 Mosina [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-08-29].
- ↑ Jedynka IDMAR Mosina w bazie ZPRP. Związek Piłki Ręcznej w Polsce. [dostęp 2019-01-23]. (pol.).
- ↑ Klub Piłki Ręcznej. sp1mosina.edu.pl. [dostęp 2019-01-23]. (pol.).
- ↑ Encyklopedia SDP. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-24].
- ↑ a b Miasta partnerskie. Urząd Miejski w Mosinie. [dostęp 2014-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 października 2014)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mosina w "Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu"
- Mosina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 702.
- Mosina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 355.
