Miron (Chodakowski)

Miron

Mirosław Chodakowski
Arcybiskup hajnowski
Ze wszystkimi ludźmi pokój miejcie (Rz 12:18)
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	21 października 1957 Białystok
Data i miejsce śmierci	10 kwietnia 2010 Smoleńsk
Miejsce pochówku	Cerkiew Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w ławrze Supraskiej
Prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego
Okres sprawowania	1998–2010
Arcybiskup hajnowski
Okres sprawowania	2008–2010
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Inkardynacja	Diecezja warszawsko-bielska
Śluby zakonne	listopad 1979
Diakonat	26 grudnia 1978
Prezbiterat	15 lutego 1979
Chirotonia biskupia	10 maja 1998
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Miron Chodakowski

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	21 października 1957 Białystok
Data śmierci	10 kwietnia 2010
Przebieg służby
Lata służby	1998–2010
Siły zbrojne	Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
Stanowiska	prawosławny biskup polowy Wojska Polskiego

Miron^[a], imię świeckie Mirosław Chodakowski (ur. 21 października 1957 w Białymstoku, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski arcybiskup prawosławny, generał brygady, prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego, doktor teologii.

Ukończył prawosławne seminarium duchowne w Warszawie. Następnie w 1979 złożył wieczyste śluby mnisze w monasterze św. Onufrego w Jabłecznej. Jeszcze w tym samym roku wyznaczono go do objęcia godności przełożonego tejże wspólnoty zakonnej, którą pełnił przez pięć lat. Od 1984 do 1998 kierował monasterem Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu, prowadząc jego odbudowę ze zniszczeń dokonanych w czasie II wojny światowej i doprowadzając do ponownej organizacji męskiej wspólnoty monastycznej. W 1998 wyświęcony na biskupa pomocniczego diecezji warszawsko-bielskiej z tytułem biskupa hajnowskiego, w tym samym roku został również prawosławnym ordynariuszem Wojska Polskiego. Ordynariatem kierował do swojej śmierci w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010.

Był synem Jana Chodakowskiego^[1] i Marii z d. Iliaszuk, miał młodszą siostrę Barbarę^[2]. Rodzina jego matki pochodzi z Kaczałów, zaś ojca − ze wsi Krynica w gminie Narewka^[1]. Dziadkowie przyszłego hierarchy byli głęboko religijni, to od babci od strony matki nauczył się on języka cerkiewnosłowiańskiego^[3]. Rodzina przyszłego hierarchy przeniosła się ze wsi do Białegostoku jeszcze przed urodzeniem syna; Chodakowscy mieszkali w domu u zbiegu ulic Włókienniczej i Poleskiej. Gdy Mirosław Chodakowski miał siedem lat, jego ojciec zginął w wypadku^[4]. Przyszły duchowny ukończył w Białymstoku Szkołę Podstawową nr 12^[5].

W dzieciństwie i wczesnej młodości był również ministrantem w soborze św. Mikołaja w Białymstoku. Tam spotkał arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Nikanora, który skierował go na kształcenie w seminarium duchownym^[6].

W 1972 wstąpił do Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie, które ukończył wraz z liceum ogólnokształcącym w 1976, zdając maturę. Jako słuchacz seminarium śpiewał w chórze soboru św. Marii Magdaleny w Warszawie i był hipodiakonem metropolity warszawskiego i całej Polski Bazylego^[6]. Kontynuował naukę w Wyższym Prawosławnym Seminarium Duchownym przy monasterze św. Onufrego w Jabłecznej, które ukończył w 1978^[7].

17 grudnia 1978 złożył śluby zakonne w riasofor^[5], 25 grudnia 1978 został wyświęcony na diakona, zaś 15 lutego 1979 − na hieromnicha^[8]. Wcześniej podjął wyższe studia na kierunku teologia, na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie^[5]. W listopadzie 1979 złożył wieczyste śluby mnisze przed metropolitą warszawskim i całej Polski Bazylim^[5].

W latach 1979–1984 sprawował funkcję przełożonego monasteru św. Onufrego w Jabłecznej^[5]. Równocześnie pracował w zlokalizowanych w klasztorze wyższych klasach prawosławnego seminarium duchownego jako wykładowca teologii zasadniczej^[9].

15 czerwca 1984 został skierowany do pracy w nowo powstałej parafii Zwiastowania Bogurodzicy i św. Jana Teologa w Supraślu jako wikariusz^[10], jednak już 25 listopada tego samego roku podniesiono go do godności ihumena, powierzając mu funkcję przełożonego supraskiego monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i proboszcza przyklasztornej parafii^[5]. W klasztorze przeprowadził gruntowne prace remontowe (odbudowa cerkwi Zwiastowania Bogurodzicy, remont cerkwi św. Jana Teologa, zabudowań mieszkalnych, gospodarczych), w znaczny sposób przyczyniając się do jego odbudowy po zniszczeniach z okresu II wojny światowej i do pełnej reaktywacji supraskiej wspólnoty monastycznej w jej pierwotnym kształcie. Za swoją pracę duszpasterską został w 1986 nagrodzony palicą, zaś w 1989 – krzyżem z ozdobami^[11].

Decyzją Soboru Biskupów 7 kwietnia 1990 podniesiony do godności archimandryty^[12].

W 1996 obronił pracę magisterską w dziedzinie teologii nt. Ikona Matki Bożej Hodegetrii i jej kult na Białostocczyźnie^[13].

Chirotonię biskupią przyjął 10 maja 1998, zostając tym samym wikariuszem diecezji warszawsko-bielskiej z tytułem biskupa hajnowskiego^[12]. W charakterze konsekratorów wystąpili m.in. arcybiskup białostocki i gdański, locum tenens metropolii warszawskiej Sawa, biskup grodzieński i wołkowyski Artemiusz oraz biskup włodzimiersko-wołyński Symeon^[14]. 15 sierpnia 1998 mianowany na stopień generała brygady^[11], na katedrze Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego od 1 października 1998 (obowiązki objął 21 października^[11]). Objęcie przez niego katedry Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego było związane z wyborem poprzedniego ordynariusza, arcybiskupa Sawy, na zwierzchnika Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego^[15].

Sprawując urząd, duchowny uczestniczył w uroczystościach państwowych (zarówno na szczeblu jednostek, jak i centralnym), wizytował polskie jednostki wojskowe uczestniczące w misjach zagranicznych (Kosowo, Czad, wzgórza Golan, Afganistan, Irak^[16]), brał udział w uroczystościach na cmentarzach polskich poza granicami kraju (Loreto, Bolonia, Monte Cassino, Tobruk, Narwik, Lenino, Katyń, Piatichatki, cmentarze ofiar rzezi wołyńskiej^[16]). Współorganizował prawosławne obchody Święta Wojska Polskiego w Hajnówce^[17]. Zorganizował w Warszawie siedzibę ordynariatu prawosławnego z kaplicą św. Bazylego Martysza^[18]. Zabiegał również o budowę w Warszawie prawosławnego soboru wojskowego, do którego planował przewieźć szczątki biskupa Sawy (Sowietowa). Starania te nie zostały jednak zakończone sukcesem^[15] za życia biskupa^[b]. Założył również parafię wojskową w Białej Podlaskiej, organizując cerkiew w budynku po zlikwidowanej jednostce lotniczej^[20]. Uczestniczył w życiu kulturalnym Hajnówki^[21]; interesował się sztuką, przede wszystkim malarstwem^[22]. Współorganizował festiwal „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej” oraz studium psalmistów w Bielsku Podlaskim^[20]. Uczestniczył w dialogu między autokefalicznymi Kościołami prawosławnymi, w szczególności poprzez wymianę doświadczeń pomiędzy duszpasterzami sił zbrojnych. Regularnie brał udział w międzynarodowych spotkaniach kapelanów wojskowych różnych wyznań^[23].

Wielokrotnie w publicznych wypowiedziach podkreślał rolę armii dla właściwego funkcjonowania państwa i bezpieczeństwa jego obywateli. Twierdził również, iż dla budowy dobrze funkcjonujących sił zbrojnych niezbędna jest dbałość o postawę moralną żołnierzy. Pozytywnie wypowiadał się na temat przemian zachodzących w strukturze organizacyjnej Wojska Polskiego^[24]. W 1999 zdecydowanie potępił interwencję wojsk NATO w Jugosławii nazywając ją „krucjatą przeciwko prawosławiu”^[25]. Negatywnie odniósł się następnie do ogłoszenia niepodległości przez Kosowo i uznania jej przez Polskę^[26].

Doktor teologii od 2003, na podstawie rozprawy 500-lecie Monasteru Zwiastowania NMP w Supraślu 1498–1998 roku^[15].

Z okazji 10-lecia chirotonii biskupiej, 10 maja 2008 został podniesiony do godności arcybiskupa^[7].

W 2009 Rzeczpospolita podała, iż biskup Miron był tajnym współpracownikiem SB o pseudonimie Mirek II. Hierarcha stanowczo zaprzeczył tym oskarżeniom i stwierdził, iż nienawidził komunizmu^[27].

Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku. Razem z prezydentem Lechem Kaczyńskim, przedstawicielami władz państwowych oraz ordynariuszami Wojska Polskiego różnych wyznań udawał się na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katyńskiej^[28]. Ciało duchownego zidentyfikowali 13 kwietnia w Moskwie kapłani Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego: ks. Michał Dudicz i ks. Aleksy Andrejuk. Trumna ze szczątkami arcybiskupa została przewieziona do Polski razem z 29 innymi ciałami następnego dnia^[29]. Po czuwaniu przy wojskowej kaplicy św. Bazylego Martysza oraz uroczystościach w soborze w Warszawie^[29], 19 kwietnia został pochowany na terenie monasteru w Supraślu^[30] w krypcie głównej cerkwi monasterskiej, zgodnie z własnym, wyrażonym wcześniej życzeniem^[15].

Na mocy decyzji specjalnego zespołu śledczych Prokuratury Krajowej, kierowanego przez Marka Pasionka, zastępcę prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobry, w nocy z 24/25 kwietnia 2017 ciało biskupa Mirona zostało ekshumowane w asyście policji i Żandarmerii Wojskowej, a następnie przewiezione do Zakładu Medycyny Sądowej w Lublinie. Decyzja ta, jak i jej wykonanie, spotkały się z oburzeniem i dezaprobatą wiernych oraz hierarchii polskiej Cerkwi prawosławnej, która uznała to za akt bezczeszczenia zwłok^[31]. W efekcie ekshumacji okazało się, że w jego grobie znajdowały się również szczątki biskupa polowego WP Tadeusza Płoskiego^[32]. Jego ponowny pogrzeb odbył się 30 maja 2017, a sama uroczystość miała skromny charakter^[33].

5 lutego 1999 otrzymał złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”^[34]. 15 lutego 1999 w soborze św. Mikołaja w Białymstoku został odznaczony Orderem Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny I stopnia^[35].

26 października 2000 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[36], order odebrał 10 października 2001^[15]. 10 sierpnia 2008 Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nadał mu złotą odznakę Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej^[15].

20 stycznia 2010 otrzymał tytuł „Zasłużony dla Powiatu Hajnowskiego”^[15].

15 kwietnia 2010 został pośmiertnie awansowany do stopnia generała dywizji^[37].

16 kwietnia 2010 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[38]. Odznaczony Missio Reconciliationis.

9 września 2010 otrzymał pośmiertne wyróżnienie „Zasłużony dla Warszawy”^[39].

7 listopada 2018 otrzymał pośmiertnie Medal 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego^[40].

27 kwietnia 2010 Rada Miejska Hajnówki nazwała imieniem Mirona (Chodakowskiego) rondo u zbiegu ulic Stefana Batorego, ks. Antoniego Dziewiatowskiego i Sportowej^[41]. Natomiast Rada Miejska Supraśla uchwałą z 25 maja tego samego roku nadała jego imię części ulicy Stanisława Konarskiego przylegającej do murów monasteru, w którym działał tragicznie zmarły arcybiskup^[41]. W 2013 postanowiono nadać imię Arcybiskupa Mirona rondu u zbiegu ulic Władysława Andersa i Wasilkowskiej w Białymstoku^[42].

19 listopada 2010 Publiczne Gimnazjum w Narwi otrzymało imię abp. gen. dyw. Mirona (Chodakowskiego)^[43].

W pierwszą rocznicę śmierci arcybiskupa w soborze Świętej Trójcy w Hajnówce została odsłonięta tablica jego pamięci^[44].

10 sierpnia 2014 na terenie monasteru w Supraślu otwarto Izbę Pamięci Arcybiskupa Mirona^[45].

15 sierpnia 2014 popiersie biskupa Mirona zostało odsłonięte w Panteonie Bohaterów Sanktuarium Narodowego na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie^[46].

• Anna Radziukiewicz: Nieść pokój, kochać ludzi. Arcybiskup generał dywizji Miron (Chodakowski) 1957–2010. Warszawa: Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2011. ISBN 978-83-930536-5-0.