Maria Aszerówna

Maria Aszerówna
Maria Aszer
Data i miejsce urodzenia	31 sierpnia 1892 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	7 czerwca 1981 ; Warszawa
Zawód, zajęcie	pisarka, tłumaczka
	Multimedia w Wikimedia Commons

Maria Aszerówna, pseud. Asten^[1] (ur. 31 sierpnia 1892 w Warszawie, zm. 7 czerwca 1981 tamże^[2]) – polska literatka, tłumaczka, działaczka społeczna i polityczna^[1], dziennikarka^[3].

Życiorys

Była aktywną działaczką Polskiej Partii Socjalistycznej. W czasie I wojny światowej pełniła ważne funkcje z ramienia Pogotowia Bojowego PPS. Swoją działalność kontynuowała w okresie międzywojennym, przez kilka lat była sekretarzem Warszawskiego Wydziału Kobiecego PPS^[4]. Wygłaszała referaty na zebraniach^[5], np. 29 sierpnia 1929 wygłosiła odczyt Wrażenia z podróży do Ameryki Południowej dla Warszawskiego Wydziału Kobiecego PPS^[6].

W czasie II wojny światowej była ukrywana przez Antoninę i Jana Żabińskich na terenie warszawskiego ZOO^[7].

Dzięki Stanisławowi Tołwińskiemu, dyrektorowi Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego, znalazła zatrudnienie w częściowo zakamuflowanej Pracowni Architektoniczno-Urbanistycznej przy ul. Krasińskiego na Żoliborzu, w której prócz niej pracowali m.in. Szymon Syrkus wraz z żoną Heleną^[8]^[9]. Po wojnie mieszkała przy ul Koszykowej 14/6 w mieszkaniu Ludwika Cohna. Prócz niej i Cohna mieszkał tam też adwokat Adam Nagórski. Każdy z tej trójki miał swój pokój, przyjaźnili się ze sobą, wspólnie utrzymywali gosposię^[10].

Po wojnie pisała m.in. dla „Skarpy Warszawskiej”^[11].

Zmarła 7 czerwca 1981 w Warszawie^[1] i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 72-3-9,10)^[12].

Twórczość translatorska

Była tłumaczką z języków: niemieckiego, francuskiego i rosyjskiego. Z tego pierwszego tłumaczyła pod pseudonimem Asten. Przełożyła m.in.:

z niemieckiego^[13]:
- Eduard von Keyserling, Parne dni, Warszawa 1929
z rosyjskiego^[13]:
- Witalij Zakrutkin, W górach Kaukazu, Warszawa 1950
- Włodzimierz Jermiłow, Antoni Czechow, Warszawa 1954
- Sztafeta pokoju (zbiór nowel), Warszawa 1951
- Andriej Kalinczenko, Paschale: opowiadania kamczackie, Warszawa 1950
- Petr Pavlenko, Opowiadania, Warszawa 1950^[14]
z francuskiego^[15]:
- Théodore de Banville, Król i poeta Gringoire
- Théodore de Banville, Ogrody króla Ludwika
- Maurice Hennequinm, Dowód miłości
- Georges Courteline, Sąd idzie
- Gaston Armand de Caillavet, Robert de Flers, Serce ma swój rozum

Nawiązania w kulturze masowej

Maria Aszerówna pojawiła się w książce Diane Ackerman The Zookeeper’s Wife (pol. Żona dyrektora zoo) opisującej działalność Żabińskich w czasie wojny. Polski przekład nosi tytuł Azyl. Opowieść o Żydach ukrywanych w warszawskim zoo. W filmie pod tytułem Azyl (ang. The Zookeeper’s Wife) Aszerównę zagrała Alena Mihulová^[16].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Edmund Jankowski (red.): Słownik pseudonimów pisarzy polskich, tom IV. Warszawa: Ossolineum, s. 18. ISBN 83-04-04329-7.
↑ Karolina Dzięciołowska: Dom pod Zwariowaną Gwiazdą. Historia Jana i Antoniny Żabińskich. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. [dostęp 2021-03-01].
↑ Marta Grzywacz: "Azyl" - film o Żabińskich, którzy podczas II wojny światowej ukrywali Żydów w warszawskim zoo. Jaka była prawdziwa historia odważnego małżeństwa?. wyborcza.pl, 2017-03-20. [dostęp 2021-02-27].
↑ Krytyka, Wydania 4-5;Wydania 8-18. Aneks, 1980, s. 138.
↑ „Robotnik”, s. 6, 1929-09-25. PPS.
↑ „Robotnik”, s. 4, 1929-08-29. PPS.
↑ Marta Pietrzykowska: Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. 2009. [dostęp 2021-02-26].
↑ Jarosław Osowski: Sprawiedliwy wśród Narodów Świata zdekomunizowany. Wojewoda działa bez namysłu. gazeta.pl, 2018-03-2. [dostęp 2021-02-26].
↑ „Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane jest znane z szerokiej akcji pomocy”. Historia Stanisława Tołwińskiego. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. [dostęp 2021-03-01].
↑ Przemysław Prekiel: Ludwik Cohn. Od PPS do KOR. Wszystko Co Najważniejsze. [dostęp 2021-03-01].
↑ Maria Aszer. Nowa wieś Piaseczno. „Skarpa Warszawska”, s. 2, 1946-08-04.
↑ Cmentarz Stare Powązki: ZOFJA WAGNEROWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-03-02] .
↑ ^a ^b Maria Aszer. Katalog Zbiorów Polskich Bibliotek Naukowych. [dostęp 2021-03-01].
↑ Opowiadania. Biblioteka Śląska w Katowicach. [dostęp 2021-03-01].
↑ Maria Aszer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-03-01] .
↑ Azyl w bazie Filmweb

[sppp-1] Edmund Jankowski (red.): Słownik pseudonimów pisarzy polskich, tom IV. Warszawa: Ossolineum, s. 18. ISBN 83-04-04329-7.

[zabinscy-2] Karolina Dzięciołowska: Dom pod Zwariowaną Gwiazdą. Historia Jana i Antoniny Żabińskich. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. [dostęp 2021-03-01].

[azyl-3] Marta Grzywacz: "Azyl" - film o Żabińskich, którzy podczas II wojny światowej ukrywali Żydów w warszawskim zoo. Jaka była prawdziwa historia odważnego małżeństwa?. wyborcza.pl, 2017-03-20. [dostęp 2021-02-27].

[krytyka138-4] Krytyka, Wydania 4-5;Wydania 8-18. Aneks, 1980, s. 138.

[robotnik-5] „Robotnik”, s. 6, 1929-09-25. PPS.

[robotnik2-6] „Robotnik”, s. 4, 1929-08-29. PPS.

[sprawiedliwi-7] Marta Pietrzykowska: Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. 2009. [dostęp 2021-02-26].

[zdekomunizowany-8] Jarosław Osowski: Sprawiedliwy wśród Narodów Świata zdekomunizowany. Wojewoda działa bez namysłu. gazeta.pl, 2018-03-2. [dostęp 2021-02-26].

[tolwinski-9] „Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane jest znane z szerokiej akcji pomocy”. Historia Stanisława Tołwińskiego. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. [dostęp 2021-03-01].

[prekiel-10] Przemysław Prekiel: Ludwik Cohn. Od PPS do KOR. Wszystko Co Najważniejsze. [dostęp 2021-03-01].

[skarpa-11] Maria Aszer. Nowa wieś Piaseczno. „Skarpa Warszawska”, s. 2, 1946-08-04.

[12] Cmentarz Stare Powązki: ZOFJA WAGNEROWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-03-02] .

[nukat-13] Maria Aszer. Katalog Zbiorów Polskich Bibliotek Naukowych. [dostęp 2021-03-01].

[bs-14] Opowiadania. Biblioteka Śląska w Katowicach. [dostęp 2021-03-01].

[etp-15] Maria Aszer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-03-01] .

[filmweb-16] Azyl w bazie Filmweb

[1]