Marcin Kazanowski (1563–1636)

Ten artykuł dotyczy hetmana. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Marcin Kazanowski

Grzymała
Rodzina	Kazanowscy herbu Grzymała
Data urodzenia	1563
Data i miejsce śmierci	19 października 1636 Kamieniec
Ojciec	Mikołaj Kazanowski
Matka	Katarzyna Korycińska
Żona	Katarzyna Starzycka
Dzieci	Aleksander Dominik Kazanowski, Adam Kazanowski, Elżbieta Kazanowska

Marcin Kazanowski herbu Grzymała (ur. 1563 r., zm. 19 października 1636 r.^[1][a] w Kamieńcu) – hetman polny koronny (1633-1636), od 1633 r. wojewoda podolski, od 1622 r. kasztelan halicki. Starosta bohusławski od 1622 r., tłumacki od 1627 r.,^[2] dźwinogrodzki od 1628 r., przedborski w 1634 r.,^[3] starosta niżyński w 1634 r.^[4]

Brał udział w wojnach Rzeczypospolitej z Rosją, Szwecją, Turcją i Mołdawią.

Syn Mikołaja Kazanowskiego (zm. 1569 r.) i Katarzyny Korycińskiej. W 1600 r. poślubił Katarzynę Starzycką, z którą miał trójkę dzieci: Dominika Aleksandra, wojewodę bracławskiego, Adama, oboźnego koronnego i Elżbietę – przyszłą żonę Mikołaja Potockiego „Niedźwiedziej Łapy”.

W 1608 r. mianowany rotmistrzem królewskim. Podczas zwycięskiej bitwy St. Żółkiewskiego pod Kłuszynem dowodził swoim pułkiem^[5]. W czasie wyprawy Władysława IV na Moskwę w 1617 r. był mianowany regimentarzem (doszło wówczas do spięć między ambitnym Kazanowskim a hetmanem wielkim litewskim Janem Karolem Chodkiewiczem, który nawet cisnął w niego przy wojsku buzdyganem). Wiosną 1618 r. na czele 6 tys. Polaków zdobył Starodub. W 1620 r. umacniał polski obóz w bitwie pod Cecorą, dostał się do niewoli, ale przebrany za zwykłego żołnierza za mały okup odzyskał wolność. W 1628 r. został pułkownikiem królewskim. W 1629 r. brał udział w bitwie o Górzno przeciwko Szwedom, jako dowodzący oficer hetmana Stanisława Koniecpolskiego.

Mianowany wojewodą podolskim w 1632 r. Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa podolskiego w 1632 r.^[6] Rok później już jako hetman polny koronny wyruszył na wyprawę smoleńską. W 1634 r. wyznaczony na sejmie komisarzem z Senatu do zapłaty wojsku^[7]. Był komisarzem królewskim podpisującym pokój w Polanowie z Carstwem Rosyjskim. Odkryta Legenda Madonny Bołszowieckiej głosi, że podczas jednej z wypraw w obronie Rzeczypospolitej przeciwko Tatarom hetman Kazanowski odkrył ikonę Błogosławionej Dziewicy. Zostało to przez jego wojska odczytane jako cud i podniosło ich morale, prowadząc do zwycięstwa nad Tatarami.

Razem z żoną został pochowany w kościele karmelitów w Bołszowcach, który ufundował. Szczątki hetmana Kazanowskiego odnaleźli archeolodzy z Wrocławia podczas prowadzenia prac zabezpieczających kościół w 2006 r.^[8]

• bitwa pod Górznem

• Polski Słownik Biograficzny. T. XII. Wrocław–Warszawa–Kraków, 1966–1967.
• Stanisław Szenic: Pitawal warszawski. T. I. Warszawa, 1957.
• Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. wyd. 1903 r.
• S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna. 1898.
• Seweryn Uruski: Herbarz szlachty polskiej.

• Legenda o Madonnie Bołszowieckiej. karmelici.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-21)].
• O wojaku Marcinie Kazanowskim