Magdalena Gawin

Magdalena Gawin

Data i miejsce urodzenia	19 stycznia 1972 Warszawa
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu
Okres	od 20 listopada 2015 / 2 marca 2021 do 31 grudnia 2021
Generalny Konserwator Zabytków
Okres	od 20 listopada 2015 do 31 grudnia 2021
Poprzednik	Piotr Żuchowski
Następca	Jarosław Sellin
Dyrektor Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
Okres	od 1 stycznia 2022 do 11 kwietnia 2024
Poprzednik	Wojciech Kozłowski
Multimedia w Wikimedia Commons

Magdalena Gawin z domu Marcinkowska (ur. 19 stycznia 1972 w Warszawie^[1]) – polska historyczka i eseistka. W latach 2015–2021 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[2], w 2021 także w Ministerstwie Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. W latach 2015–2021 generalny konserwator zabytków. W latach 2022–2024 dyrektor Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego.

Absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży^[3]. W 1996 ukończyła studia w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego uzyskując dyplom magistra historii^[2]. W 2003 na podstawie napisanej pod kierunkiem Janusza Żarnowskiego rozprawy o polskim ruchu eugenicznym pt. Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego 1880–1953 otrzymała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii^[4]. 12 maja 2016 uzyskała w IH PAN stopień doktora habilitowanego na podstawie dorobku naukowego oraz monografii Spór o równouprawnienie kobiet (1864–1919)^[5]. Była stypendystką Fundacji z Brzezia Lanckorońskich^[2]. Jest autorką scenariusza do filmu dokumentalnego Śmierć psychiatry. Eugenika i totalitaryzm z 2012 w reżyserii Amelii Łukasiak i Sławomira Małoickiego^[6] oraz multimedialnej wystawy Eugenika – walka ze zwyrodnieniem rasy (wspólnie z Sylwią Kuźmą-Markowską) na temat polskiej i zagranicznej eugeniki^[7].

Pracowała w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk. Członkini Komitetu Nauk Geograficznych PAN^[4].

Publikowała m.in. w: „Wiedzy i Życiu”, „Rzeczpospolitej”, „Res Publice”, „Tekstach Drugich”, „Teologii Politycznej” (do października była członkinią redakcji^[8]) oraz „Kronosie”^[9].

W latach 2014–2015 była przewodniczącą Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Historii Polski w Warszawie^[10].

Od 20 listopada 2015 była podsekretarzem stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[11], od 26 listopada pełniła również funkcję generalnego konserwatora zabytków^[2], prezentując stanowisko uznające "Pomniki Historii za najwyższe wyróżnienie i najwyższą formę ochrony, równoznaczną z listą UNESCO"^[12]. 22 grudnia tego samego roku weszła w skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa^[13]. Od 2016 zasiada w Radzie Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich^[14]. Od 29 listopada 2016 pełniła funkcję Pełnomocnika Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego do spraw organizacji 41. posiedzenia Biura Komitetu Dziedzictwa Światowego UNESCO (2 lipca 2017) oraz 41. sesji Komitetu Dziedzictwa Światowego (2–12 lipca 2017) w Krakowie^[15], na której wpisano kopalnię rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach na Listę światowego dziedzictwa UNESCO^[16]. Z jej inicjatywy 8 maja 2018 r. na Zamku Królewskim w Warszawie przedstawiciele UNESCO, ICOMOS, ICCROM, Banku Światowego oraz Global Alliance for Urban Crises przyjęli Rekomendację Warszawską w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego. Dokument został następnie zaakceptowany w decyzji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO podczas 42. sesji w stolicy Bahrajnu – Manamie (42 COM 7)^[17][18].

Z jej inicjatywy 29 kwietnia 2016 powstał Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego^[19][20] oraz dwujęzyczne repozytorium Zapisy Terroru – zbiór świadectw polskich obywateli z dwóch okupacji niemieckiej i sowieckiej^[21].

Jest także pomysłodawcą kampanii społecznej „Krajobraz Mojego Miasta”, którą od grudnia 2016 r. realizuje Narodowy Instytut Dziedzictwa^[22]. Jako Generalny Konserwator Zabytków 15 lutego 2016, z inicjatywy kilku organizacji społecznych, m.in. Miasto Jest Nasze, nakazała wojewódzkim konserwatorom zabytków w większym stopniu obejmować ochroną powojenną architekturę modernistyczną. Stanowiło to odejście od praktyki jej poprzednika Piotra Żuchowskiego^[23][24].

Od marca 2021^[25], po przekształceniach w strukturze rządu, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu^[26].

W 2021 złożyła rezygnację z pełnienia funkcji generalnego konserwatora zabytków^[27]. Od 1 stycznia 2022 pełniła funkcję dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego^[28], 11 kwietnia 2024 została odwołana z tej funkcji^[29].

Mieszka w Warszawie^[2]. Jej mężem jest Dariusz Gawin^[30].

• Spór o równouprawnienie kobiet (1864–1919), Instytut Historii PAN, Polskie Towarzystwo Historyczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2015, ss. 346, ISBN 978-83-7543-389-0^[31]
• Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego (1880–1952), Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003, ss. 389, ISBN 83-88973-57-6
• Bilet do nowoczesności. O kulturze polskiej w XIX/XX wieku, Instytut Historii PAN, Fundacja świętego Mikołaja, Warszawa 2014, ss. 237, ISBN 978-83-62884-76-6
• Eugenika – biopolityka – państwo, Wyd. Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa 2010, ss. 244,  pod red. Gawin Magdalena, Uzarczyk Kamila. ISBN 978-83-7543-156-8
• Historie Polski w XIX wieku, pod red. Andrzeja Nowaka, (książka wieloautorska) Magdalena Gawin, Bogusław Dorpat, Tadeusz Epsztein, T. 1: Kominy, ludzie i obłoki: modernizacja i kultura. Wyd. DiG, Warszawa 2013, ss. 484 (autorka rozdziału: Przemiany cywilizacyjne na ziemiach polskich w XIX wieku, s. 177-266) ISBN 978-83-7181-783-0, ISBN 978-83-7181-782-3