Lewków

Lewków

wieś
Klasycystyczny, pałac Lipskich w Lewkowie.
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	ostrowski
Gmina	Ostrów Wielkopolski
Liczba ludności (2006)	1400
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-410[2]
Tablice rejestracyjne	POS
SIMC	0205848
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski Lewków
Położenie na mapie Polski Lewków
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Lewków
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Lewków
51°41′32″N 17°51′43″E/51,692222 17,861944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Lewków – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski.

Lewków leży około 6 km na północny wschód od Ostrowa Wielkopolskiego, nad Niedźwiadą. Około 1 km na zachód od Lewkowa, w Michałkowie znajduje się lotnisko Aeroklubu Ostrowskiego.

Pierwsze wzmianki o Lewkowie pochodzą z 1403^[3]. Przez dłuższy czas wieś była własnością Koźmińskich, w XVIII w. często zmieniała właścicieli (Sokolniccy, Gorzeńscy, Krzyżanowscy). W 1786 zakupiona przez Wojciecha Lipskiego herbu Grabie (herb szlachecki), adiutanta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W latach 40. XIX wieku ukrywał się tu, u Józefa Lipskiego, poeta Roman Zmorski. W rękach Lipskich pozostawała do wybuchu II wojny światowej. W 1928 Lewków odwiedził prezydent Ignacy Mościcki. Ostatni przedwojenni właściciele Lewkowa to Jan Lipski oraz jego brat, Józef Lipski, ostatni ambasador Rzeczypospolitej w Berlinie (1934–1939).

Pocztowiec Ludwik Danielak ochrzczony został w Lewkowie w 1909 roku w kościele pw. Św. Wojciecha. Jego ojciec Walenty Danielak w latach 1916–1924 mieszkał w Lewkowie, a potem był radnym Zdun, znanym w regionie społecznikiem. We wrześniu 1939 roku Ludwik Danielak wykonywał zadania na rzecz obronności Państwa. Zginął 7 września w pobliżu wsi Modlna, został rozstrzelany przez żołnierzy Wehrmachtu: 31 pułk piechoty 24 dywizji niemieckiej. Był w mundurze pocztowca i nie miał broni. Organizował harcerstwo na terenie Zdun i okolic Baszkowa w latach 1925–1931.

Miejscowość przynależała administracyjnie przed 1887 r. do powiatu odolanowskiego. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lewków. w latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, a w latach 1887–1975 i od 1999 do powiatu ostrowskiego.

• Pałac Lipskich z 1788-91r. Muzeum Pałacowe^[4] zostało na nowo otwarte po remoncie w 2022r.
• kościół św. Wojciecha wzniesiony w latach 1844–1846 w miejscu poprzedniej, drewnianej świątyni, ufundowany przez Salomeę Lipską i jej wnuka Wojciecha Lipskiego, eklektyczny z neorenesansowym wyposażeniem wnętrza z lat 1871–1872,
  • ołtarz główny z obrazem św. Anna Samotrzeć ze św. Janem, kopią obrazu Bartolome Murillo wykonaną przez Leona Kaplińskiego,
  • prezbiterium z polichromią z XIX wieku, stiukowymi ścianami i marmurowym tabernakulum,
  • kuta żelazna krata przy przejściu z kruchty do kościoła, przyozdobiona ornamentem w stylu regencji z datą 1732 i inicjałami ksieni ołobockiej Katarzyny Pawłowskiej, zakupiona w 1817 r. z kościoła cysterskiego w Ołoboku,
  • przykościelny grobowiec Lipskich z napisem: Wojciechowi Lipskiemu 1805-1855 demokracie i politykowi, bojownikowi o niepodległość Polski, twórcy gimnazjum w Ostrowie w 125 rocznicę 1845-1970,
  • przykościelny cmentarz z drzewa pomnikowymi i dwoma złączonymi na kształt stołu głazami narzutowymi mającymi razem wymiary 1,7 na 1 m,
  • mur z dekoracyjnymi wazami i figurami.

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Lewków

• Pałac Lipskich
• Lewków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 224 .