Książęta cieszyńscy
Księstwo Cieszyńskie powstało w 1290 roku. Jego pierwszym władcą był Mieszko. Wywodzący się od niego Piastowie cieszyńscy wymarli w linii męskiej w 1625 roku. Po śmierci Fryderyka Wilhelma Księstwo Cieszyńskie przypadło jego siostrze Elżbiecie Lukrecji, ale tylko na zasadzie dożywocia.
Książęta cieszyńscy od 1327 byli czeskimi lennikami. Na tej podstawie po śmierci Elżbiety Lukrecji w 1653 Księstwo Cieszyńskie przypadło Ferdynandowi III, królowi Czech. Nadał on księstwo w lenno swojemu synowi, Ferdynandowi IV. Nowy książę cieszyński zmarł już w 1654 i od tego czasu do 1722 książętami cieszyńskimi byli kolejni królowie Czech. W 1722 zostało nadane w lenno Leopoldowi, księciu lotaryńskiemu. Po śmierci księcia Franciszek I w 1765 władcą Księstwa Cieszyńskiego został jego syn Józef II Habsburg, będący zarazem królem Czech.
W 1766 Księstwo Cieszyńskie otrzymali w lenno siostra Józefa II Maria Krystyna i jej mąż Albert Wettyn. Albert zmarł bezpotomnie w 1822 i kolejnym księciem cieszyńskim został jego adoptowany syn Karol Ludwik Habsburg, którego potomkowie władali Księstwem Cieszyńskim do 1918 roku. Ostatnim księciem cieszyńskim był Fryderyk Habsburg.
Księstwo cieszyńsko-oświęcimskie (1290–1314/15)
[edytuj | edytuj kod]Księstwo powstaje w 1290 roku w wyniku podziału części księstwa opolsko-raciborskiego, którą w 1281/1282 otrzymują wspólnie Mieszko (po podziale otrzymuje Cieszyn i Oświęcim) i Przemysław (po podziale otrzymuje Racibórz)
Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi |
---|---|---|---|
1290-1314/15 | Mieszko | syn Władysława opolskiego |
|
1314/15 – podział ziem księstwa pomiędzy Kazimierza I (otrzymuje Cieszyn) i Władysława I (otrzymuje Oświęcim, zobacz książęta oświęcimscy)
Księstwo cieszyńskie (1314/15–1918)
[edytuj | edytuj kod]Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi |
---|---|---|---|
1314/15-1358 | Kazimierz I | syn Mieszka cieszyńskiego | |
1358-1410 | Przemysław I Noszak | syn Kazimierza I |
|
1410-1431 | Bolesław I | syn Przemysława I Noszaka |
|
1410-1414 | Kazimierz I oświęcimski | wnuk Przemysława I Noszaka |
|
1431-1474 | Wacław I | synowie Bolesława I | |
1431-1460 | Władysław | ||
1431-1477 | Przemysław II | ||
1431-1452 | Bolesław II | ||
1431-1447 | Eufemia mazowiecka | matka powyższych książąt |
|
1452-1528 | Kazimierz II | syn Bolesława II | |
1460-1476 | Małgorzata z Cilly | w połowie Głogowa i Żagania, oprawa wdowia, tylko formalnie, usunięta, zm. 1480 | |
1518-1524 | Wacław II | syn Kazimierza II | koregent |
1528-1579 | Wacław III Adam | syn Wacława II | |
1560-1571 | Fryderyk Kazimierz | syn Wacława III | Z nadania ojca:
|
1571-1573 | tworzą się państwa stanowe: frydeckie, frysztackie, skoczowsko-strumieńskie oraz bielskie | ||
1579-1617 | Adam Wacław | syn Wacława III | Cieszyn, od także 1592 w Skoczowie |
1617-1625 | Fryderyk Wilhelm | syn Adama Wacława | Cieszyn i Skoczów |
1625-1653 | Elżbieta Lukrecja | siostra Fryderyka Wilhelma | Cieszyn i Skoczów |
1653 – Cieszyn i Skoczów do korony czeskiej, tytuł przechodzi na panujących w Czechach Habsburgów.'
Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi |
---|---|---|---|
1653-1654 | Ferdynand IV | syn cesarza Ferdynanda III | król Czech i Węgier |
1654-1657 | Ferdynand III | ojciec Ferdynanda IV | Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier |
1657-1705 | Leopold I | syn Ferdynanda III | Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier |
1705-1711 | Józef II | syn Leopolda I | Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier |
1711-1722 | Karol VI | syn Leopolda I | Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier |
1722-1729 | Leopold Józef z dynastii lotaryńskiej |
||
1729-1765 | Franciszek I Lotaryński | syn Leopolda | Cesarz Rzymski |
1765-1766 | Józef II | syn Franciszka I i Marii Teresy | Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier |
1766-1798 | Maria Krystyna | córka Franciszka I i Mafii Teresy | Małżonkowie otrzymali księstwo od cesarzowej Marii Teresy, do 1798 sprawowali rządy wspólnie. |
1766-1822 | Albert z dynastii Wettynów |
mąż Marii Krystyny | |
1822-1847 | Karol Ludwik | syn cesarza Leopolda II | Adoptowany syn Alberta i Marii Krystyny, po których dziedziczy księstwo cieszyńskie. |
1847-1895 | Albrecht | syn Karola Ludwika | |
1895-1918 | Fryderyk | bratanek Albrechta Fryderyka | usunięty, zmarł 1936 |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Uwaga! Daty w wielu przypadkach są tylko orientacyjne. Uwzględniono te księstwa, nad którymi panowali odrębni książęta. Również przynależność niektórych ziem do poszczególnych Piastów może być dyskusyjna.