Książęta cieszyńscy

Księstwo Cieszyńskie powstało w 1290 roku. Jego pierwszym władcą był Mieszko. Wywodzący się od niego Piastowie cieszyńscy wymarli w linii męskiej w 1625 roku. Po śmierci Fryderyka Wilhelma Księstwo Cieszyńskie przypadło jego siostrze Elżbiecie Lukrecji, ale tylko na zasadzie dożywocia.

Książęta cieszyńscy od 1327 byli czeskimi lennikami. Na tej podstawie po śmierci Elżbiety Lukrecji w 1653 Księstwo Cieszyńskie przypadło Ferdynandowi III, królowi Czech. Nadał on księstwo w lenno swojemu synowi, Ferdynandowi IV. Nowy książę cieszyński zmarł już w 1654 i od tego czasu do 1722 książętami cieszyńskimi byli kolejni królowie Czech. W 1722 zostało nadane w lenno Leopoldowi, księciu lotaryńskiemu. Po śmierci księcia Franciszek I w 1765 władcą Księstwa Cieszyńskiego został jego syn Józef II Habsburg, będący zarazem królem Czech.

W 1766 Księstwo Cieszyńskie otrzymali w lenno siostra Józefa II Maria Krystyna i jej mąż Albert Wettyn. Albert zmarł bezpotomnie w 1822 i kolejnym księciem cieszyńskim został jego adoptowany syn Karol Ludwik Habsburg, którego potomkowie władali Księstwem Cieszyńskim do 1918 roku. Ostatnim księciem cieszyńskim był Fryderyk Habsburg.

Księstwo cieszyńsko-oświęcimskie (1290–1314/15)

Księstwo powstaje w 1290 roku w wyniku podziału części księstwa opolsko-raciborskiego, którą w 1281/1282 otrzymują wspólnie Mieszko (po podziale otrzymuje Cieszyn i Oświęcim) i Przemysław (po podziale otrzymuje Racibórz)

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi
1290-1314/15	Mieszko	syn Władysława opolskiego	1281/82-1290 wspólnie z bratem Przemkiem w Cieszynie, Oświęcimiu i Raciborzu od 1290 po podziale samodzielny książę cieszyńsko-oświęcimski od 1291 lennik króla Czech Wacława II

1314/15 – podział ziem księstwa pomiędzy Kazimierza I (otrzymuje Cieszyn) i Władysława I (otrzymuje Oświęcim, zobacz książęta oświęcimscy)

Księstwo cieszyńskie (1314/15–1918)

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi
1314/15-1358	Kazimierz I	syn Mieszka cieszyńskiego	w wyniku podziału Cieszyn od 1327 dziedziczny lennik czeski od 1337 w Siewierzu, od 1357 w Bytomiu
1358-1410	Przemysław I Noszak	syn Kazimierza I	1359-1368 i od 1405 bez Siewierza od 1369 bez północnej części księstwa bytomskiego (utrata na rzecz Koźla), a od 1405 bez południowej (przekazana synowi - patrz niżej) 1378-1382 w Żorach od 1384 połowa Głogowa i Ścinawy (bez okresu 1404-1406) 1397-1401 w Oleśnie od 1385 w Strzelinie 1401-1405 w Toszku
1410-1431	Bolesław I	syn Przemysława I Noszaka	od 1405 południowy Bytom i Siewierz 1406-1410 po śmierci brata Oświęcim i Toszek (później przekazana bratankowi Kazimierzowi I oświęcimskiemu) od 1410 Cieszyn, Strzelin, połowa Głogowa i Ścinawy 1410-1414 w Oświęcimiu i Toszku tylko jako regent 1416 rezygnacja ze Strzelina (przekazany bratankowi Kazimierzowi I oświęcimskiemu) od 1414 w wyniku podziału w Cieszynie, połowie Bytomia, Siewierzu, połowie Ścinawy i Głogowa
1410-1414	Kazimierz I oświęcimski	wnuk Przemysława I Noszaka	tylko formalnie w Cieszynie, Oświęcimiu, itd. od 1414 w wyniku podziału otrzymał od stryja Oświęcim i Toszek, od 1416 Strzelin (zobacz Książęta oświęcimscy)
1431-1474	Wacław I	synowie Bolesława I	do 1442 razem z braćmi i matką od 1442 w wyniku podziału otrzymał Cieszyn, połowę Bytomia (do 1459, z przerwą w 1452) i Siewierz (do 1443), od także 1452 w Bielsku, od 1468 tylko w Bielsku)
1431-1460	Władysław		do 1442 razem z braćmi i matką w 1442 w wyniku podziału otrzymał połowę Głogowa i Ścinawy
1431-1477	Przemysław II		do 1442 razem z braćmi i matką w 1442 w wyniku podziału otrzymał połowę Bielska i Skoczowa 1460-1476 na połowie Głogowa i Ścinawy od 1468 w Cieszynie od 1474 całe Bielsko
1431-1452	Bolesław II		do 1442 razem z braćmi i matką w 1442 w wyniku podziału otrzymał połowę Bielska i Frysztatu 1452 zamiana z bratem Wacławem I na Bytom
1431-1447	Eufemia mazowiecka	matka powyższych książąt	współrządy nad całością do 1442, od 1442 współrządy z młodszymi synami: Przemysłem II i Bolesławem II
1452-1528	Kazimierz II	syn Bolesława II	do 1460 tylko formalnie, 1460-1477 współrządy z Przemysłem II, od 1477 w całości Cieszyna 1479-1509 w Koźlu od 1493 w Wołowie 1498-1517 w Pszczynie od 1506 w Opawie od 1506 w księstwie głogowskim (dożywotnio)
1460-1476	Małgorzata z Cilly		w połowie Głogowa i Żagania, oprawa wdowia, tylko formalnie, usunięta, zm. 1480
1518-1524	Wacław II	syn Kazimierza II	koregent
1528-1579	Wacław III Adam	syn Wacława II	z księstwa odpadają Wołów, Opawa do 1545 regencja od 1560 rezygnacja z Frysztatu i Skoczowa, a od 1565 z Bielska (wszystkie przekazane synowi Fryderykowi Kazimierzowi)
1560-1571	Fryderyk Kazimierz	syn Wacława III	Z nadania ojca: od 1560 w Frysztacie i Skoczowie od 1565 w Bielsku
1571-1573	tworzą się państwa stanowe: frydeckie, frysztackie, skoczowsko-strumieńskie oraz bielskie
1579-1617	Adam Wacław	syn Wacława III	Cieszyn, od także 1592 w Skoczowie
1617-1625	Fryderyk Wilhelm	syn Adama Wacława	Cieszyn i Skoczów
1625-1653	Elżbieta Lukrecja	siostra Fryderyka Wilhelma	Cieszyn i Skoczów

1653 – Cieszyn i Skoczów do korony czeskiej, tytuł przechodzi na panujących w Czechach Habsburgów.'

Habsburgowie

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi
1653-1654	Ferdynand IV	syn cesarza Ferdynanda III	król Czech i Węgier
1654-1657	Ferdynand III	ojciec Ferdynanda IV	Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier
1657-1705	Leopold I	syn Ferdynanda III	Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier
1705-1711	Józef II	syn Leopolda I	Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier
1711-1722	Karol VI	syn Leopolda I	Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier
1722-1729	Leopold Józef z dynastii lotaryńskiej
1729-1765	Franciszek I Lotaryński	syn Leopolda	Cesarz Rzymski
1765-1766	Józef II	syn Franciszka I i Marii Teresy	Cesarz Rzymski, król Czech i Węgier
1766-1798	Maria Krystyna	córka Franciszka I i Mafii Teresy	Małżonkowie otrzymali księstwo od cesarzowej Marii Teresy, do 1798 sprawowali rządy wspólnie.
1766-1822	Albert z dynastii Wettynów	mąż Marii Krystyny
1822-1847	Karol Ludwik	syn cesarza Leopolda II	Adoptowany syn Alberta i Marii Krystyny, po których dziedziczy księstwo cieszyńskie.
1847-1895	Albrecht	syn Karola Ludwika
1895-1918	Fryderyk	bratanek Albrechta Fryderyka	usunięty, zmarł 1936

Uwagi

Uwaga! Daty w wielu przypadkach są tylko orientacyjne. Uwzględniono te księstwa, nad którymi panowali odrębni książęta. Również przynależność niektórych ziem do poszczególnych Piastów może być dyskusyjna.

Zobacz też

władcy Małopolski książęta krakowscy książęta sandomierscy
władcy Śląska książęta wrocławscy książęta cieszyńscy książęta głogowsko-żagańscy książęta legnicko-brzescy książęta oleśniccy książęta opolscy książęta oświęcimscy książęta raciborscy książęta opolsko-raciborscy książęta świdnicko-jaworscy książęta ziębiccy książęta opawsko-raciborscy władcy ziemi lubuskiej
władcy łęczyccy i sieradzcy
władcy Wielkopolski
władcy Mazowsza
władcy Kujaw władcy ziemi dobrzyńskiej
władcy Pomorza Gdańskiego władcy pomorscy władcy Pomorza Zachodniego