Kozioróg dębosz
| Cerambyx cerdo | |
| Linnaeus, 1758 | |
_Gris.jpg) Samiec i samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kozioróg dębosz |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) – gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych, największy z występujących w Polsce przedstawicieli tej rodziny.
Zasięg geograficzny
[edytuj | edytuj kod]Zasięg występowania tego gatunku obejmuje Europę, Azję Wschodnią i Afrykę Północną[1]. W Polsce pokrywa się z zasięgiem dębu szypułkowego – występuje tylko na dębach szypułkowych i bezszypułkowych. Preferuje dobrze nasłonecznione, ponad 100-letnie drzewa, rosnące pojedynczo lub w niewielkich skupiskach. Lubi też stare, dobrze prześwietlone dąbrowy. Spotkać go można tylko na żywych drzewach.
Morfologia i cykl rozwojowy
[edytuj | edytuj kod]Dorosły osobnik mierzy do 56 mm długości ciała. Czułki samicy są długości jej ciała, samca – o połowę dłuższe. Samica składa jaja w spękaniach kory. Larwy żerują początkowo w korze, gdzie spędzają pierwszą zimę, następnie w łyku i twardzieli. Z uszkodzonego drzewa wypływa sok, tworząc na korze ciemne przebarwienia. Czas rozwoju to około 3 lata, w drewnie przesuszonym – nawet do 5 lat. Larwa jest jasnożółta z rdzawą głową, dorasta do 10 cm. Łączna długość żerowiska dochodzi do 1 m. Przepoczwarczenie następuje jesienią, jednak wnętrze drzewa opuszcza dopiero od maja do początku września.
Drzewo zaatakowane przez tego owada jest bardziej podatne na choroby na skutek fizycznego uszkodzenia drewna.
Ochrona
[edytuj | edytuj kod]Kozioróg dębosz w Polsce i krajach sąsiednich objęty jest ochroną gatunkową[2]. Żeruje między innymi na drzewach będących pomnikami przyrody, również na Bartku, który też jest pod ochroną. Od kilkudziesięciu lat obserwuje się stały spadek populacji tego chrząszcza. Najliczniejsza populacja tego gatunku w Polsce występuje na terenie Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy[3].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Samiec -
Stadia rozwojowe: larwy, poczwarka oraz dorosła samica -
Państwa na terenie których stwierdzono występowanie gatunku
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Cerambyx cerdo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348).
- ↑ Dolina baryczy blisko przyrody [online], www.barycz.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).