Konklawe 1294

Konklawe 1294
	Daty i miejsce
	23–24 grudnia 1294
	Neapol
	Główne postacie
Dziekan	Gerardo Bianchi
Kamerling	Tommaso d’Ocra OCel
Protoprezbiter	Pietro Peregrossi (nieobecny)
Protoprezbiter elektorów	Benedetto Caetani (do wyboru 24 grudnia); Tommaso d’Ocra OCel (w dniu 24 grudnia)
Protodiakon	Matteo Orsini Rosso
	Wybory
Liczba głosowań	3
Liczba elektorów; • uczestnicy; • nieobecni	; 17; 5
	Wybrany papież
	Benedetto Caetani; Przybrane imię: Bonifacy VIII

Konklawe 23–24 grudnia 1294 – konklawe, które odbyło się w Neapolu po abdykacji papieża Celestyna V i zakończyło się wyborem Bonifacego VIII na jego następcę.

Pontyfikat Celestyna V. Przywrócenie konstytucji Ubi periculum

Celestyn V, świątobliwy eremita wybrany na przez Kolegium Kardynalskie jako kandydat kompromisowy po dwuletniej sediswakancji 1292-94, okazał się całkowicie nieprzygotowany do pełnienia powierzonego mu urzędu. Zdając sobie ze sprawę z własnej niekompetencji 13 grudnia 1294, zaledwie po pięciu miesiącach pontyfikatu, złożył prawdopodobnie pierwszą w dziejach Kościoła całkowicie dobrowolną abdykację. W ciągu tego krótkiego czasu przywrócił jednak moc obowiązującą konstytucji Ubi periculum ustanawiającej instytucję konklawe (została ona zawieszona przez Adriana V w 1276), a także mianował 13 nowych kardynałów^[1].

Powiadano, że duży wpływ na decyzję Celestyna V o abdykacji miał ambitny kardynał Benedetto Caetani, w rzeczywistości jednak wiadomo, że Celestyn V radził się w tej kwestii wielu różnych osób^[1].

Lista uczestników

W konklawe wzięło udział 17 z 22 kardynałów, w tym 12 Włochów i 5 Francuzów^[2]^[3]^[1]:

Gerardo Bianchi (nominacja kardynalska: 12 marca 1278) – kardynał biskup Sabiny; prymas Świętego Kolegium Kardynałów
Giovanni Boccamazza (22 grudnia 1285) – kardynał biskup Tusculum
Matteo d’Acquasparta OFM (16 maja 1288) – kardynał biskup Porto e Santa Rufina; penitencjariusz większy
Hugues Aycelin de Billom OP (16 maja 1288) – kardynał biskup Ostia e Velletri; komendatariusz kościołów prezbiterialnych S. Sabina i S. Prassede
Simon de Beaulieu (18 września 1294) – kardynał biskup Palestriny
Bérard de Got (18 września 1294) – kardynał biskup Albano
Benedetto Caetani (12 kwietnia 1281) – kardynał prezbiter Ss. Silvestro e Martino; komendatariusz kościołów prezbiterialnych Ss. IV Coronati i S. Susanna; komendatariusz diakonii S. Agata
Tommaso d’Ocra OCel (18 września 1294) – kardynał prezbiter S. Cecilia; kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego
Jean Le Moine (18 września 1294) – kardynał prezbiter Ss. Marcellino e Pietro
Pietro d'Aquila OSB (18 września 1294) – kardynał prezbiter S. Croce in Gerusalemme
Guillaume Ferrier (18 września 1294) – kardynał prezbiter S. Clemente
Giovanni Castrocoeli OSB (28 października 1294) – kardynał prezbiter S. Vitale; administrator archidiecezji Benewent i diecezji Sant’Agata de’ Goti; wicekanclerz Świętego Kościoła Rzymskiego
Matteo Orsini Rosso (31 maja 1262) – kardynał diakon S. Maria in Portico; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Maria in Trastevere; protodiakon Świętego Kolegium Kardynałów; archiprezbiter bazyliki watykańskiej
Giacomo Colonna (12 marca 1278) – kardynał diakon S. Maria in Via Lata; komendatariusz diakonii S. Maria in Aquiro i kościoła prezbiterialnego S. Marcello; archiprezbiter bazyliki liberiańskiej
Pietro Colonna (16 maja 1288) – kardynał diakon S. Eustachio
Landolfo Brancaccio (18 września 1294) – kardynał diakon S. Angelo in Pescheria
Guglielmo de Longhi (18 września 1294) – kardynał diakon S. Nicola in Carcere Tulliano; komendatariusz kościoła prezbiterialnego Ss. XII Apostoli

Spośród obecnych elektorów dziewięciu mianował Celestyn V (1294), trzech Mikołaj IV (1288–1292), dwóch Mikołaj III (1277–1280), po jednym Honoriusz IV (1285–1287) i Urban IV (1261–1264).

Nieobecni

5 kardynałów (2 Włochów i 3 Francuzów) nie uczestniczyło w elekcji. Pietro Peregrossi i Napoleone Orsini byli nieobecni z powodu choroby (Peregrossi zmarł kilka miesięcy po konklawe)^[4]^[5], natomiast trzech francuskich kardynałów będących nominatami Celestyna V wciąż nie przybyło do kurii papieskiej^[6]:

Pietro Peregrossi (16 maja 1288) – kardynał prezbiter S. Marco; protoprezbiter Świętego Kolegium Kardynałów; kamerling Świętego Kolegium Kardynałów
Nicolas l'Aide de Nonancourt (18 września 1294) – kardynał prezbiter bez tytułu
Robert de Pontigny OCist (18 września 1294) – kardynał prezbiter bez tytułu
Simon de La Charite OSBCluny (18 września 1294) – kardynał prezbiter bez tytułu
Napoleone Orsini Frangipani (16 maja 1288) – kardynał diakon S. Adriano

Dwóch nieobecnych mianował Mikołaj IV, a trzech Celestyn V.

Przebieg konklawe. Wybór Bonifacego VIII

Ponieważ do abdykacji Celestyna V doszło w Neapolu, kardynałowie zebrali się na konklawe właśnie w tym mieście w zamku Castel Nuovo. Konklawe rozpoczęło się 23 grudnia 1294 i skończyło się już następnego dnia. W pisemnym głosowaniu wyraźną większość głosów otrzymał kardynał Benedetto Caetani, który w wyniku przeprowadzonego następnie akcesu został jednomyślnie wybrany na papieża i przybrał imię Bonifacy VIII. 23 stycznia 1295 w Rzymie odbyła się uroczysta inauguracja jego pontyfikatu^[1]^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d John Paul Adams: Sede Vacante 1294. 2010. [dostęp 2015-03-05].
↑ Lista kardynałów wg Konrad Eubel: Hierarchia Catholica Medii Aevi. Volumen I. Münster-Padwa: 1913-1960, s. 12. oraz John Paul Adams: Sede Vacante 1294. 2010. [dostęp 2015-03-05]., zobacz jednak przypisy odnośnie do nieobecności poszczególnych elektorów
↑ ^a ^b Konrad Eubel: Hierarchia Catholica Medii Aevi. Volumen I. Münster-Padwa: 1913-1960, s. 12.
↑ Giulia Barone: ORSINI, Napoleone. [w:] Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 79 [on-line]. 2013. [dostęp 2024-12-24]. (wł.).
↑ Giancarlo Andenna: PEREGROSSO, Pietro. [w:] Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 82 [on-line]. 2015. [dostęp 2024-12-24]. (wł.).
↑ Ex Bartholomei de Cotton Historia Anglicana. [w:] MGH SS 28 [on-line]. s. 611. [dostęp 2024-12-24]., por. Peter Herde: Cölestin V. (1294): (Peter vom Morrone) der Engelpapst : mit einem Urkundenanhang und Edition zweier Viten. Hiersemann, 1981, s. 100. ISBN 978-3-7772-8102-5.

[SV-1] John Paul Adams: Sede Vacante 1294. 2010. [dostęp 2015-03-05].

[2] Lista kardynałów wg Konrad Eubel: Hierarchia Catholica Medii Aevi. Volumen I. Münster-Padwa: 1913-1960, s. 12. oraz John Paul Adams: Sede Vacante 1294. 2010. [dostęp 2015-03-05]., zobacz jednak przypisy odnośnie do nieobecności poszczególnych elektorów

[HC-3] Konrad Eubel: Hierarchia Catholica Medii Aevi. Volumen I. Münster-Padwa: 1913-1960, s. 12.

[NO-4] Giulia Barone: ORSINI, Napoleone. [w:] Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 79 [on-line]. 2013. [dostęp 2024-12-24]. (wł.).

[PP-5] Giancarlo Andenna: PEREGROSSO, Pietro. [w:] Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 82 [on-line]. 2015. [dostęp 2024-12-24]. (wł.).

[MGH-6] Ex Bartholomei de Cotton Historia Anglicana. [w:] MGH SS 28 [on-line]. s. 611. [dostęp 2024-12-24]., por. Peter Herde: Cölestin V. (1294): (Peter vom Morrone) der Engelpapst : mit einem Urkundenanhang und Edition zweier Viten. Hiersemann, 1981, s. 100. ISBN 978-3-7772-8102-5.

[1]

XI wiek	1061 1073 1086 1088 1099
XII wiek	1118 1119 1124 1130 1138 (antypapież) 1143 1144 1145 1153 1154 1159 1164 (antypapież) 1168 (antypapież) 1181 1185 1187 (I) 1187 (II) 1191 1198
XIII wiek	1216 1227 1241 1243 1254 1261 1264–1265 1268–1271 1276 (I) 1276 (II) 1276 (III) 1277 1280–1281 1285 1287–1288 1292–1294 1294
XIV wiek	1303 1304–1305 1314–1316 1334 1342 1352 1362 1370 1378 (papież) 1378 (antypapież) 1389 1394 (antypapież)
XV wiek	1404 1406 1409 (antypapież) 1410 (antypapież) 1417 1423 (antypapież) 1431 1447 1455 1458 1464 1471 1484 1492
XVI wiek	1503 (I) 1503 (II) 1513 1521–1522 1523 1534 1549–1550 1555 (I) 1555 (II) 1559 1565–1566 1572 1585 1590 (I) 1590 (II) 1591 1592
XVII wiek	1605 (I) 1605 (II) 1621 1623 1644 1655 1667 1669–1670 1676 1689 1691 1700
XVIII wiek	1721 1724 1730 1740 1758 1769 1774–1775 1799–1800
XIX wiek	1823 1829 1830–1831 1846 1878
XX wiek	1903 1914 1922 1939 1958 1963 1978 (I) 1978 (II)
XXI wiek	2005 2013