Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Winnikach

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Winnikach

Костел Внебовзяття Пресвятої Діви Марії

kościół parafialny
Fasada kościoła
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Miejscowość	Winniki
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1738 Data zakończenia budowy 1766 Data poświęcenia 1896 Aktualne przeznaczenie Dekanat Lwów, Archidiecezja lwowska Fundator Marianna Tarłowa
Dane świątyni Styl rokoko Architekt Bernard Meretyn Świątynia • materiał bud. • cegła
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Winnikach
Położenie na mapie Ukrainy Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Winnikach
49°48′46,46″N 24°07′57,50″E/49,812906 24,132639
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Winnikach – rzymskokatolicki parafialny kościół w Winnikach przy ul. Lwowskiej 1 (ukr. Львівській, 1).

W 1738 Marianna Tarłowa ufundowała kościół w Winnikach. Fundacja miała stanowić miejsce przechowywania cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej zwanej tu Winnicką.

W 1750^[1] (lub 1740^{[potrzebny przypis]}) wieś Winniki kupił biskup pomocniczy lwowski Samuel Głowiński i w 1756 uposażył nią kolegium pijarów we Lwowie. W 1766 w Winnikach została erygowana przez arcybiskupa lwowskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego parafia rzymskokatolicka, którą prowadzili pijarzy. W tym samym roku ukończono budowę kościoła według projektu lwowskiego architekta Bernarda Meretyna (Piotr Krasny uważa, że można przypuszczać, iż kościół należy do wczecnych dzieł Bernarda Meretyna^[2]).

W 1784 w wyniku reform józefińskich przeprowadzonych przez cesarza Austrii Józefa II władze austriackie zlikwidowały kolegium pijarów. Ich posiadłość w Winnikach włączono do dóbr skarbowych, a parafię przejęło duchowieństwo diecezjalne. W posiadłości popijarskiej powstała manufaktura tytoniu, przekształcona w XIX w. w fabrykę, działającą do dziś. Pracownicy manufaktury sfinansowali dużą część wyposażenia kościoła, w którym prace wykończeniowe przeciągnęły się do końca XVIII w.

Po zakończeniu II wojny światowej ostatnimi administratorami parafii byli ks. Albin Mydlarz do 13 listopada 1945 oraz ks. Włodzimierz Pelc do 8 maja 1946^[3]. Po 1946 kościół został zmieniony w magazyn. W 1992 władze niepodległej Ukrainy zwróciły kościół wiernym; w tym samym roku wznowiono też działalność parafii.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny to budowla halowa, trzyprzęsłowa, bez wyodrębnionego w bryle prezbiterium. Do korpusu głównego przylegają z jednej strony dwie zakrystie, a z drugiej wydłużona kruchta. Nad dwuspadowym dachem wznosi się smukła sygnaturka. Fasada jest dekorowana pilastrami i profilowanymi gzymsami, zwieńczona jest krzywoliniowym szczytem. Wewnątrz kruchty znajduje się portal główny dekorowany herbami rodowymi fundatorki: Pilawą i Drużyną. Wnętrze nakryte jest sklepieniem baldachimowym wspartym na łękach sklepiennych. Sklepienia i ściany pokrywają malowidła z końca XVIII w., przemalowane w 1912, po drugiej wojnie światowej uszkodzone, częściowo odrestaurowane po 1992.

Pierwotne wyposażenie kościoła nie zachowało się. Oryginalny obraz Matki Boskiej Winnickiej znajduje się w miejscowej cerkwi, a w ołtarzu głównym kościoła jest jego kopia.

Obok kościoła stoi parawanowa dzwonnica.

• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Nawarii

• Grzegorz Rąkowski: LWÓW. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część IV. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 344-346. ISBN 978-83-89188-70-8.
• Piotr Krasny: Kościół parafialny p. w. Wniebowzięcia NP Marii w Winnikach [w:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Praca zbiorowa, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, Drukarnia narodowa 1996, t. 4, 211 s., 402 il., s. 163-176, seria: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, Cz. I. ISBN 83-85739-34-3.

• Archidiecezja Lwowska: Archidiecezja Lwowska: «Kościoły oraz kaplice: LWOWSKI obw.» Lwów-Winniki. [dostęp 2010-09-26]. (pol.).