Kastuś Kalinowski (film 1927)

Ten artykuł od 2023-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kastuś Kalinowski

Кастусь Калиновский

Gatunek	dramat historyczny wojenny
Rok produkcji	1928
Data premiery	14 sierpnia 1928
Kraj produkcji	ZSRR
Język	rosyjski
Czas trwania	72 min
Reżyseria	Władimir Gardin
Scenariusz	Władimir Gardin
Główne role	Nikołaj Simonow Sofja Magariłł Boris Liwanow
Zdjęcia	Najm Aptekman
Scenografia	Anatolij Arapow (producent artystyczny)
Wytwórnia	Biełaruśfilm

Kastuś Kalinowski – radziecki dramat wojenny z 1928 roku w reżyserii Władimira Gardina. Premiera filmu miała miejsce 14 sierpnia 1928 roku. Obraz opowiada historię jednego z bohaterów powstania styczniowego 1863 roku w Białorusi, Konstantego Kalinowskiego.

W zachodnich prowincjach Imperium Rosyjskiego wybucha powstanie. Chłopi zdobywają wozy ze zbożem. Wspierają ich magnateria i szlachta, dążąc do objęcia przywództwa nad powstaniem i ponownego zjednoczenia z Polską. Jednym ze szlacheckich oddziałów dowodzi syn hrabiego Skirmunta, Stanisław. Rosyjski właściciel ziemski hrabia Orłow bezlitośnie wykorzystuje swoich poddanych. Jaś Rudenok wysyła swoją siostrę Marylę do przywódcy zbuntowanych chłopów, Kastusia Kalinowskiego, z prośbą o pomoc. Na rozkaz generalnego gubernatora wojskowego hrabiego Michaiła "Wieszatiela" Murawjowa kozacy zostają wysłani, aby „pacyfikować region”. Oddział powstańców Skirmunta juniora walczy z nimi, ale jednocześnie rabuje chłopów. Jaś, który próbował stawiać opór, zostaje pobity. Kalinowski pojawia się ze swoim chłopskim oddziałem i mówi do Stasia, którego zna ze studiów na uniwersytecie w Petersburgu: „Walczycie z niewłaściwymi ludźmi”. Strażnicy meldują o zbliżaniu się sił karnych. Staś zmuszony jest zwrócić się o pomoc do Kalinowskiego. Oddział chłopski pomaga pokonać Kozaków i zdobywa ufortyfikowany zamek, w którym Kalinowski zakłada swoją siedzibę. Na bazarze Maryla rozdaje proklamacje, a Kastuś wygłasza przemówienie, agitując chłopów. Obaj sprytnie ukrywają się przed policją. Tymczasem senior Skirmunt stara się przeciągnąć na swoją stronę chłopów: zaprasza ich do swojego majątku, zaczyna opowiadać o ziemi, wolności i jedności narodowej. Obecny tam Kalinowski mówi, że chłop nie zaufa panom: hasłem ludu jest chleb i ziemia. Ludzie hrabiego próbują złapać Kastusia. Stanisław, który rzucił się w pościg, został schwytany przez oddział Kalinowskiego. Siostra Stasia, Jadwiga, która zna Kastusia od młodości, sprytnie pomaga bratu w ucieczce. Interesy szlachty i chłopów okazują się być całkowicie rozbieżne. Hrabia Murawjow rozstrzeliwuje uczestników powstania, a magnaci i szlachta wysyłają do niego delegację z deklaracją lojalności wobec cara. Skirmunt senior proponuje nawet umieszczenie na swoim terenie jednostki wojskowej, która miałaby złapać Kalinowskiego. W tym czasie Kastusiowi, przebranemu za rosyjskiego oficera udaje się, poznawszy hasło, okraść carski skarbiec.

Murawjow ogłasza Kalinowskiego wyjętym spod prawa. Oddział chłopski szturmuje i zdobywa zamek Skirmunta. W pojedynku Kalinowski zabija Stanisława. Ale siły karnej ekspedycji się zbliżają i w końcu powstańcy zostają pokonani. Powstanie zostaje stłumione. Kalinowski został schwytany. Przed egzekucją z szafotu kieruje do narodu pożegnalne słowa: „Słuchajcie, Białoruś! Wierzę, że będzie wolna Białoruś robotników i chłopów!” "Słyszymy!" – brzmi w odpowiedzi.

• Nikołaj Simonow – Kastuś Kalinowski
• Boris Liwanow – Stanisław Skirmunt
• Tatiana Bułach-Gardina(inne języki) – Maryla
• Grigorij Ge(inne języki) – arcybiskup Krasiński
• Aleksiej Feona(inne języki) – biskup Skubliński
• Fłaryjan Żdanowicz – ksiądz spowiednik
• Nikołaj Komissarow(inne języki) – Jaś Rudenok
• Sofja Magariłł – Jadwiga Skirmuntówna
• Giennadij Miczurin – Danzas
• Borys Płatonow(inne języki) – młody Rom
• Konstantyn Chochłow(inne języki) – hrabia Orłow
• Kondrat Jakowlew(inne języki) – gen. Murawjow
• Walery Płotnikow – książę Skirmunt senior
• Paweł Samojłow(inne języki) – jurodiwyj
• Władimir Władomirski(inne języki) – kozacki esauł

• "Do ekipy filmowej dołączył etnograf Jazep Dyła, który przez pewien czas pełnił funkcję zastępcy dyrektora Białoruskiej Wytwórni Filmowej i odpowiadał za białoruski charakter przyszłych utworów filomowych^[1]."

• Większość scen kręcono w Leningradzie, w dawnym teatrze Krzywe Lustro i jego okolicach^[2].

• Warunkiem finansowania Kastusia przez Białoruską Wytwórnię filmową było nakręcenie części filmu na terenie Białorusi, w rezultacie czego scenę egzekucji Kalinowskiego na placu Łukiskim w Wilnie nakręcono w Mińsku na placu Komuny Paryskiej^[3].

• Ze względu na swój antypolski charakter film został zakupiony przez litewskie Ministerstwo Obrony w celu pokazywania żołnierzom, a na seansach dla wojska na koniec filmu dodano przyjmowanie defilady przez prezydenta Antanasa Smetonę^[4].

• "Na początku lat trzydziestych XX wieku, zaraz po decyzji Józefa Stalina o zakończeniu białorutenizacj, film został oficjalnie uznany za antysowiecką dywersją białoruskich narodowych demokratów, dążących do przekształcenia obrazu poświęconego przywódcy drobnej szlachtypolskiej w święto kultury narodowej.^[5]"