Kalokagatia

Kalokagatia, kalokagathia (stgr. καλοκαγαθία^[1][2] kalokagathia, od καλὸς κἀγαθός kalos kagathos – dosł. „piękny i dobry”), właściwa forma kalokagathia – greckie pojęcie oznaczające połączenie dobra z pięknem. W tym samym znaczeniu, lecz jako καλὸς καὶ ἀγαθός lub καλὸς κἀγαθός występowało w dziełach Homera, Solona i Tukidydesa. Było ono odzwierciedleniem szlachetnego i etycznego postępowania. Pierwszą znaną z imienia osobą, która użyła tego pojęcia, był Ksenofont.

Pierwszym filozofem, który w swej refleksji dotyczącej paidei i etyki używał tego sformułowania, był Arystoteles. Według niego oznaczała ona życie cnotliwe, a nawet najwyższą z cnót (podobieństwo do teorii Platona), którą osiąga się po zdobyciu wcześniejszych, niższych w hierarchii przymiotów - staje się więc ona umiejętnością czynienia dobra dla niego samego. Skierowuje ona ku refleksji i kontemplacji Bytu Najwyższego i podporządkowuje wszystkie inne dziedziny życia temu aktowi. Ma ona również wymiar kulturowy, społeczny i polityczny. Kalokagathii poświęcona jest ostatnia część Etyki eudemejskiej Stagiryty (1248 b – 1249 b).

Dla Greków wartości piękna i dobra były nierozerwalnie ze sobą złączone (por. Platon). Również w chrześcijaństwie piękno jest cechą dobra, choć w innym sensie. Od czasów nowożytnych dobro i piękno uważa się za odrębne wartości, czego rezultatem jest rozdzielenie etyki i estetyki. Istotna część osiągania najwyższego dostępnego człowiekowi dobra, czyli szczęścia.

• W. Jaeger, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001
• W. Jaeger, Wczesne chrześcijaństwo i grecka Paideia Homini, 2002
• I. Marrou, Historia wychowania w starożytności. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969

Zobacz hasło kalokagatia w Wikisłowniku