Julius Klengel

Julius Klengel
	; Julius Klengel w 1903
Data i miejsce urodzenia	24 września 1859 ; Lipsk
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	27 października 1933 ; Lipsk
Instrumenty	wiolonczela, fortepian
Gatunki	muzyka poważna muzyka romantyczna
Zawód	wiolonczelista, kompozytor i pedagog
	Multimedia w Wikimedia Commons

Julius Klengel (ur. 24 września 1859 w Lipsku, zm. 27 października 1933 tamże) – niemiecki wiolonczelista, kompozytor i pedagog.

Życiorys

Pochodził z umuzykalnionej rodziny^[1]. Był uczniem Emila Hegera (wiolonczela) i Salomona Jadassohna (kompozycja)^[2]^[3]. W wieku 15 lat dołączył do lipskiej Orkiestry Gewandhaus, a w latach 1881–1924 został pierwszym wiolonczelistą i solistą tej orkiestry^[3]^[4]^[5].

Odbywał tournée po Europie jako solista oraz wiolonczelista zespołów kameralnych^[6]. W 1887 w Petersburgu dał rosyjską premierę koncertu wiolonczelowego D-dur Haydna^[1]^[2]^[5]. W 1889 wystąpił ponownie w Petersburgu z serią koncertów muzyki kameralnej. Koncertował wtedy z petersburskim kwartetem smyczkowym, którego liderem był skrzypek Leopold Auer^[3], a także z Brodsky Quartet, zespołem założonym w 1884 przez Adolfa Brodskiego, profesora lipskiego konserwatorium^[2]^[3] oraz Gewandhaus Quartett, założonym w 1808, najstarszym nieprzerwanie aktywnym do dziś kwartetem na świecie^[3]^[6].

Klengela uważano za mistrza muzyki kameralnej, znającego na pamięć cały standardowy repertuar kameralistyki^[1]. Jego gra spotykała się jednak z krańcowo różnym odbiorem. Z jednej strony krytykowano go za dążność do technicznej poprawności kosztem jakości brzmienia^[3], uważając jego silne, przenikliwe i jasne tony za nieszczególne piękne. Z drugiej – chwalono go za muzykalność jego interpretacji, doskonałe wyczucie stylu i techniczną biegłość, zwłaszcza w sonatach Beethovena i suitach wiolonczelowych Bacha^[2].

W latach 1881–1933 wykładał w lipskim konserwatorium, od 1899 jako profesor^[4]^[5]^[6]. Klengel był również pianistą i często akompaniował swoim uczniom, zawsze grając z pamięci^[1]. Wykształcił wielu znanych wiolonczelistów, m.in. Emanuela Feuermanna, Guilherminy Suggii, Grigorija Piatigorskiego^[2]^[3]^[5] oraz Henryka Adamusa i Dezyderiusza Danczowskiego.

Jest autorem wielu utworów na wiolonczelę; skomponował m.in. cztery koncerty, trzy concertina i Hymn na 12 wiolonczeli dedykowany pamięci dyrygenta Arthura Nikischa^[1]^[3]. Komponował także utwory kameralne^[2].

Wybrane kompozycje

(na podst. International Music Score Library Project^[7])

Capriccio, op. 3
I Koncert wiolonczelowy a-moll, op. 4
Dwa utwory na cztery wiolonczele, op. 5
Scherzo na wiolonczelę i fortepian, op. 6
I Concertino C-dur, op. 7
Mazurek nr 3 na wiolonczelę i fortepian, op.14
Wariacje na cztery wiolonczele, op. 15
II Koncert wiolonczelowy d-moll, op. 20
Suita d-moll na dwie wiolonczele, op. 22

Serenada F-dur, op. 24
Kaprys na wiolonczelę i fortepian, op. 27
Temat z wariacjami na cztery wiolonczele, op. 28
Impromptu na cztery wiolonczele, op. 30
III Koncert wiolonczelowy a-moll, op. 31
Cztery utwory na cztery wiolonczele, op. 33
Trio fortepianowe nr 2, dla dzieci, op. 35
IV Koncert wiolonczelowy h-moll, op. 37
II Concertino G-dur na wiolonczelę i fortepian, op. 41

Koncert podwójny e-moll na dwie wiolonczele, op. 45
III Concertino a-moll na wiolonczelę i fortepian, op. 46
Sześć sonat na wiolonczelę i fortepian, op. 47
Sześć sonat na wiolonczelę i fortepian, op. 48
Andante Sostenuto na wiolonczelę i orkiestrę, op. 51
Suita na wiolonczelę i organy, op. 54
Suita d-moll na wiolonczelę, op. 56
Hymnus na dwanaście wiolonczeli, op. 57
Koncert na skrzypce, wiolonczelę i orkiestrę, op. 61

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Julius Klengel. [w:] Cello.org [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-21)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Forbes 2004 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Julius Klengel. [w:] Naxos. Classical Music [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (ang.).
↑ ^a ^b Chodkowski 1995 ↓, s. 446.
↑ ^a ^b ^c ^d Solow 2011 ↓.
↑ ^a ^b ^c Randel 1996 ↓.
↑ List of works by Julius Klengel. [w:] IMSLP [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (ang.).

Bibliografia

Don Michael Randel: The Harvard Biographical Dictionary of Music. Belknap Press, 1996, s. 452. ISBN 0-674-37299-9. (ang.).
Watson Forbes: Klengel, Julius. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. K. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 446. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
Jeffrey Solow. A Who's Who for Cellists; Julius Klengel. „Strings”. Vol. 16 (No. 4), 11/12 2011. via Questia. (ang.).

Linki zewnętrzne

Julius Klengel – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Julius Klengel w bazie AllMusic (ang.)
Nuty Juliusa Klengela w bibliotece Polona

[Cello.org-1] Julius Klengel. [w:] Cello.org [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-21)]. (ang.).

[CITEREFForbes2004-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Forbes 2004 ↓.

[Naxos-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Julius Klengel. [w:] Naxos. Classical Music [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (ang.).

[CITEREFChodkowski1995446-4] Chodkowski 1995 ↓, s. 446.

[CITEREFSolow2011-5] Solow 2011 ↓.

[CITEREFRandel1996-6] Randel 1996 ↓.

[IMSLP-7] List of works by Julius Klengel. [w:] IMSLP [on-line]. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (ang.).

[1]