Jamna (rodzaj)

Ten artykuł dotyczy wymarłych ptaków. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Jamna – wymarły rodzaj ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).

Niezwykle dobrze zachowane szczątki odkryto w odsłonięciu łupków menilitowych w wyludnionej wsi Jamna Dolna koło Ustrzyk Dolnych w 2003 roku^[1]. Odkrycia dokonał kolekcjoner skamieniałości Robert Szybiak, który przekazał okaz do badań naukowych. Badania prowadził zespół pod kierownictwem krakowskiego paleoornitologa Zbigniewa M. Bocheńskiego^[2]. W skład zespołu wchodzili także Teresa Tomek i Krzysztof Wertz z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie oraz Małgorzata Bujoczek z Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie^[3].

Datowana na wczesny oligocen (30–31 mln lat temu) skamieniałość jest świetnie zachowanym, prawie kompletnym szkieletem z widocznymi odciskami piór. Jamna to najlepiej zachowane na świecie znalezisko przedstawiciela tej grupy ptaków wśród okazów z tego okresu. Jamna w swojej budowie mocno przypomina obecnie żyjące gatunki i prawdopodobnie jest z nimi blisko spokrewniona^[2].

Jest to jeden z trzech najstarszych ptaków dotychczas odkrytych na terenie Polski^[3].

Nazwa naukowa gatunku typowego upamiętnia miejsce znalezienia i nazwisko odkrywcy. Jamna szybiaki to niewielki ptak wielkości skowronka polnego i pokroju ciała podobnym do pluszcza. Na podstawie budowy dzioba ustalono, że jego dietę stanowiły owady lub owoce. Jego szkielet jest dość masywny. Zachowane upierzenie ogona wskazuje na dużą sprawność w lataniu i zamieszkiwanie na terenach zadrzewionych, a budowa nóg na sprawność w poruszaniu się po ziemi, gdzie Jamna prawdopodobnie żerowała^[2].

Rodzaju nie udało się na razie przyporządkować do żadnego z dwóch podrzędów w obrębie wróblowych^[2].