Język arumuński
| Obszar |
Grecja, Albania, Serbia, Rumunia, Macedonia Północna, Bułgaria | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
250 tys.[1] | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| język urzędowy | Kruszewo (Macedonia Północna) | ||||||
| UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||||||
| Ethnologue | 4 edukacyjny↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-2 | rup | ||||||
| ISO 639-3 | rup | ||||||
| IETF | rup | ||||||
| Glottolog | arom1237 | ||||||
| Ethnologue | rup | ||||||
| SIL | RUP | ||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Język arumuński lub macedo-rumuński – język z grupy grupy romańskiej, należący do języków wschodnioromańskich.
Rozprzestrzenienie
[edytuj | edytuj kod]Liczba jego użytkowników jest przedmiotem sporów. Własne szacunki organizacji mniejszości etnicznych i narodowych stwierdzają, że na co dzień może się nim posługiwać nawet 2 mln osób, natomiast według oficjalnych statystyk jest nie więcej niż 250 tys. aktywnych użytkowników[2]. Największa grupa użytkowników żyje w północnej Grecji, poza tym ok. 100 tys. w Macedonii Północnej, 40 tys. w Bułgarii oraz 5 tys. w Albanii. Mniejsze grupy użytkowników żyją także na terenie Rumunii, Serbii, Czarnogóry oraz Bośni i Hercegowiny. Arumuńska grupa etniczna liczy ok. 700 tys. osób.
Arumuński używany jest również przez diasporę, np. w USA, dokąd od XIX w. kierowały się z Bałkanów kolejne fale emigracji. Jednakże ze względu na procesy asymilacji oraz przesunięcie autoidentyfikacji na powstałe lub ugruntowane narody bałkańskie (np. Grecy, Rumuni, Bułgarzy) „świadomość arumuńska”, jak i żywy język są w zaniku. Jego użytkowanie ogranicza się w zasadzie do niewielkich towarzystw kulturalnych (np. działające w USA od 1903 roku Society Farsarotul).
Obecnie do jego zapisu stosuje się zarówno alfabet łaciński, jak i grecki, choć przy dokonywanej w ostatnim czasie standaryzacji alfabet łaciński ma jednoznaczną przewagę. Do XIX w. najczęściej stosowano cyrylicę. W XVIII w. ukazywała się prasa po arumuńsku, wydany też został słownik arumuńsko-grecki (patrz: Moskopole). W latach 1881–1889 przetłumaczono na arumuński fragmenty Biblii.
Język ten uzyskał status języka urzędowego w jednej z gmin w Macedonii Północnej. Nie posiada rozbudowanego szkolnictwa, jest też nauczany w stopniu podstawowym w Rumunii (gdzie traktowany jest jako dialekt rumuńskiego) oraz w Macedonii Północnej. Jego użytkownicy ulegają stopniowej asymilacji i porzucają arumuński na rzecz języków powszechnie używanych w danym kraju (przede wszystkim greckiego i rumuńskiego).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ RECOMMENDATION 1333 (1997) on the Aromanian culture and language. [dostęp 2021-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-25)].
- ↑ raport Ethnologue.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Peter Mackridge: Aspects of language and identity in the Greek peninsula since the eighteenth century na stronie Societatea Fãrshãrotul (Stowarzyszenie Arumuńskie w USA) (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Societatea Culturală Aromână (Arumuńskie Stowarzyszenie Kulturalne w Rumunii) (rum.)
- Macedon Armans Council
- Στα Βλάχικα – Język arumuński w Grecji. vlach.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-20)]. (gr.).
- Macedon Armans Association from France
- http://www.farsarotul.org/ – strona Stowarzyszenia Arumuńskiego w USA (ang.)
- Wikipedia w języku arumuńskim
- Angielsko-arumuńska lista podstawowego słownictwa w Wikisłowniku (ang.)