Grupa Armii Północ

Grupa Armii Północ

Heeresgruppe Nord

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1945
Tradycje
Kontynuacja	Grupa Armii Kurlandia
Dowódcy
Pierwszy	Fedor von Bock
Ostatni	Walter Weiss
Działania zbrojne
II wojna światowa agresja na Polskę atak na Związek Radziecki
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe

Grupa Armii Północ (niem. Heeresgruppe Nord) – jedna z niemieckich grup armii, uczestniczyła w agresji na Polskę i ataku na Związek Radziecki.

Po raz pierwszy wystawiona w trakcie uderzenia na Polskę we wrześniu 1939^[1], na bazie dowództwa 2 Armii. W tym czasie składała się z dwóch armii – 3 Armii uderzającej z rejonu Prus Wschodnich i 4 Armii atakującej z rejonu Pomorza Zachodniego. Po zakończeniu działań bojowych w Polsce przemianowana na Grupę Armii B (10 października 1939).

Po raz drugi wystawiona w związku z planowanym atakiem na ZSRR poprzez przemianowanie dowództwa Grupy Armii C (20 czerwca 1941). Dowodzący Grupą Armii Północ von Leeb, miał pod swoimi rozkazami 23 dywizje piechoty, 3 dywizje pancerne i 3 dywizje zmotoryzowane oraz 1 Flotę Powietrzną^[2], liczącą ponad 1000 samolotów^[3]. Wymienione jednostki tworzyły: 18 armię (uderzająca wzdłuż wybrzeża Bałtyku poprzez kraje bałtyckie) oraz 16 armię (uderzająca na jej prawym skrzydle przez Dyneburg na wyżynę Wałdaj). Obie armie poprzedzała 4 Grupa Pancerna jako siła uderzeniowa całej grupy armii atakująca przez Psków na Leningrad. Oblegając Leningrad dowództwo Grupy Armii Północ miało do dyspozycji: 741 000 żołnierzy, 385 pojazdów pancernych, 370 samolotów i 1070 dział i moździerzy^[4].

We wrześniu do uderzenia na Moskwę oddano Grupie Armii „Środek” grupę pancerną. Następnie po zablokowaniu Leningradu i przegranej pod Tichwinem, całe zgrupowanie przeszło do obrony, w której pozostało do stycznia 1944 roku, kiedy rozpoczął się powolny odwrót. W lecie tego roku grupa została odcięta w Kurlandii, a w styczniu 1945 została przemianowana w Grupę Armii „Kurlandia”.

Po raz trzeci wystawiona 25 stycznia 1945 poprzez przemianowanie Grupy Armii „Środek” w Prusach Wschodnich. Składała się z 4 Armii oraz Zgrupowania Armijnego „Samland”. Okrążona w tym rejonie przez Armię Czerwoną została rozbita i rozwiązana 2 kwietnia.

Dowódcy:

• feldmarszałek Fedor von Bock^[5] (27 sierpnia 1939)
• feldmarszałek Wilhelm von Leeb (20 czerwca 1941)
• feldmarszałek Georg von Küchler (17 stycznia 1942)
• feldmarszałek Walther Model (29 stycznia 1944)
• gen. płk Georg Lindemann(inne języki) (31 marca 1944)
• gen. płk Johannes Frießner (4 lipca 1944)
• gen. płk Ferdinand Schörner (23 lipca 1944)
• gen. płk Lothar Rendulic (27 stycznia 1945)
• gen. płk Walter Weiss (12 marca 1945)^[6]

Szefowie sztabu:

• gen. por. Hans von Salmuth (w czasie agresji na Polskę^[7])

jednostki grupy armii

• 537 batalion łączności
• 639 batalion łączności (2 Montażowy)

Związki operacyjne

• Ian Baxter: Od odwrotu do klęski. Ostatnie lata Wehrmachtu na froncie wschodnim 1943-1945. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11537-8.
• Ryszard Dzieszyński: Leningrad 1941-1944. Warszawa: 1986. ISBN 83-11-07242-6.
• Wincenty Iwanowski: Operacje okrążające II wojny światowej. Warszawa: 1971.
• Wincenty Iwanowski: Kampania wrześniowa 1939. Wysiłek zbrojny narodu polskiego w czasie II wojny światowej. Warszawa: 1961.
• Czesław Krzemiński: Wojna powietrzna w Europie 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1983. ISBN 83-11-06862-3.
• Eugeniusz Kozłowski (red.): Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06314-1.
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Orde de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.
• Leksykon Wermachtu

• AxisHistory.com