Grota Pojmania Jezusa

Grota Pojmania Jezusa

Wnętrze groty
Państwo	Izrael
Położenie	Jerozolima
Właściciel	Kustodia Ziemi Świętej
Długość	10 m
Rozciągłość pozioma	19 m
Głębokość	3,5 m
Deniwelacja	4 m
Ekspozycja otworów	ku E
Ochrona i dostępność	dostępna
Położenie na mapie Jerozolimy Grota Pojmania Jezusa
Położenie na mapie Izraela Grota Pojmania Jezusa
31°46′49″N 35°14′23″E/31,780161 35,239758
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Grota Pojmania

Grota Pojmania Jezusa, zwana też Grotą Getsemani – kaplica katolicka w Jerozolimie na zboczu Góry Oliwnej, w Dolinie Cedronu. Przylega do kościoła Grobu Najśw. Maryi Panny, wchodzi w skład sanktuarium Getsemani. Od roku 1361 jej właścicielami są franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej^[1][2]. Po powodzi, do której doszło w roku 1955, w latach 1956-1957 badania archeologiczne przeprowadził w niej i sporządził opis naukowy o. Virgilio Corbo OFM^[3].

Już w IV wieku tradycja chrześcijańska łączyła z grotą fakt zdrady Judasza i pojmania Jezusa^[4]. Choć Ewangelie nie wspominają o grocie, to w świetle badań naukowych przyjmuje się, że w czasach Jezusa było ich więcej na Górze Oliwnej^[5]. Św. Jan relacjonuje, że po Ostatniej Wieczerzy Jezus „wyszedł z uczniami swymi za potok Cedron. Był tam ogród, do którego wszedł On i Jego uczniowie. Także i Judasz, który Go wydał, znał to miejsce, bo Jezus i uczniowie Jego często się tam gromadzili” (J 18, 1-2). Wspomniany ogród za potokiem, to Ogród Oliwny, zwany Getsemani (hebr. gat šemanîm – tłocznia oliwy^[6]; aram. gat - prasa, szemen - oliwa^[7]) (Mt 26, 36; Mk 14, 32), usytuowany na Górze Oliwnej (Mk 14, 26; Łk 22, 39).

W czasie modlitwy na Górze Oliwnej z Jezusem obecnych było trzech apostołów (Piotr, Jakub i Jan), a inni zatrzymali się nieco niżej (por. Mk 14, 32-33), w odległości „rzutu kamieniem” (Łk 22, 41), w grocie albo jej okolicy. Gdy Jezus wrócił do nich po modlitwie i doznaniu „trwogi konania” (por. Mt 26, 38-43; Mk 14, 34-36), czyli agonii^[8], Judasz Iskariota zdradził Go pocałunkiem – wydał w ręce tłumu (zgrai), kohorty i strażników od arcykapłanów i faryzeuszy, przybyłych z latarniami, pochodniami i bronią, mieczami i kijami (por. Mt 26, 47-50; Mk 14, 43-46; Łk 22, 47-52, J 18, 3-5)^[9]. To wydarzenie wczesna tradycja chrześcijańska złączyła z grotą, znajdującą się w ogrodzie drzew oliwnych, czyniąc z niej miejsce kultu religijnego.

Grota o wymiarach ok. 19x10 m i wysokości 3,5 m, mimo różnych zmian zachodzących w czasie, zachowała swój naturalny charakter^[10]. Składa się z poziomu dolnego i górnego. Początkowo była pomieszczeniem rolniczym, w dolnej części z cysterną i kanałem wodnym, a być może także z prasą do wyciskania oliwy z oliwek. Według tej hipotezy woda w cysternie mogła służyć do rozcieńczania wytłoczonej oliwy, w celu ułatwienia jej spływu do wydzielonego miejsca^[11][5].

W IV wieku górna część groty stała się kaplicą skalną, a dolna z cysterną przemieniała się z czasem w nekropolię^[12] Wykopaliska archeologiczne pozwoliły zidentyfikować 42 pochówki, zlokalizowane pod posadzką mozaikową w części prezbiterium i we wnękach ściany przy cysternie, oraz wielki grobowiec w ziemi dolnej części groty^[13]. Niektóre pochówki pochodzą z okresu bizantyjskiego, inne z czasu wypraw krzyżowych, a nawet z okresu późniejszego. Znalezione zostały również inskrypcje żałobne w języku greckim i arabskim (pismo kufickie). W posadzce przy cysternie jest napis w języku greckim: KE ANAPAUS(ON) – „Panie, udziel pokoju”^[14][5]. Z kolei pismo kufickie zachowane na płycie marmurowej grobu o numerze 15. zawiera 112. surę Koranu: „W Imię Boga Miłosiernego i Litościwego! Mów: «On – Bóg Jeden,Bóg Wiekuisty! Nie zrodził i nie został zrodzony! Nikt Jemu nie jest równy»”^[15][16].

W okresie wypraw krzyżowych sklepienie groty zostało udekorowane malowidłami gwiazd, scen i wersetów ewangelicznych^[17]. W poważnym stopniu zostało ono zniszczone przez powtarzające się powodzie i zaniedbania ludzkie. Na podstawie opisów, m.in. pielgrzyma Jana z Würtzburga (1165) albo dominikanina Aleksandra Rinucciniego (1474)^[18], i studium ikonograficznego powstała hipoteza, iż treścią cyklu obrazowego w okolicy prezbiterium – z widocznymi szczątkami ubrania, aureoli czy skrzydła anielskiego – mogły być trzy sceny: modlitwa Jezusa w Ogrodzie, Chrystus z apostołami i Anioł pocieszający Zbawiciela^[5]. Opisuje je prawdopodobnie fragment napisu w języku łacińskim, który ma zrekonstruowane brzmienie: „Tutaj Święty Król pocił się krwią. Pan i Zbawiciel często przybywał w te miejsca. Ojcze mój, jeśli chcesz, oddal ode mnie ten kielich”. Napis w trzech linijkach złożony jest z liter białych na tle czerwonym i granatowym^[10].