Gnilica cienka

Gnilica cienka
	; Gnilica cienka na pniu sosny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	borowikowce
Rodzina	gnilicowate
Rodzaj	Coniophora
Gatunek	gnilica cienka
	Nazwa systematyczna
	Coniophora arida (Fr.) P. Karst.; Not. Sällsk. Fauna et Fl. Fenn. Förh. 9: 370 (1868)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gnilica cienka (Coniophora arida (Fr.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny gnilicowatych (Coniophoraceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coniophora, Coniophoraceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1828 r. Elias Fries nadając mu nazwę Thelephora arida. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1868 r. Karsten, przenosząc go do rodzaju Coniophora^[1].

Synonimów nazwy naukowej ma ponad 30^[2].

Po raz pierwszy nazwę polską (gnilica sucha) podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W 2003 r. W. Wojewoda zaproponował nazwę gnilica cienka^[3].

Morfologia

Owocnik

Rozpostarty, jednoroczny lub wieloletni, przylegający do podłoża. Na górnej stronie gładkie hymenium, początkowo o barwie żółtawej, potem oliwkowo-brązowej lub ciemnobrunatnej. Obrzeże strzępiaste o barwie białawej, kremowej, zazwyczaj z widocznymi, promieniście rozchodzącymi się strzępkami^[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki bezbarwne lub jasnobrązowe, cienkościenne, zazwyczaj proste z przegrodami, niektóre ze sprzążkami. Mają średnicę 3–5 μm, ale czasami osiągają 12 μm. Sprzążki o średnicy 5–9,5 μm. Cystyd brak, występują cystydiole. Podstawki zgrubiałe, cylindryczne, wydłużone z czterema sterygmami. Mają długość 40–70 μm i szerokość 7–10 μm i prostą przegrodę w podstawie. Zarodniki elipsoidalne, żółtawe, w KOH żółtobrązowe, gładkie, grubościenne, silnie dekstrynoidalne. Mają rozmiar 10–14 × 6–8 μm^[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie gnilicy cienkiej w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej (Argentyna), Europie, Afryce (Maroko, Wyspy Kanaryjskie), Azji (Indie, Nepal, Mongolia, Korea, Japonia) i Nowej Zelandii. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniona, występuje od Portugalii po 66,3 stopień szerokości geograficznej na Półwyspie Skandynawskim^[5]. W Polsce jest pospolita^[6].

Występuje w lasach i zaroślach, głównie na martwym drewnie; na pniakach, leżących na ziemi pniach drzew. Zasiedla zarówno drewno drzew liściastych, jak iglastych. W polskim piśmiennictwie naukowym podano występowanie na drewnie jodły, brzozy, modrzewia, czeremchy, świerka, dębu i sosny^[3].

Gatunki podobne

gnilica mózgowata (Coniophora puteana) – ma nierówny hymenofor, pokryty brodawkami i guzkami. Pospolita^[6].
gnilica oliwkowa (Coniophora olivacea) – w hymenium posiada długie i daleko wystające cystydy z licznymi przegrodami. W Polsce rzadka^[6].
stroczek domowy, zwany też grzybem domowym właściwym (Serpula lacrimans) – o watowatym, żółtawym lub brązowawym owocniku^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-20]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-09-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b Mycobank. Coniophora arida. [dostęp 2017-09-21].
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-21].
↑ ^a ^b ^c ^d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2017-09-20]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2017-09-21]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[mycobank-4] Mycobank. Coniophora arida. [dostęp 2017-09-21].

[5] Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-21].

[guminska-6] Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[1]