Gnilica cienka
Gnilica cienka na pniu sosny | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
gnilica cienka |
Nazwa systematyczna | |
Coniophora arida (Fr.) P. Karst. Not. Sällsk. Fauna et Fl. Fenn. Förh. 9: 370 (1868) |
Gnilica cienka (Coniophora arida (Fr.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny gnilicowatych (Coniophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coniophora, Coniophoraceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1828 r. Elias Fries nadając mu nazwę Thelephora arida. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1868 r. Karsten, przenosząc go do rodzaju Coniophora[1].
Synonimów nazwy naukowej ma ponad 30[2].
Po raz pierwszy nazwę polską (gnilica sucha) podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W 2003 r. W. Wojewoda zaproponował nazwę gnilica cienka[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Rozpostarty, jednoroczny lub wieloletni, przylegający do podłoża. Na górnej stronie gładkie hymenium, początkowo o barwie żółtawej, potem oliwkowo-brązowej lub ciemnobrunatnej. Obrzeże strzępiaste o barwie białawej, kremowej, zazwyczaj z widocznymi, promieniście rozchodzącymi się strzępkami[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny. Strzępki bezbarwne lub jasnobrązowe, cienkościenne, zazwyczaj proste z przegrodami, niektóre ze sprzążkami. Mają średnicę 3–5 μm, ale czasami osiągają 12 μm. Sprzążki o średnicy 5–9,5 μm. Cystyd brak, występują cystydiole. Podstawki zgrubiałe, cylindryczne, wydłużone z czterema sterygmami. Mają długość 40–70 μm i szerokość 7–10 μm i prostą przegrodę w podstawie. Zarodniki elipsoidalne, żółtawe, w KOH żółtobrązowe, gładkie, grubościenne, silnie dekstrynoidalne. Mają rozmiar 10–14 × 6–8 μm[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie gnilicy cienkiej w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej (Argentyna), Europie, Afryce (Maroko, Wyspy Kanaryjskie), Azji (Indie, Nepal, Mongolia, Korea, Japonia) i Nowej Zelandii. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniona, występuje od Portugalii po 66,3 stopień szerokości geograficznej na Półwyspie Skandynawskim[5]. W Polsce jest pospolita[6].
Występuje w lasach i zaroślach, głównie na martwym drewnie; na pniakach, leżących na ziemi pniach drzew. Zasiedla zarówno drewno drzew liściastych, jak iglastych. W polskim piśmiennictwie naukowym podano występowanie na drewnie jodły, brzozy, modrzewia, czeremchy, świerka, dębu i sosny[3].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]- gnilica mózgowata (Coniophora puteana) – ma nierówny hymenofor, pokryty brodawkami i guzkami. Pospolita[6].
- gnilica oliwkowa (Coniophora olivacea) – w hymenium posiada długie i daleko wystające cystydy z licznymi przegrodami. W Polsce rzadka[6].
- stroczek domowy, zwany też grzybem domowym właściwym (Serpula lacrimans) – o watowatym, żółtawym lub brązowawym owocniku[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-20]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-09-21]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Mycobank. Coniophora arida. [dostęp 2017-09-21].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-21].
- ↑ a b c d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.