Gemini 3

Gemini 3

Dane misji
Indeks COSPAR	1965-24A
Zaangażowani	USA
Pojazd
Statek kosmiczny	Gemini
Masa pojazdu	3,236 kg
Rakieta nośna	Titan II GLV
Załoga
Gus Grissom i John Young
Dowódca	Virgil Grissom
Załoga	Virgil Grissom John Young
Start
Miejsce startu	Centrum Kosmiczne Johna F. Kennedy’ego, USA
Początek misji	23 marca 1965 (14:24:00 UTC)
Orbita okołoziemska
Apogeum	230,5 km (początkowe) km
Perygeum	161 km (początkowe) km
Inklinacja orbity	32,6°
Lądowanie
Miejsce lądowania	Atlantyk w pobliżu Grand Turk Island
Lądowanie	23 marca 1965 (19:16:31 UTC)
Czas trwania misji	4h 52m 31s
Przebyta odległość	128 748 km
Liczba okrążeń Ziemi	3
Program Gemini
Multimedia w Wikimedia Commons

Gemini 3 (Gemini-Titan III, GT-3) – pierwszy załogowy lot programu Gemini, a także pierwszy wieloosobowy amerykański lot kosmiczny. Kapsuła Gemini 3 znajduje się obecnie na wystawie w Grissom Memorial of Spring Mill State Park.

Na początku 1964 roku ogłoszono pierwotne składy załóg: podstawowej i rezerwowej. W skład pierwszej weszli: Alan Shepard i Thomas Stafford, zaś w skład drugiej Walter Schirra i John Young. W trakcie treningu, podczas rutynowych badań wykryto u Sheparda chorobę Ménière’a. Uniemożliwiło mu to udział w tym locie. 13 kwietnia 1964 roku NASA ogłosiła nowe składy załóg^[1].

• Virgil Grissom (2) – dowódca
• John Young (1) – pilot

• Walter Schirra (2) – dowódca
• Thomas Stafford (1) – pilot

• Gordon Cooper (przylądek Canaveral)
• Roger Chaffee (Houston)
• Neil Armstrong (Hawaje)^[2]
• Charles Conrad (Carnarvon)^[2]

CapCom (capsule communicator) – operator łączności komunikujący się ze statkiem kosmicznym

• Masa: 3236,9 kg
• Perygeum: 161,2 km
• Apogeum: 224,2 km
• Inklinacja: 32,6°
• Okres orbitalny: 88,3 minut
• Czas trwania lotu: 4 godz. 52 min. 31 s.
• Liczba okrążeń: 3
• Przebyta odległość: 128 748 km^[3].

Misja Gemini 3 była pierwszym załogowym lotem program Gemini, którego realizację rozpoczęto w 1962 roku. Dwuosobowy statek kosmiczny miał stanowić pomost pomiędzy kapsułami jednoosobowymi Mercury, a trzyosobowymi Apollo. Nadrzędnym celem całego programu Gemini było przeprowadzenie spotkania i dokowania na orbicie^[4]. Ponieważ po raz pierwszy przeprowadzono próbę załogowego lotu nowego statku, zaplanowano wykonanie tylko trzech okrążeń Ziemi^[3].

Statki Gemini umożliwiały astronautom większe możliwości wykonywania manewrów niż statki programu Mercury^[3]. Podstawowym celem lotu były testy statku Gemini, manewrowanie nim oraz, po raz pierwszy w historii amerykańskiego programu kosmicznego, zmiana parametrów orbity pojazdu załogowego przy użyciu systemu silniczków OAMS (Orbital Attitude and Maneuver System)^[1]. Orbitalny system sterowania OAMS pozwalał na ręczne korygowanie orbity i zmianę kąta natarcia podczas wejścia kapsuły w atmosferę^[3]. W trakcie lotu miały także zostać przeprowadzone trzy eksperymenty naukowe: wpływ nieważkości na rozwój jaj jeżowców i na białe krwinki ludzkie, przepuszczanie fal radiowych przez plazmę podczas wejścia w atmosferę oraz fotografowanie powierzchni Ziemi^[5].

20 kwietnia 1964 roku astronauci rozpoczęli trening. Obejmował on: kilkaset godzin lotów w symulatorze statku, loty samolotami myśliwskimi, skoki spadochronowe, survival oraz opuszczanie statku po wodowaniu. 24 listopada 1964 roku, podczas przygotowań do bezzałogowego lotu Gemini 2 załoga odbyła symulowane odliczanie przedstartowe.

W tym samym czasie Gus Grissom wybrał nazwę dla kapsuły – The Molly Brown, bohaterki musicalu Niezatapialna Molly Brown (premiera filmu odbyła się w czerwcu 1964 roku). Nazwa związana była z faktem, że kapsuła Grissoma z programu Mercury - Liberty Bell 7 – spoczęła na dnie Atlantyku, omal nie zabierając ze sobą astronauty^[3]. NASA nie chciała się na nią zgodzić, gdyż uważała, iż jest ona dla agencji ośmieszająca. Jednak po zaproponowaniu alternatywnej nazwy Titanic, zarząd NASA zmienił zdanie i zdecydował się na pierwotną wersję. W kolejnych lotach agencja zabroniła jednakże nadawania nazw indywidualnych dla kapsuł^[6]. Do tradycji tej powrócono dopiero w |programie Apollo, chociaż załogi Gemini 4^[7] i Gemini 5^[8] nadały pojazdom nieoficjalne nazwy.

W grudniu 1964 roku na Przylądek Kennedy’ego (obecnie Canaveral) przywieziono rakietę Titan II 62-12558. 4  stycznia 1965 roku dotarła tam kapsuła Gemini o numerze seryjnym 3. 25 stycznia 1965 roku rakieta Titan II znalazła się na wyrzutni LC-19 17 lutego 1965 roku, na szczycie rakiety zainstalowano statek Gemini 3. 18 marca 1965 roku przeprowadzono symulowane odliczanie przedstartowe (TCDT). 20 marca 1965 roku odbyło się Flight Readiness Review (FRR), w trakcie którego ustalono datę startu na 23 marca 1965 roku.^[1]

23 marca 1965 roku o godz. 9:40 UTC astronauci zostali obudzeni przez Deke'a Slaytona. Po krótkich badaniach medycznych udali się na śniadanie. Zgodnie z obowiązującą od lotu MR-3 tradycją składało się ono z jajek i steka. Następnie astronauci przeszli do pomieszczenia technicznego, gdzie obsługa pomogła założyć im skafandry G3C. Po ubraniu kombinezonów astronauci udali się do AstroVana, który dowiózł ich na wyrzutnię LC-19. Tam załoga przeszła końcowe przygotowania w White Roomie. O godz. 12:12 Grissom i Young zajęli miejsca na pokładzie statku Gemini 3. O 12:30 zostały zamknięte włazy^[1].

O godz. 14:24 UTC nastąpił start z platformy startowej nr 19. Podczas odliczania zdarzyła się tylko jedna krótka przerwa, spowodowana koniecznością regulacji jednego z czujników^[3]. O 14:26 oddzielił się pierwszy stopień rakiety, zaś o 14:29 drugi. Tym samym Gemini 3 znalazł się na niskiej orbicie okołoziemskiej o parametrach: perygeum – 161 km, apogeum – 230,5 km. Zaraz po starcie Grissom zjadł kanapkę z wołowiną, którą Young przeniósł na pokład w jednej z kieszeni skafandra. W efekcie nowicjusz otrzymał od NASA ostrą reprymendę^[1].

Podczas lotu nad Afryką astronauci wykonali dwa eksperymenty. Eksperyment z krwinkami powiódł się tylko częściowo – wyniki badań okazały się niejednoznaczne. Niedługo potem astronauci podjęli próby manewrowania pojazdem na orbicie. W trakcie przelotu nad Teksasem (USA) uruchomiono silniki systemu sterowania reakcyjnego statku kosmicznego. Pierwszy manewr został wykonany przez Grissoma i trwał 15 minut. Drugi miał miejsce w trakcie kolejnego obiegu Ziemi. Zmienił on orbitę statku. Perygeum zmieniło się nieznacznie, wynosząc 158 km, natomiast apogeum obniżono do 168 km. W ten sposób orbita stała się prawie kołowa. W trakcie drugiego okrążenia Grissom włączył małe silniki boczne, które spowodowały nieznaczne przesunięcie płaszczyzny orbity pojazdu, przesuwając ją o około 1,5 km^[9]. Trzeci z manewrów został wykonany silniczkami OAMS podczas przelotu nad Oceanem Indyjskim i trwał 2,5 minuty. W trakcie manewru perygeum zostało obniżone do wysokości 72 kilometrów. Wówczas, gdyby nastąpiła awaria silników, statek wszedłby w atmosferę pod złym kątem i uległ dezintegracji, a tym samym astronauci ponieśliby śmierć. Ostatnia z operacji miała miejsce w trakcie trzeciego okrążenia Ziemi i miała na celu przywrócenie normalnych parametrów orbity.

Po zakończeniu manewru astronauci rozpoczęli przygotowania do deorbitacji. Odpalono ładunki pirotechniczne, dzięki którym nastąpiła separacja kapsuły powrotnej od przedziału napędowo-przyrządowego. Kilka minut później uruchomiono retrosilniki i statek Gemini 3 wszedł w atmosferę ziemską. Wokół pojazdu pojawiła się rozgrzana plazma. W tym momencie John Young rozpoczął eksperyment z łącznością. Nadawał sygnały, które miały być odebrane przez stacje naziemne. Te przechwyciły tylko część z sygnałów.

Kiedy statek wszedł w troposferę, znów odebrano wszystkie sygnały. Zetknięcie kapsuły z wodą nastąpiło w punkcie 22°26’N, 70°51’W, na Atlantyku, na północny wschód od kolonii brytyjskiej Turks i Caicos we wschodniej części archipelagu Bahamów 23 marca 1965 roku o godzinie 19:16:31 w odległości około 110 km od zaplanowanego miejsca^[3]. Załogę i statek ewakuował lotniskowiec USS Intrepid.

W zasadzie osiągnięto wszystkie podstawowe cele misji z wyjątkiem pełnej kontroli wejścia kapsuły w atmosferę. Nie udało się precyzyjnie ustawić kąt natarcia statku (okazał się mniejszy, niż zakładano). Częściowo zostały osiągnięte drugoplanowe cele. Ze względu na awarię sprzętu zrezygnowano z jednego z doświadczeń przeprowadzanych w stanie nieważkości. Również zadanie fotografowania Ziemi zostało wykonane tylko częściowo^[3]. Z dziewięciu kolejnych misji Gemini aż sześć było poświęconych, jeśli nie całkowicie, to w znacznym stopniu operacjom spotkania i dokowania. Nic w tym dziwnego, operacje te stanowiły istotną część programu Apollo^[10].

• 
  Załoga Gemini 3 podczas przygotowań do lotu
• 
  Statek po wodowaniu

• NASA Press Kit. mira.hq.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-27)]. (pol.)
• Encyklopedia Astronautica (ang.)
• Kosmiczne bliźnięta – dzieje projektu Gemini. astronautyka.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-12)]. (pol.)
• Opis misji na stronie Loty Kosmiczne (pol.)
• Opis misji na stronie SPACEFACTS (ang.)