Gabriel García Márquez

Gabriel García Márquez
	; Gabriel García Márquez (2002)
Imię i nazwisko	Gabriel José de la Concordia García Márquez
Data i miejsce urodzenia	6 marca 1927 ; Aracataca
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 2014 ; Meksyk
Narodowość	kolumbijska
Język	hiszpański
Dziedzina sztuki	powieść, opowiadanie, esej, reportaż
	Ważne dzieła
	Sto lat samotności; Miłość w czasach zarazy; Jesień patriarchy;
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie literatury Międzynarodowa Nagroda Neustadt: 1972;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Gabriel José de la Concordia García Márquez (ur. 6 marca 1927^[1] w Aracataca, zm. 17 kwietnia 2014 w Meksyku) – kolumbijski powieściopisarz, dziennikarz i działacz społeczny, jeden z najwybitniejszych twórców tzw. realizmu magicznego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1982) za „powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu”^[2].

Życiorys

Początki i terminowanie

García Márquez rozpoczął karierę jako dziennikarz w prasie lokalnej w gazetach „El Heraldo” z miasta Barranquilla oraz „El Universal” wydawanej w Cartagenie. Później przeniósł się do Bogoty, gdzie rozpoczął pracę jako reporter w kolumbijskim dzienniku „El Espectador”; pracował m.in. w charakterze korespondenta zagranicznego piszącego z Rzymu, Paryża, Barcelony, Caracas oraz Nowego Jorku.

Pisarz

Jego pierwsze większe dzieło, powieść Szarańcza powstała w 1955. García Márquez zdobył popularność cyklem reportaży, pt. Opowieść rozbitka (hiszp. Relato de un náufrago), publikowanych w 1955 na łamach pisma „El Espectador”. Powieść została wydana w formie książkowej w 1970.

Najbardziej znaną powieścią Garcíi Márqueza jest Sto lat samotności (Cien años de soledad) z 1967. Utwór ten przedstawiając sagę rodu Buendía z zagubionej gdzieś na południowoamerykańskich bezdrożach wioski Macondo, jest jednocześnie swoistą syntezą dziejów całego kontynentu. Powieść okrzyknięto „najważniejszym dziełem literatury hiszpańskojęzycznej od czasów Don Kichota. Należy ona stylistycznie do nurtu „realizmu magicznego”.

W 1982 García Márquez został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W uzasadnieniu napisano, iż nagrodę otrzymał za „powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu”. W tym samym roku Márquez zasiadał również w jury konkursu głównego na 35. MFF w Cannes (1982).

Pogarszający się stan zdrowia, a przede wszystkim wykryta u pisarza w 1999 choroba nowotworowa (peruwiański dziennik „La República” informował nawet mylnie o śmierci pisarza w 2000) skłoniła Márqueza do rozpoczęcia spisywania własnych wspomnień. W 2002 García Márquez opublikował książkę Żyć, żeby opowiadać o tym (Vivir para contarla), będącą pierwszą częścią autobiograficznego cyklu zamierzonego na trzy tomy.

W 2004 ukazała się ostatnia powieść pisarza, Rzecz o mych smutnych dziwkach (Memoria de mis putas tristes).

Gabriel García Márquez znany jest ze swej przyjaźni z kubańskim rewolucjonistą i dyktatorem Fidelem Castro. Wcześniej, przede wszystkim w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, sympatyzował z grupami rewolucjonistów działającymi w różnych krajach Ameryki Łacińskiej. Członkowie rządu kolumbijskiego zarzucali pisarzowi aktywne wspieranie organizacji takich jak FARC i ELN, jednak nie znaleziono dowodów potwierdzających takie działania Garcíi Márqueza. Pisarz wielokrotnie wypowiadał się krytycznie na temat polityki władz kolumbijskich, a kilkakrotnie uczestniczył jako mediator w rozmowach prowadzonych pomiędzy legalnymi władzami Kolumbii i skrajnymi grupami opozycyjnymi.

Rodrigo García, syn Garcíi Márqueza, jest znanym reżyserem telewizyjnym i filmowym. W 2012 na łamach „The Guardian”, brat pisarza, Jaime García, wyznał, że ponad 80-letni Gabriel Márquez (przypuszczalnie wskutek terapii antyrakowej) cierpi na początki demencji i prawdopodobnie oznacza to koniec jego kariery pisarskiej^[3].

Śmierć

Zmarł 17 kwietnia 2014 r. w Meksyku^[4]. Oficjalne pożegnanie Márqueza odbyło się w mieście Meksyk, na placu przed Pałacem Sztuk Pięknych^[5].

22 maja 2016 urna z jego prochami została złożona na dziedzińcu dawnego klasztoru La Merced w Cartagenie^[6], w mieście, w którym Márquez rozpoczął swoją literacką karierę i - jak powiedział jego przyjaciel, Juan Gossain - gdzie „zawsze chciał być”.

Ludzie wiedzą, że lubiłem mieszkać w Cartagenie, ale jeszcze bardziej pragnę być tam pochowany^[7]

Dzieła

1947 – Trzecia rezygnacja (La tercera resignación) – opowiadanie, w Polsce ukazało się w zbiorze pt. Dialog lustra w 1976
1955 – Szarańcza (La hojarasca) – powieść, pol. wyd. 1977
1961 – Nie ma kto pisać do pułkownika (El coronel no tiene quien le escriba) – powieść, pol. wyd. 1978
1962 – W tym mieście nie ma złodziei (Los funerales de la Mamá Grande) – tom opowiadań, pol. wyd. 1971
1962 – Zła godzina (La mala hora) – powieść, pol. wyd. 1970
1967 – Sto lat samotności (Cien años de soledad) – powieść, pol. wyd. 1974 i 1994
1970 – Opowieść rozbitka (Relato de un náufrago) – wydanie książkowe reportażu z 1955, pol. wyd. 1980
1972 – Niewiarygodna i smutna historia niewinnej Erendiry i jej niegodziwej babki (La increíble y triste historia de la cándida Eréndira y de su abuela desalmada) – tom opowiadań, pol. wyd. 1974
1974 – Dialog lustra (Ojos de perro azul) – tom opowiadań, pol. wyd. 1976
1975 – Jesień patriarchy (El otoño del patriarca) – powieść, pol. wyd. 1980
1981 – Kronika zapowiedzianej śmierci (Crónica de una muerte anunciada) – powieść, pol. wyd. 1987
1985 – Miłość w czasach zarazy (El amor en los tiempos del cólera) – powieść, pol. wyd. 1994
1986 – Na fałszywych papierach w Chile (La aventura de Miguel Littin clandestino en Chile) – powieść, pol. wyd. 2002
1989 – Generał w labiryncie (El general en su laberinto) – powieść, pol. wyd. 1993
1992 – Dwanaście opowiadań tułaczych (Doce cuentos peregrinos) – tom opowiadań, pol. wyd. 1995
1994 – O miłości i innych demonach (Del amor y otros demonios) – powieść, pol. wyd. 1996
1996 – Raport z pewnego porwania (Noticia de un secuestro) – powieść, pol. wyd. 1997
2002 – Życie jest opowieścią (Vivir para contarla) – autobiografia, pol. wyd. 2004
2004 – Rzecz o mych smutnych dziwkach (Memoria de mis putas tristes) – powieść, pol. wyd. 2005

Przypisy

↑ Pierwotnie polskie źródła podawały rok 1928 jako datę urodzin Garcíi Márqueza. W 2002 argentyński dziennikarz Alfredo Leuco dotarł do ksiąg chrzcielnych parafii San José w Aracatace, rodzinnym mieście pisarza. W tych księgach jako rok narodzin przyszłego noblisty odnotowano 1927. Szerzej o tej sprawie w: „Rzeczpospolita”, nr 55 z 6 marca 2007, s. A10
↑ Literacka Nagroda Nobla. [dostęp 2007-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-08)].
↑ „The Guardian” – Gabriel García Márquez's writing career ended by dementia
↑ Zmarł Gabriel Garcia Marquez. "Spoczywaj w pokoju tam w Macondo". 20§4-04-17. [dostęp 2016-05-24].
↑ Uroczystości pogrzebowe Gabriela Garcii Márqueza. 2014-04-26. [dostęp 2016-05-24].
↑ Prochy noblisty wróciły do ojczyzny. "Zawsze chciał tu być". 2016-05-22. [dostęp 2016-05-24].
↑ Prochy Marqueza spoczęły w Cartagenie. 2016-05-23. [dostęp 2016-05-24].

Linki zewnętrzne

[1] Pierwotnie polskie źródła podawały rok 1928 jako datę urodzin Garcíi Márqueza. W 2002 argentyński dziennikarz Alfredo Leuco dotarł do ksiąg chrzcielnych parafii San José w Aracatace, rodzinnym mieście pisarza. W tych księgach jako rok narodzin przyszłego noblisty odnotowano 1927. Szerzej o tej sprawie w: „Rzeczpospolita”, nr 55 z 6 marca 2007, s. A10

[2] Literacka Nagroda Nobla. [dostęp 2007-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-08)].

[3] „The Guardian” – Gabriel García Márquez's writing career ended by dementia

[4] Zmarł Gabriel Garcia Marquez. "Spoczywaj w pokoju tam w Macondo". 20§4-04-17. [dostęp 2016-05-24].

[5] Uroczystości pogrzebowe Gabriela Garcii Márqueza. 2014-04-26. [dostęp 2016-05-24].

[6] Prochy noblisty wróciły do ojczyzny. "Zawsze chciał tu być". 2016-05-22. [dostęp 2016-05-24].

[7] Prochy Marqueza spoczęły w Cartagenie. 2016-05-23. [dostęp 2016-05-24].

[1]