Filoteusz z Pskowa
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data urodzenia |
ok. 1450 |
| Data śmierci |
1525 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Śluby zakonne |
XV wiek |
Filoteusz z Pskowa (ros. Филофе́й, Fiłofiej; ur. ok. 1450, zm. 1525) – rosyjski mnich, uczony, mnich monasteru Przemienienia Pańskiego Eleazara Pskowskiego.
Informacje biograficzne na jego temat ograniczają się do wiedzy o jego istnieniu i zamieszkiwaniu w monasterze Przemienienia Pańskiego Eleazara Pskowskiego. Zainteresowanie Filoteuszem pojawiło się w latach 60. XIX w. po wydrukowaniu jego tekstów w piśmie Prawosławnyj sobiesiednik[1]. W jego liście przedstawionym być może Iwanowi III, a z pewnością Wasylowi III wyłożona została teoria Trzech Rzymów, zgodnie z którą po upadku starożytnego Rzymu w 476 i Konstantynopola w 1453 Moskwa miała stać się centrum świata, czyli „trzecim Rzymem”, a czwartego miało już nie być[2]. Upadek „starego” i „nowego” Rzymu Fiłofiej tłumaczył tym, że zarówno jeden, jak i drugi sprzeniewierzyły się prawdziwej wierze — prawosławiu — i za to spotkała je „kara boska”[3].
Koncepcja ta stała się oficjalną ideologią[4] i wytłumaczeniem dla ekspansywnej polityki Księstwa Moskiewskiego, później Cesarstwa Rosyjskiego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ПОСЛАНИЯ СТАРЦА ФИЛОФЕЯ.
- ↑ Billington J. H.: Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 53–54. ISBN 978-83-233-2319-8.
- ↑ Szczipanow 1969 ↓, s. 129.
- ↑ Billington J. H.: Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 75. ISBN 978-83-233-2319-8.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Iwan Szczipanow: Myśl filozoficzna w Rosji w wiekach IX—XVII. W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcją M.T. Jowczuka, T.I. Ojzermana, I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in.. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Warszawa: Książka i Wiedza, listopad 1969, s. 122–135. (pol.).