Dżibuti

Republika Dżibuti

République de Djibouti
‏جمهورية جيبوتي‎

Godło Flaga
Dewiza: Unité, Egalité, Paix (Jedność, Równość, Pokój)
Hymn: hymn Dżibuti
Ustrój polityczny	republika
Stolica	Dżibuti
Data powstania	27 czerwca 1977
Prezydent	Ismail Omar Guelleh
Premier	Abdoulkader Kamil Mohamed
Powierzchnia	23 200 km²[1]
Populacja (2023) • liczba ludności	1 136 455[2]
• gęstość	49 os./km²
Kod ISO 3166	DJ
Waluta	frank dżibutyjski (DJF)
Telefoniczny nr kierunkowy	+253
Domena internetowa	.dj
Kod samochodowy	DJI
Kod samolotowy	J2
Strefa czasowa	UTC +3
Język urzędowy	arabski, francuski
Religia dominująca	islam
PKB (2023)  • całkowite   • na osobę	4,1 mld[2] USD 3 606[2] USD
PKB (PSN) (2023)  • całkowite   • na osobę	7,10 mld[2] dolarów międzynar. 6 894[2] dolarów międzynar.
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Dżibuti (fr. Djibouti, arab. ‏جيبوتي‎), Republika Dżibuti (fr. République de Djibouti, arab. ‏جمهورية جيبوتي‎) – państwo we wschodniej Afryce, nad Zatoką Adeńską i cieśniną Bab al-Mandab. Graniczy z Somalią (de facto z Somalilandem), Etiopią i Erytreą.

Dawne nazwy Dżibuti: Somali Francuskie, Francuskie Terytorium Afarów i Isów.

Według konstytucji z 1992 roku, Dżibuti jest republiką, w której głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 6-letnią kadencję. Pierwszym prezydentem był Hasan Guled Aptidon.

Władze wykonawczą sprawują premier i rząd, powoływani przez prezydenta.

Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament – Izba Deputowanych z 65 deputowanymi, wybieranymi w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję.

• RPP – Ludowe Zgromadzenie na rzecz Postępu
• FRUD – Front na rzecz Przywrócenia Jedności i Demokracji

Zobacz też artykuł: Wybory prezydenckie w Dżibuti w 2021 roku.

Dżibuti jest podzielone na 6 jednostek administracyjnych pierwszego rzędu (5 regionów i 1 miasto), które dzielą się następnie na 11 dystryktów.

Siły zbrojne
Wiek zdolności do służby wojskowej	18
Zdolni do służby wojskowej wiek 18-49	mężczyźni: 95 328 kobiety: 87 795
Przeszkoleni do służby wojskowej wiek 18-49	mężczyźni: 46 020 kobiety: 42 181
Wydatki na wojsko	29,05 mln USD (2005)
Wydatki na wojsko % PKB	3,8% (2006)

Siły powietrzne kraju nie posiadają własnych samolotów.

W Dżibuti w latach 1962–2011 stacjonowała 13 Półbrygada Legii Cudzoziemskiej^[3].

W kraju znajdują się bazy wojskowe USA, Francji, Japonii, Hiszpanii, Włoch oraz od 2017 Chin^[4].

Tereny obecnego Dżibuti zamieszkiwały od wielu wieków plemiona Afarów i Issów, które prowadziły stałe kontakty handlowe z Arabami. Doprowadziło to do przyjęcia przez nich islamu jako własnej religii. W 2. połowie XIX wieku Francuzi zainteresowali się terenami Rogu Afryki, położonymi nad Zatoką Adeńską. W latach 80. XIX wieku Francuzi utworzyli w tym regionie protektorat Somali Francuskie z gubernatorem Léoncem Lagardem. Somali Francuskie stało się jedną z francuskich kolonii w Afryce. W roku 1947 kolonia zyskała status terytorium zamorskiego Francji, a w roku 1967 nazwa została zmieniona na Francuskie Terytorium Afarów i Isów. 27 czerwca 1977 roku Terytorium uzyskało niepodległość pod nazwą Dżibuti. Na czele Republiki Dżibuti stanął Hassan Gouled Aptidon.

W latach 90. kraj doświadczył wojny domowej i klęski głodu. Konflikt spowodowany był rywalizacją pomiędzy rządzącymi Issami i opozycyjnymi Afarami. Rząd wsparty został zbrojnie przez Francję. W roku 1994 walki zakończyły się porozumieniem pokojowym^[5].

W 2008 roku miał miejsce nierozstrzygnięty zbrojny konflikt graniczny między Dżibuti i Erytreą. Dżibuti zostało wsparte przez rząd Francji.

Państwo położone we wschodniej Afryce na Półwyspie Somalijskim. Leży nad Morzem Czerwonym, Zatoką Adeńska i cieśniną Bab al-Mandab. Graniczy z Somalią, Etiopią i Erytreą.

Dżibuti zajmuje obszary o charakterze pustynnym i półpustynnym. Powierzchnia górzysto-wyżynna, charakterystycznym krajobrazem są pasma gór zrębowych (na północy góry Mabla i Goda), które stanowią przedłużenie Gór Danakilskich, położonych w Erytrei. Topografia kraju ukształtowana jest głównie przez działalność wulkaniczną. Na terenie Dżibuti znajduje się najniższy punkt Afryki – Jezioro Asal – 150 m p. p. m^[6].

Klimat podrównikowy suchy, gorący, pustynny.

Dżibuti jest dynamicznie rozwijającym się krajem. Dzięki strategicznemu dostępowi do Morza Czerwonego w kraju duże znaczenie odgrywają usługi, głównie transportowe^[7]. Nowoczesny port oraz strefa bezcłowa zapewniają duże dochody dla budżetu państwa z opłat tranzytowych oraz podatków pośrednich^[7][8]. Port w Dżibuti oraz linia kolejowa łącząca stolicę kraju z Addis Abebą obsługuje prawie w całości transport towarów z Etiopii. Ogromne inwestycje chińskich firm przyczyniają się do wzrostu gospodarczego kraju^[9]. Pomimo tego 23% obywateli Dżibuti żyje poniżej progu ubóstwa, a 39% pełnoletnich mieszkańców jest bezrobotnych^[7][8]. Kraj uzależniony jest od importu żywności.

Ludność Dżibuti składa się z dwóch głównych grup: Somalów (Issa), którzy tworzą ok. 60% społeczeństwa i Afarów (ok. 35%). Pozostałe 5% przypada na Europejczyków (głównie Francuzów i Włochów), Arabów i Etiopczyków. Na początku lat 90. między Afarami i Issami dochodziło na tle narodowościowym do zamieszek, które przerodziły się w krótkotrwałą wojnę domową.

Dominującą religią jest islam, chrześcijanie tworzą niewielką grupę, reprezentowaną przede wszystkim przez Europejczyków.

Choć oficjalnie językami urzędowymi są arabski i francuski, w użyciu jest także język somalijski i język afar.

Struktura religijna kraju w 2018 roku według Encyklopedii Britannica:

• islam – 94.1%
• chrześcijaństwo – 4.4%:
  • katolicyzm – 1,4%
  • Kościół etiopski – 3%
• inne, lub brak religii – 1,5%.

Rząd ma w posiadaniu główne gazety krajowe (La Nation) oraz Radiodiffusion-Television de Djibouti (RTD), która kontroluje krajowe radio i telewizję. W Dżibuti nie ma prywatnych stacji.

Rząd kontroluje prawie wszystkie elektroniczne media. Prywatne gazety i inne publikacje są generalnie udostępnione do wolnego obiegu, ale pod warunkiem że dziennikarze sami się cenzurują. Oficjalne media są bezkrytyczne wobec rządu.

• La Nation – dziennik rządowy
• La Republique – periodyk opozycyjny
• Le Renouveau – prowadzony przez opozycję

• Radio Djibouti – kontrolowana przez RTD

• Djibouti Television – kontrolowana przez RTD

• Agence Djiboutienne d’Information – państwowa agencja informacyjna

Nauka w szkołach odbywa się na ogół w języku francuskim. Coraz większą popularność zdobywają szkoły koraniczne. W kraju funkcjonuje Uniwersytet Dżibuti założony w 2006.

Dżibuti jest jednym z priorytetowych terenów dla Francji ze względu na ochronę szlaków handlowych na Morzu Czerwonym. Zostało to zapisane w Białej Księdze Obrony i Bezpieczeństwa Narodowego z 2013 roku.

Obecnie stacjonowanie sił francuskich na terenach Dżibuti reguluje Traktat o współpracy obronnej z grudnia 2011 roku. Wcześniej współpraca opierała się na traktacie z 1977 roku^[10].

Siły francuskie stacjonujące w Dżibuti tworzą wysuniętą bazę operacyjną, która umożliwia szybką reakcję w sytuacji kryzysów w regionie Oceanu Indyjskiego oraz Bliskiego Wschodu.

Dżibuti tworzy ważny region dla Sił Zbrojnych Republiki Francuskiej pozwalający na prowadzenie skutecznych działań militarnych^[11].

• protesty w Dżibuti

• Strona oficjalna (fr.)

• AllAfrica (ang.)
• Przegląd prasy codziennej (ang. • fr.)

• Katalog stron na Yahoo. dir.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-19)].