Czyreń śliwowy
Młode, o nieregularnym, poduszkowatym kształcie i pozrastane owocniki na śliwie | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
czyreń śliwowy |
Nazwa systematyczna | |
Phellinus pomaceus (Pers.) Maire Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. Fr. 19(3): 248 (1903) |
Czyreń śliwowy (Phellinus pomaceus (Pers.) Maire) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1800 Persoon nadając mu nazwę Boletus pomaceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1903 Maire, przenosząc go do rodzaju Phellinus[1].
Synonimów naukowych ma ponad 40. Niektóre z nich[2]:
- Boletus tuberculosus Baumg. 1790
- Fomes pomaceus (Pers.) Lloyd 1910
- Fomes prunicola Lázaro Ibiza 1916
- Ochroporus pomaceus (Pers.) Donk 1933
- Polyporus pomaceus (Pers.) Pers. 1825
- Pseudofomes prunicola Lázaro Ibiza 1916
Nazwę polską podał Stanisław Domański w 1967 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako huba płowa[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Wieloletni, o bardzo różnorodnym kształcie. Może być rozpostarty (resupinowaty), rozpostarto odgięty, poduszeczkowaty, guzowaty, kopytkowaty, półkulisty, a także o nieregularnym kształcie. Wielkość zazwyczaj do kilku cm, często poszczególne owocniki zrastają się razem lub występują dachówkowato jeden nad drugim tworząc duże skupienia. Powierzchnia młodych owocników piaskowo-ochrowa, później poprzez cynamonowo-żółtą i żółtawobrązową staje się kasztanowata, na koniec szara i niemal czarna. Początkowo jest nieco omszona, ale szybko staje się gładka, później popękana. Brzeg owocnika (strefa przyrostu) jest tępy, jaśniejszy i brak na nim hymenoforu[4].
Rurkowaty, wielowarstwowy. Rurki o długości 2–3 mm, rdzawobrązowe, u starszych owocników czasami poprzerastane grzybnią. Pory żółtoochrowe, później rdzawe, na koniec brązowe. Są okrągłe lub kanciaste, czasami wydłużone, średnica 1–2 mm[4].
Żółtobrązowy lub rdzawobrązowy, korkowaty lub zdrewniały[5].
Biały. Zarodniki niemal kuliste, o nieco zaostrzonych końcach, gładkiej powierzchni i rozmiarach 5–7 × 4–5,5 µm. Szczecinki bardzo nieliczne, trudno niedostrzegalne[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Europie i niektórych rejonach Ameryki Południowej, Afryki i Azji[6]. W Polsce jest pospolity[4][5].
Grzyb nadrzewny. Rośnie głównie na drzewach owocowych, szczególnie w zaniedbanych sadach, najczęściej na śliwach, ale czasami także na morelach, wiśniach, jabłoniach, gruszach. Rośnie na pniach i gałęziach (głównie na ich dolnej stronie)[4][5].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb niejadalny. Saprotrof i pasożyt, rosnący zarówno na martwych, jak i żywych drzewach. Powoduje białą zgniliznę drewna. Z czasem może powodować obumieranie gałęzi lub nawet całych pni[5][4]. Jego grzybnia, podobnie jak u innych czyreni, wytwarza gazowy chlorometan wykazujący dużą aktywność w rozkładaniu składników drewna[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2012-09-17] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 510, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d e f Czyreń śliwowy [online], grzyby.pldata dostępu = 2012-12-15 .
- ↑ a b c d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 233, ISBN 83-09-00714-0 .
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-02-08].
- ↑ Biosynthesis of Chloromethane in ''Phellinus pomaceus'' [online] [dostęp 2012-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] .