Czesław Parczyński
podpułkownik dyplomowany piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
1 lipca 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
do 1940 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska | |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Czesław Juliusz Parczyński (ur. 1 lipca 1896 w Krakowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 1 lipca 1896 roku w Krakowie, w rodzinie Józefa, dyrektora gimnazjum, i Marii z Graleckich[1]. Jego trzej bracia także byli oficerami Wojska Polskiego: Stanisław Tadeusz ps. „Młot”, kapitan 5 pułku piechoty Legionów, poległ 1 maja 1920 w Fastowie, Tadeusz ps. „Polan”, podporucznik 6 pułku piechoty Legionów, poległ 3 października 1920 roku w Lidzie[2], Julian Edmund, major dyplomowany, zginął śmiercią samobójczą 20 października 1938 roku[3]. Starsi bracia: Stanisław (ur. 1888) i Tadeusz (ur. 1893) zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Niepodległości (Stefan otrzymał Krzyż z Mieczami), natomiast najmłodszy z braci – Julian Edmund został uhonorowany Medalem Niepodległości. Czesław miał także 4 siostry (Domicellę, Amalię, Marię i Olgę)[4].
Czesław po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz muzyczne w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego[5]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. i k. armii. W 1916 roku dostał się do rosyjskiej niewoli[1]. Został osadzony w Zadońsku, w ówczesnej guberni woroneskiej[5].
W 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do Legii Oficerskiej w Krakowie[1].
1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w 6 pułku piechoty Legionów[6]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1859. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 6 pułk piechoty Legionów[7][8]. Z dniem 1 stycznia 1925 roku powrócił ze stanu nieczynnego do służby czynnej w macierzystym 6 pp Leg.[9][10] W listopadzie 1927 został przydzielony do dowództwa 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko oficera sztabu[11][12]. Z dniem 22 marca 1929 roku został przydzielony do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na stanowisko adiutanta przybocznego[13]. Z dniem 4 stycznia 1932 roku został powołany na dwuletni kurs do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[14][15][16]. 2 grudnia 1930 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 70. lokatą w korpusie oficerów piechoty[17]. Z dniem 1 października 1933 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Biura Ogólno Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[18]. Od grudnia 1934 kontynuował służbę w Departamencie Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[19]. W styczniu 1936 roku został przeniesiony do 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy batalionu. W listopadzie 1937 został przeniesiony do 1 Dywizji Piechoty Legionów stanowisko szefa sztabu[20]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku w korpusie oficerów piechoty.
Na stanowisku szefa sztabu 1 DP Leg. walczył w kampanii wrześniowej. 22 września 1939 został ciężko ranny[21] (w plecy i okolice obojczyka[22]). Następnie dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej, zbiorowej mogile w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[23].
Czesław Parczyński w 1922 roku zawarł związek małżeński z Heleną z Jabłowoskich (1901–1992), córką Aleksandra, urzędnika akcyzowego w Prelach, i Elzy Zewald. W 1928 roku z tego związku urodził się syn Olgierd, pracownik naukowy Łotewskiego Uniwersytetu Rolniczego w Jełgawie[3].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[24] – mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika[25][26]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[27][28][29].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12247[30]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[31]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”[32]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 16 marca 1928 „za zasługi na polu wiedzy wojskowej”[33][34]
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929[35]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 399.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 654.
- ↑ a b Głuszko 2013 ↓, s. 14.
- ↑ Informator Dla Aktywnych - Portal Polaków na Wschodzie [online], ida.pol.org.pl [dostęp 2022-09-23] .
- ↑ a b Głuszko 2013 ↓, s. 13.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 42, 806.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 69.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140, 421.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 133 z 21 grudnia 1924 roku, s. 753.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 136, 364.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 300.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 132, 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 126.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 258.
- ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 99.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 38, 799.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 329.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 4.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 30.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 530.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 197.
- ↑ Kowalski 1989 ↓, s. 293.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 7 [dostęp 2024-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Łukomski G. , Polak B. , Suchcitz A. , Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 479 .
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 186.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 38.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 241.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Wincenty Kowalski: Relacja dowódcy Grupy Operacyjnej „Wyszków” o działaniach grupy. W: Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski: Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07709-6.
- Piotr Stawecki: Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997. ISBN 83-04-04390-4.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Marek Głuszko. W służbie ojczyzny – z dziejów rodziny Parczyńskich. „Polak na Łotwie”. 4 (102), 2013. Warszawa: Związek Polaków na Łotwie. ISSN 1407-6403.
- Absolwenci Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie
- Adiutanci Józefa Piłsudskiego
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 5 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Charkowie
- Podpułkownicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
- Szefowie sztabu 1 Dywizji Piechoty Legionów
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1940
- Żołnierze austro-węgierscy w niewoli rosyjskiej w czasie I wojny światowej
- Pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu na Piatichatkach w Charkowie