Czesław Parczyński

Czesław Parczyński

podpułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	1 lipca 1896 Kraków
Data i miejsce śmierci	1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	do 1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	1 Dywizja Piechoty Legionów
Stanowiska	szef sztabu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Czesław Juliusz Parczyński (ur. 1 lipca 1896 w Krakowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się 1 lipca 1896 roku w Krakowie, w rodzinie Józefa, dyrektora gimnazjum, i Marii z Graleckich^[1]. Jego trzej bracia także byli oficerami Wojska Polskiego: Stanisław Tadeusz ps. „Młot”, kapitan 5 pułku piechoty Legionów, poległ 1 maja 1920 w Fastowie, Tadeusz ps. „Polan”, podporucznik 6 pułku piechoty Legionów, poległ 3 października 1920 roku w Lidzie^[2], Julian Edmund, major dyplomowany, zginął śmiercią samobójczą 20 października 1938 roku^[3]. Starsi bracia: Stanisław (ur. 1888) i Tadeusz (ur. 1893) zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Niepodległości (Stefan otrzymał Krzyż z Mieczami), natomiast najmłodszy z braci – Julian Edmund został uhonorowany Medalem Niepodległości. Czesław miał także 4 siostry (Domicellę, Amalię, Marię i Olgę)^[4].

Czesław po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz muzyczne w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego^[5]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. i k. armii. W 1916 roku dostał się do rosyjskiej niewoli^[1]. Został osadzony w Zadońsku, w ówczesnej guberni woroneskiej^[5].

W 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do Legii Oficerskiej w Krakowie^[1].

1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w 6 pułku piechoty Legionów^[6]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1859. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 6 pułk piechoty Legionów^[7][8]. Z dniem 1 stycznia 1925 roku powrócił ze stanu nieczynnego do służby czynnej w macierzystym 6 pp Leg.^[9][10] W listopadzie 1927 został przydzielony do dowództwa 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko oficera sztabu^[11][12]. Z dniem 22 marca 1929 roku został przydzielony do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na stanowisko adiutanta przybocznego^[13]. Z dniem 4 stycznia 1932 roku został powołany na dwuletni kurs do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie^[14][15][16]. 2 grudnia 1930 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 70. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[17]. Z dniem 1 października 1933 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Biura Ogólno Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych^[18]. Od grudnia 1934 kontynuował służbę w Departamencie Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych^[19]. W styczniu 1936 roku został przeniesiony do 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy batalionu. W listopadzie 1937 został przeniesiony do 1 Dywizji Piechoty Legionów stanowisko szefa sztabu^[20]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku w korpusie oficerów piechoty.

Na stanowisku szefa sztabu 1 DP Leg. walczył w kampanii wrześniowej. 22 września 1939 został ciężko ranny^[21] (w plecy i okolice obojczyka^[22]). Następnie dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej, zbiorowej mogile w Piatichatkach^[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[23].

Czesław Parczyński w 1922 roku zawarł związek małżeński z Heleną z Jabłowoskich (1901–1992), córką Aleksandra, urzędnika akcyzowego w Prelach, i Elzy Zewald. W 1928 roku z tego związku urodził się syn Olgierd, pracownik naukowy Łotewskiego Uniwersytetu Rolniczego w Jełgawie^[3].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON^[24] – mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika^[25][26]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[27][28][29].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12247^[30]
• Krzyż Walecznych dwukrotnie^[31]
• Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”^[32]
• Srebrny Krzyż Zasługi – 16 marca 1928 „za zasługi na polu wiedzy wojskowej”^[33][34]
• Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936
• łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929^[35]

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
• Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Wincenty Kowalski: Relacja dowódcy Grupy Operacyjnej „Wyszków” o działaniach grupy. W: Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski: Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07709-6.
• Piotr Stawecki: Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997. ISBN 83-04-04390-4.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Marek Głuszko. W służbie ojczyzny – z dziejów rodziny Parczyńskich. „Polak na Łotwie”. 4 (102), 2013. Warszawa: Związek Polaków na Łotwie. ISSN 1407-6403.