Coptopterygidae

	Coptopterygidae
	Giglio-Tos, 1915
	; Brunneria borealis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Infragromada	nowoskrzydłe
Rząd	modliszki
Podrząd	Eumantodea
Infrarząd	Schizomantodea
Parvordo	Artimantodea
(bez rangi)	Amerimantodea
Nadrodzina	Acanthopoidea
Rodzina	Coptopterygidae
Synonimy
	Coptopteriges Giglio-Tos, 1915; Coptopterygini Giglio-Tos, 1915;
	Coptopteriges Giglio-Tos, 1915; Coptopterygini Giglio-Tos, 1915;

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Coptopterygidae – rodzina modliszek z podrzędu Eumantodea i nadrodziny Acanthopoidea. Obejmuje 24 opisane gatunki. Zamieszkują Amerykę Południową i południe Stanów Zjednoczonych.

Morfologia

Owad dorosły

Modliszki przeciętnych do dużych rozmiarów, osiągające od 30 do 120 mm długości ciała. W ubarwieniu ich dominują najczęściej zielenie, rzadziej brązy. Przedstawiciele rodzaju Coptopteryx wykazują dość typowy dla rzędu pokrój ciała, podczas gdy u rodzaju Brunneria ciało jest wysmuklone i upodobnione do patyka, łodygi lub źdźbła^[1].

Tułów ma dobrze zaznaczone rozszerzenia nadbiodrowe. W użyłkowaniu skrzydeł przedniej pary (tegmin) zaznaczają się wydłużone pterostygmy. U samic skrzydła przedniej pary są skrócone^[2]. Skrzydła tylnej pary u samców są w pełni wykształcone^[1], natomiast u samic są bardzo mocno uwstecznione^[2]^[1] i nie sięgają poza tylną krawędź tergitu pierwszego segmentu odwłokowego^[1]. Skrócenie skrzydeł przednich i prawie całkowita redukcja tylnych u samic stanowią autapomorfie rodziny. Na spodzie zatułowia nie występuje pojedynczy narząd tympanalny (ucho cyklopowe)^[2]. Chwytne odnóże przedniej pary ma na udzie trzy kolce dyskoidalne^[1] i pięć kolców tylno-brzusznych^[2]^[1]. Zanik jednego z kolców dyskoidalnych względem pierwotnego planu budowy nadrodziny stanowi kolejną autapomorfię Coptopterygidae. Odnóża pary środkowej i tylnej pozbawione są kolców^[2].

Przysadki odwłokowe są niespłaszczone i krótsze niż połowa długości odwłoka. Płytka nadobytowa przybiera trójkątny kształt. Genitalia samca odznaczają się w pełni zesklerotyzowanymi fallomerami i porozdzielanymi wyrostkami zespołu lewej strony. Fallomer brzuszny cechuje się umieszczonym po prawej stronie płatem nasadowym, uwstecznionym i przemieszczonym na stronę lewą pierwotnym wyrostkiem dystalnym oraz wykształconym i na prawo sterczącym wtórnym wyrostkiem dystalnym^[2]. Prawy fallomer dysponuje dobrze rozwiniętym, dużym, haczykowatym, zaostrzonym, ku tyłowi sterczącym wyrostkiem zesklerotyzowanym^[1]. Apofiza falloidalna zaopatrzona jest w płat przedni. Fallomer lewy nie ma zaokrąglonego płata na blaszce grzbietowej^[2].

Kokon jajowy

Kształt ooteki jest prostokątny lub beczułkowaty z rurkowatym lub kolcopodobnym wyrostkiem odsiebnym. Rejon wylęgowy zredukowany jest do pojedynczego otworu dla nimf umieszczonego na szczycie tego wyrostka. Kokony przytwierdzane są stroną brzuszną do gałęzi, łodyg i rozgałęzień roślin. U rodzaju Brunneria ooteka zabezpieczana jest od zewnątrz materiałem sztywno przyklejonym do jej zewnętrznych ścian^[1].

Ekologia i występowanie

Owady te zamieszkują rozmaite siedliska na terenach o wykształconej zmienności pór roku, od półpustynnych po suche obszary leśne. Bytują na trawach, roślinach zielnych, krzewach i drzewach^[1].

Rodzina głównie neotropikalna. Większość gatunków występuje w Ameryce Południowej, z pominięciem Amazonii. Na północ dochodzą tam do Wenezueli i Kolumbii. Wyjątkowa na tle rodziny jest Brunneria borealis zamieszkująca południowe krańce Stanów Zjednoczonych. Nie stwierdzono dotąd Coptopterygidae w Ameryce Środkowej^[1].

Taksonomia i ewolucja

Takson ten wprowadzony został w 1915 roku przez Ermanna Giglio-Tosa na łamach „Bullettino della Società Entomologica Italiana” pod nazwą Coptopteriges^[3]. W systemie Giglio-Tosa z 1919 roku klasyfikowany był w podrodzinie Photininae w obrębie modliszkowatych^[4], a w systemie Antona Handlirscha z 1930 roku w podrodzinie Mantinae^[5]. W klasyfikacjach Maxa Beiera z 1964 roku oraz Reinharda Ehrmanna i Rogera Roya z 2002 roku miał rangę plemienia Coptopterygini w obrębie Photininae^[6]^[7]. W bazującym na wynikach molekularnej analizy filogenetycznej systemie Julia Riviery i Gavina J. Svensona z 2016 roku otrzymał rangę osobnej rodziny Coptopterygidae w obrębie nowej nadrodziny Acanthopoidea^[1]. Tak sklasyfikowany został w systemie Chirstiana J. Schwarza i Roya z 2019 roku^[2].

Do rodziny tej należą 24 opisane gatunki^[8] zgrupowane w dwóch rodzajach^[2]^[8]:

Brunneria Saussure, 1869
Coptopteryx Saussure, 1869.

Według wyników analiz Riviery i Svensona z 2016 roku oraz Schwarza i Roya z 2019 roku Coptopterygidae zajmują pozycję siostrzaną dla kladu tworzonego przez Liturgusidae, Photinaidae i Acanthopidae. Klad tworzony przez te cztery rodziny cechować ma synapomorfia w postaci obecności w pierwotnym planie budowy odnóża chwytnego pięciu kolców tylno-brzusznych na udzie^[1]^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Julio Rivera, Gavin J. Svenson. The Neotropical ‘polymorphic earless praying mantises’ – part I: molecular phylogeny and revised higher-level systematics (Insecta: Mantodea, Acanthopoidea). „Systematic Entomology”. 41, s. 607–649, 2016.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Christian J. Schwarz, Roger Roy. The systematics of Mantodea revisited: an updated classification incorporating multiple data sources (Insecta: Dictyoptera). „Annales de la Société entomologique de France (N.S.)”. 55 (2), s. 101–196, 2019. DOI: 10.1080/00379271.2018.1556567.
↑ Ermanno Giglio-Tos. Mantidi esotici. Generi e specie nuove. „Bullettino della Società Entomologica Italiana”. 46, s. 134–200, 1915.
↑ Ermanno Giglio-Tos. Saggio di una nuova classificazione dei mantidi. „Bullettino della Società Entomologica Italiana”. 49, s. 50–87, 1919.
↑ AntonA. Handlirsch AntonA., Insecta 1, [w:] W.W. Kükenthal, T.T. Krumbach (red.), Handbuch der Zoologie 4 (1): Progoneata – Chilopoda – Insecta, Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1930, s. 1–892 .
↑ MaxM. Beier MaxM., Blattopteroidea, Mantodea, [w:] H.G.H.G. Bronn (red.), Klassen und Ordnungen des Tierreichs. Fünfter Band: Arthropoda. III Abteilung: Insecta, wyd. Geest & Portig, Leipzig 1964, s. 849–970 .
↑ Reinhard Ehrmann: Mantodea – Gottesanbeterinnen der Welt. Münster: Natur und Tier Verlag GmbH, 2002.
↑ ^a ^b Daniel Otte, Lauren Spearman, Martin B.D. Stiewe, David C. Eades: family Coptopterygidae. [w:] Mantodea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2024-01-04].

[rs16-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Julio Rivera, Gavin J. Svenson. The Neotropical ‘polymorphic earless praying mantises’ – part I: molecular phylogeny and revised higher-level systematics (Insecta: Mantodea, Acanthopoidea). „Systematic Entomology”. 41, s. 607–649, 2016.

[SchwarzRoy-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Christian J. Schwarz, Roger Roy. The systematics of Mantodea revisited: an updated classification incorporating multiple data sources (Insecta: Dictyoptera). „Annales de la Société entomologique de France (N.S.)”. 55 (2), s. 101–196, 2019. DOI: 10.1080/00379271.2018.1556567.

[gt15-3] Ermanno Giglio-Tos. Mantidi esotici. Generi e specie nuove. „Bullettino della Società Entomologica Italiana”. 46, s. 134–200, 1915.

[gt19-4] Ermanno Giglio-Tos. Saggio di una nuova classificazione dei mantidi. „Bullettino della Società Entomologica Italiana”. 49, s. 50–87, 1919.

[Handlirsch-5] AntonA. Handlirsch AntonA., Insecta 1, [w:] W.W. Kükenthal, T.T. Krumbach (red.), Handbuch der Zoologie 4 (1): Progoneata – Chilopoda – Insecta, Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1930, s. 1–892 .

[Beier-6] MaxM. Beier MaxM., Blattopteroidea, Mantodea, [w:] H.G.H.G. Bronn (red.), Klassen und Ordnungen des Tierreichs. Fünfter Band: Arthropoda. III Abteilung: Insecta, wyd. Geest & Portig, Leipzig 1964, s. 849–970 .

[er02-7] Reinhard Ehrmann: Mantodea – Gottesanbeterinnen der Welt. Münster: Natur und Tier Verlag GmbH, 2002.

[msf-8] Daniel Otte, Lauren Spearman, Martin B.D. Stiewe, David C. Eades: family Coptopterygidae. [w:] Mantodea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2024-01-04].

[1]