Commandos: Za linią wroga

Commandos: Za linią wroga (Commandos: Behind Enemy Lines) – komputerowa strategiczna gra czasu rzeczywistego w realiach II wojny światowej, wyprodukowana przez hiszpańskie studio Pyro Studios i wydana w 1998 roku przez Eidos Interactive. Jest to pierwsza część serii gier komputerowych Commandos.

Gracz przejmuje w niej kontrolę nad oddziałem brytyjskich komandosów, sabotujących niemieckie obiekty i instalacje. Mają oni typowe wyłącznie dla nich umiejętności, a ukończenie misji wymaga ścisłej współpracy między nimi. Commandos posiada grafikę dwuwymiarową w rzucie izometrycznym^[12], która została użyta w następnych grach strategicznych z serii.

Gra została pozytywnie przyjęta przez krytyków. Chwalono oprawę audiowizualną i nowatorski sposób rozgrywki, natomiast krytykowano zbyt wysoki poziom trudności.

W grze gracz przejmuje kontrolę nad sześcioma żołnierzami brytyjskich sił specjalnych, którzy uczestniczą w akcjach dywersyjnych przeciwko III Rzeszy podczas II wojny światowej. Każdy z nich ma odrębną charakterystykę.

• Jack O’Hara (Zielony Beret)^[a] – irlandzki żołnierz w służbie British Army. Wstąpił do komandosów, aby sąd wojskowy umorzył mu karę robót przymusowych za pobicie oficera^[13].
• Samuel Brooklyn (Kierowca)^[b] – amerykański przestępca, który w obawie przed schwytaniem przez władze federalne zbiegł do Wielkiej Brytanii i wstąpił do British Army^[14].
• James Blackwood (Płetwonurek) – australijski żołnierz wykształcony na Oksfordzie jako inżynier marynarki, zdegradowany za wszczęcie bójki w pubie. Dołączył do komandosów jako prosty żołnierz^[15].
• Thomas Hancock (Saper) – brytyjski żołnierz urodzony w Liverpoolu, specjalista od materiałów wybuchowych. Zgłosił się na ochotnika do komandosów^[16].
• Sir Francis T. Woolridge (Snajper) – Brytyjczyk z tytułem szlacheckim urodzony w Sheffield, który wstąpił do sił Commando. Specjalista od broni wyborowej^[17].
• Rene Duchamp (Szpieg) – członek francuskiego ruchu oporu, były szef bezpieczeństwa we francuskiej ambasadzie w Berlinie, gdzie uzyskał cenną wiedzę o członkach Naczelnego Dowództwa Sił III Rzeszy. Dołączył do Resistance, gdy Niemcy zamknęli ambasadę^[18].

Akcja gry rozpoczyna się 20 lutego 1941 roku, kiedy brytyjscy komandosi przybywają do Norwegii z zadaniem sabotażu kluczowych obiektów przemysłowych należących do Niemców. Misja ta trwa do lutego 1942 roku, a w trakcie niej żołnierze brytyjscy niszczą między innymi obiekty radiostacji, tamę, sztab niemiecki oraz okręty podwodne U-Boot.

W październiku 1942 roku komandosi zostają wysłani do Afryki Północnej. Wykonują tam takie zadania, jak detonacja cystern z paliwem, zniszczenie zaopatrzenia w niemieckiej bazie wojsk pancernych oraz uwolnienie przetrzymywanych przez Afrika Korps więźniów. Ich misja kończy się w marcu 1943 roku.

W maju 1944 roku komandosi zostają oddelegowani do Francji, gdzie również dokonują akcji sabotażowych, na przykład zniszczenia pancernika w Hawrze, detonacji dział przybrzeżnych na plaży Juno oraz zabójstwa niemieckiego generała. Ostatnia kampania wojenna komandosów ma miejsce na terenach Belgii, Holandii i Niemiec. Żołnierze Commando między innymi uwalniają wówczas przywódcę francuskiego ruchu oporu, a ich działania wojenne kończy detonacja rakiet V2 w lutym 1945 roku.

Misje w grze Commandos: Za linią wroga rozgrywane są na mapie taktycznej. Gracz kieruje niewielką, liczącą do sześciu osób liczbą ludzi o specjalnych umiejętnościach (pełną kontrolę nad wszystkimi żołnierzami można przejąć dopiero w ostatniej misji^[19][20]). Utrata któregokolwiek z nich uniemożliwia wykonanie kolejnych misji, a do sukcesu wymagana jest ścisła współpraca komandosów^[21].

Kierowani komandosi mają ściśle określony zakres umiejętności. Zielony Beret może zabijać Niemców za pomocą noża, przenosić ciała oraz ukrywać się w śniegu lub piasku przed wrogimi strażnikami^[13]. Kierowca jest wprawiony w użytkowaniu pistoletów maszynowych, pojazdów wroga oraz stanowisk ciężkich karabinów maszynowych^[14]. Płetwonurek ma możliwość pływania pod wodą, transportowania innych żołnierzy za pomocą pontonu oraz obsługiwania łodzi^[15]. Saper potrafi ciąć drut kolczasty, zastawiać pułapki na wrogich strażników i obsługiwać ładunki wybuchowe oraz granaty^[16]. Snajper może zabijać wrogów za pomocą karabinu wyborowego^[17]. Natomiast Szpieg potrafi przebierać się za oficera, dzięki czemu może zwrócić na siebie uwagę wrogich żołnierzy^[18]. Wszyscy komandosi posiadają pistolet do obrony przed wrogami^[20].

Wrogowie posiadają sztuczną inteligencję. Niektórzy patrolują okolicę, poruszając się po stałym torze, inni zaś stoją jako straż. Mają określone pole widzenia, dzielące się na dwa rodzaje^[22]. Dalsze pole obrazuje, z jak dużej odległości Niemcy mogą zobaczyć komandosa znajdującego się w pozycji stojącej. Bliższe pokazuje, z jakiej odległości mogą dostrzec żołnierza kierowanego przez gracza, będącego w pozycji leżącej^[23]. Jeżeli wrogowie dostrzegą komandosów w swoim polu widzenia, podbiegają do nich, ostrzeliwują ich i alarmują pozostałych Niemców^[23]. Tak samo dzieje się, gdy usłyszą strzał w małej odległości bądź wybuch, a także gdy zauważą zwłoki własnych żołnierzy^[23]. Niemcy mogą nakazać komandosowi zatrzymanie się (wtedy zabierają go do więzienia) lub zabić go na miejscu^[24].

Komandosi kierowani przez gracza reagują tylko na jego rozkaz – nie mogą samodzielnie bronić się przed atakującymi ich Niemcami^[25]. Zadaniem gracza jest zatem omijanie bądź cicha eliminacja przeciwników w celu wykonania wytycznych misji^[12][26]. Możliwe jest dodatkowo podzielenie ekranu w celu śledzenia ruchu pojedynczego strażnika niemieckiego^[12].

Kampania zawiera 20 misji rozgrywanych w Norwegii, Afryce Północnej, Francji i Niemczech^[21]. Celem misji jest najczęściej destrukcja wrogich obiektów przemysłowych lub wojskowych^[19][20]. Niekiedy trzeba wykonywać zadania związane z ratowaniem żołnierzy oraz działaczy podziemia^[20].

Oprócz kampanii występuje w grze tryb gry wieloosobowej. W rozgrywce wieloosobowej może wziąć udział do 6 osób połączonych przez protokół TCP/IP lub przez Internet^[27]. Polega ona na rozgrywaniu misji z kampanii w trybie współpracy – każdy gracz dostaje określoną liczbę komandosów, którymi może kierować, a zależy ona od liczby grających osób^[21]. Rozgrywaną misję można zapisać w dowolnym momencie^[21].

Recenzje Publikacja Ocena „GamePro” [28] GameSpot 8.4/10[12] IGN 8.2/10[23] „PC Gamer UK” 80%[26] „PC Zone” 8.7/10[29] „Computer Games Magazine” [30] „Computer Gaming World” [31] MeriStation 8.5/10[32] „PC Player” 85/100[21]
Oceny z agregatorów Agregator Ocena GameRankings 81%[33]
Nagrody Organizacja Nagroda „PC Player” Gold Player[34] VUD Złota i Platynowa Nagroda[35][36]

Gra spotkała się głównie z pozytywnym przyjęciem przez recenzentów. Według agregatora GameRankings średnia ocen gry z anglojęzycznych czasopism i stron internetowych wynosi 81%^[33]. Według niemieckiej PC Games Database średnia ocen wystawionych przez niemieckie czasopisma wyniosła 87,5%^[37].

Trent C. Ward z portalu IGN pisał, że gra stanowi dla strategii nowość taką jak Rainbow Six wśród strzelanek pierwszoosobowych^[23]. Chwalił sztuczną inteligencję Niemców^[23]. Z kolei Greg Kasavin z portalu GameSpot zachwycał się izometryczną grafiką, projektem poziomów i wybuchami obiektów na mapie^[12]. Podobnie pozytywnie ocenił oprawę graficzną Greg Ingram z pisma „Computer Games Magazine”^[30]. Steve Owen z pisma „PC Gamer” pisał: „Nie można zaprzeczyć, że Commandos jest grą oryginalną i bardzo wymagającą”^[26].

Wśród wad najczęściej wymieniano wysoki poziom trudności^{[12][23][29][31]}. Recenzent z pisma „PC Zone” nazwał ją „idealną grą dla cierpiących na bezsenność”^[29]. Rafael Stark z hiszpańskiego portalu MeriStation skrytykował też ubogie udźwiękowienie oraz powtarzalną muzykę^[32]. Porównując rodzimą produkcję z turową grą taktyczną Jagged Alliance, stwierdził: „Commandos jest lepszy we wszystkim, z wyjątkiem dźwięku”^[38]. Z rozczarowaniem przyjęto także tryb gry wieloosobowej^[26][30]. Ponadto Peter Olafson z pisma „GamePro” zwrócił uwagę na zbyt niski zakres umiejętności komandosów, z których tylko jeden potrafi rzucać granatami czy też płynąć łódką^[28]. Ponadto Steve Owen zwrócił uwagę na to, że żołnierze strzelają jedynie w pozycji stojącej, co wystawia ich na widok nieprzyjaciela^[26].

W Niemczech gra Commandos: Za linią wroga ze względu na występowanie symbolu swastyki trafiła 24 czerwca 1999 na indeks BPjM i w wersji niemieckiej została ocenzurowana^[39]. Otrzymała zarazem w 1999 roku dwie nagrody: Złotą i Platynową, przyznane przez organizację VUD (Verband der Unterhaltungssoftware Deutschland) za sprzedaż powyżej 200 tysięcy egzemplarzy w Niemczech, Austrii i Szwajcarii^[35][36]. Na całym świecie, do końca 2000 gra Commandos została sprzedana w liczbie miliona egzemplarzy^[40].

 Osobny artykuł: Commandos: Zadania specjalne.

W roku 1999^[41] ukazało się rozszerzenie gry nazwane Commandos: Beyond the Call of Duty (w Polsce Commandos: Zadania specjalne^[42]), które zawierało pakiet nowych misji^[42].

• Adams Eric, Wilkinson Lee, Commandos: Behind Enemy Lines Manual. 1998.