Cieszowa
50°40′15″N 18°50′15″E/50,670833 18,837500| wieś | |
 Kościół św. Marcina w Cieszowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
221[2] |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-286[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SLU |
| SIMC |
0135444 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lublinieckiego  | |
Położenie na mapie gminy Koszęcin  | |
| 50°40′15″N 18°50′15″E/50,670833 18,837500[1]
| |
Cieszowa (niem. Czieschowa[4]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie lublinieckim, w gminie Koszęcin.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy reakcji wyrażającej radość - cieszyć się[5]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę wsi jako Czieszowa podając jej znaczenie "Freudendorf" czyli po polsku "Radosna wieś"[5].
W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295-1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Cessowa[6][7].
Historia miejscowości
[edytuj | edytuj kod]Dnia 25 lutego 1385 miejscowość ta podarowana została Marbotowi Świętopelce[8]. Od XVI, a być może od XIV wieku do początków XX wieku miejscowość zamieszkiwali Żydzi, którzy prawdopodobnie w 1781 zbudowali w tej miejscowości synagogę. W kilka lat później, w roku 1751 zbudowany został katolicki kościół.[9]. W 1911 synagoga została rozebrana[10][11].
Dekretem katowickiego biskupa Herberta Bednorza 25 maja 1980 przy kościele św. Marcina erygowana została parafia. W roku 2005 na miejscu dawnej synagogi postawiona została figura św. Urbana patrona Cieszowej z tablicą informująca o 700. rocznicy istnienia miejscowości
Zabytki i inne obiekty
[edytuj | edytuj kod]Na terenie wioski znajduje się zbudowany w 1751 r. drewniany kościół pod wezwaniem św. Marcina z sobótkami, położony na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego[12]. W jego pobliżu znajduje się także zabytkowy spichlerz będący częścią dawnych zabudowań folwarcznych[12]. W pobliżu wioski znajduje się kirkut, z macewami pochodzącymi z XIX i XX wieku. Kirkut ten założony został prawdopodobnie w XVIII wieku[13].
-
Figura św. Urbana -
Cmentarz żydowski w roku 2006 -
Zabytkowy spichlerz
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17687
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 169 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Lublinitz (Loben) [online], www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-07-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14].
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 66, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 6-7. ISBN 978-83-921864-1-0.
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 17 - 19. ISBN 978-83-921864-1-0.
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 22isbn=978-83-921864-1-0.
- ↑ Maria Piechotka, Kazimierz Piechotka, Bramy Nieba. Bóżnice drewniane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, wyd. 2, Warszawa: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, 2015, s. 273, ISBN 978-83-942344-0-9, OCLC 954278402.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 79 [dostęp 2011-09-17].
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 31-32. ISBN 978-83-921864-1-0.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Historia Żydów w Cieszowej na portalu Wirtualny Sztetl
- Cieszowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 696.
