Przejdź do zawartości

Chropiatka lejkowata

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chropiatka lejkowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

chropiatkowce

Rodzina

chropiatkowate

Rodzaj

chropiatka

Gatunek

chropiatka lejkowata

Nazwa systematyczna
Thelephora caryophyllea (Schaeff.) Pers.
Syn. meth. fung. (Göttingen) 2: 565 (1801)
Hymenofor chropiatki lejkowatej

Chropiatka lejkowata (Thelephora caryophyllea (Schaeff.) Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny chropiatkowatych (Thelephoraceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thelephora, Thelephoraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1774 r. Schaeffer jako Helvella caryophyllea, do rodzaju Thelephora przeniósł go Persoon w 1801 r.[1]

Niektóre synonimy[2]:

  • Auricularia caryophyllea (Schaeff.) Bull. 1786
  • Clavaria flabellaris Batsch 1786
  • Craterella caryophyllea (Dicks.) Gray 1821
  • Helvella caryophyllea Schaeff. 1774
  • Merisma flabellare (Batsch) Pers. 1797
  • Merulius caryophylleus (Schaeff.) With. 1792
  • Thelephora flabellaris (Batsch) Fr. 1821
  • Thelephora laciniata (Pers.) Pers. 1801
  • Thelephora radiata Fr. 1838

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r., w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także pod nazwami chropiatka goździkowata i pleśniak goździkowy[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Lejkowaty, o średnicy do 5 cm i wysokości do 4 cm. Górna część kapelusza często jest nieregularnie postrzępiona i przypomina kwiat. Powierzchnia kapelusza o barwie brązowej lub czekoladowej, tylko brzeg jest białawy. Jest mniej lub bardziej strefowana, czasami pokryta jest łuseczkami lub delikatnie owłosiona. Po wysuszeniu blaknie. Posiada krótki, dość gruby i centralnie osadzony trzon[4][5]. Hymenium gładkie, zbiegające na trzon, barwy brązowej lub fioletowo-brązowej, jaśniejsze na obrzeżach. Miąższ cienki, brązowy, bez zapachu[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki elipsoidalne, mniej lub bardziej graniaste, pokryte kolcami o długości do 1 μm, rzadziej do 1,5 μm, czasami są to tępo zakończone brodawki. Mają fioletową barwę i rozmiar 6,5-8,5 × 5-7 μm. Podstawki z 2-4 sterygmami. Mają długość 7-8,5 μm. Cystyd brak. Strzępki o brązowych ścianach i grubości 3-6,5(8) μm, z przegrodami[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje tylko w Ameryce Północnej i Europie[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wyginięcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Danii[3].

Grzyb mikoryzowy[3]. Rośnie na ziemi w lasach iglastych i mieszanych, zwłaszcza pod sosnami. Owocniki wytwarza od lipca do października[3].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Podobnej barwy i również lejkowaty owocnik tworzy chropiatka pospolita (Thelephora terrestris), nie ma jednak tak postrzępionych brzegów i często jest to owocnik piętrowy, złożony z kilku lejków. Czasami podobna jest chropiatka cuchnąca (Thelephora palmata), tę jednak łatwo odróżnić po zapachu. Podobny, brązowawy, ale płasko rozpostarty owocnik ma kutnerka rdzawa (Tomentella ferruginea) rosnąca na drewnie[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2014-08-20]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2014-08-20]. (ang.).
  3. a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polisch Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Scienceas, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  5. a b c Mycobank. Thelephora caryophyllea. [dostęp 2014-08-20].
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-20].
  7. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.