Chlidonias

	Chlidonias
	Rafinesque, 1822
	; Przedstawiciel rodzaju – rybitwa białoskrzydła (C. leucopterus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Parvordo	Larida
Nadrodzina	Laroidea
Rodzina	mewowate
Podrodzina	rybitwy
Rodzaj	Chlidonias
	Typ nomenklatoryczny
	Sterna melanops Rafinesque, (= Sterna surinamensis J.F. Gmelin, 1789)
Synonimy
	Hydrochelidon F. Boie, 1822; Viralva Stephens, 1826; Pelodes Kaup, 1829; Hydrocecropis F. Boie, 1844;
	Hydrochelidon F. Boie, 1822; Viralva Stephens, 1826; Pelodes Kaup, 1829; Hydrocecropis F. Boie, 1844;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chlidonias – rodzaj ptaków z podrodziny rybitw (Sterninae) w rodzinie mewowatych (Laridae). Wszystkie gatunki z rodzaju Chlidonias są chronione na terenie Unii Europejskiej na mocy Ptasiej Dyrektywy.

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce, Australii, Oceanii i Ameryce Północnej^[7].

Morfologia

Długość ciała 23–30 cm, rozpiętość skrzydeł 57–70 cm; masa ciała 42–101 g^[7].

Systematyka

Etymologia

Chlidonias: skrócenie gr. χελιδονιος khelidonios „jak jaskółka”, od χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”^[8].
Hydrochelidon: gr. ὑδρο- hudro- „wodny”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”^[8]. Gatunek typowy: Sterna nigra Linnaeus, 1758.
Viralva: „praktyka wymyślania nonsensownych nazw, takich jak Viralva, Dafila, Assiminea, Azeca i in., pochodzi od dr Leacha”^[9]; Agassz sugerował, że jest to nazwa własna^[10] (por. łac. vira „kobieta”)^[8]. Gatunek typowy: Sterna nigra Linnaeus, 1758.
Pelodes: gr. πηλωδης pēlōdēs „gliniasty, błotnisty”, od πηλος pēlos „glina, błoto, muł, szlam”^[8]. Gatunek typowy: Sterna leucopareia Temminck, 1820 (= Sterna hybrida Pallas, 1811).
Hydrocecropis: gr. ὑδρο- hudro- „wodny”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; rodzaj Cecropis F. Boie, 1826 (jaskółka)^[8]. Gatunek typowy: Sterna nigra Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]:

Chlidonias albostriatus (G.R. Gray, 1845) – rybitwa czarnoczelna
Childonias hybrida (Pallas, 1811) – rybitwa białowąsa
Childonias leucopterus (Temminck, 1815) – rybitwa białoskrzydła
Childonias niger (Linnaeus, 1758) – rybitwa czarna

Uwagi

↑ Podgatunek Ch. niger.

Przypisy

↑ Chlidonias, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C.S. Rafinesque. On the Wandering Sea-birds of the Western State. „Kentucky Gazette”. New Series. 1, s. 3, kol. 5, 1822. (ang.).
↑ F. Boie. Ueber Classification, infonderheit der europäischen Vögel. „Isis von Oken”. Jahrgang 1822, s. 563, 1822. (niem.).
↑ J.F. Stephens: Viralva. Viralve. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 13: Aves. Cz. 1. London: Printed for G. Kearsley, 1825, s. 166. (ang.).
↑ J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 107. (niem.).
↑ F. Boie. Auszüge aus dem „System der Ornithologie”. „Isis von Oken”. Jahrgang 1844, s. 178, 1844. (niem.).
↑ ^a ^b M. Gochfeld & J. Burger: Family Sternidae (Terns). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 663. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ H.E. Strickland. Commentary on Mr. G. R. Gray’s ‘Genera of Birds.’ 8vo. London, 1840. „The Annals and Magazine of Natural History”. 6, s. 423, 1840. (ang.).
↑ Aves. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 81. (łac.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sterninae Vigors, 1825 - rybitwy (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-04].

[3] Podgatunek Ch. niger.

[itis-1] Chlidonias, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Rafinesque-2] C.S. Rafinesque. On the Wandering Sea-birds of the Western State. „Kentucky Gazette”. New Series. 1, s. 3, kol. 5, 1822. (ang.).

[Boie-4] F. Boie. Ueber Classification, infonderheit der europäischen Vögel. „Isis von Oken”. Jahrgang 1822, s. 563, 1822. (niem.).

[Stephens-5] J.F. Stephens: Viralva. Viralve. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 13: Aves. Cz. 1. London: Printed for G. Kearsley, 1825, s. 166. (ang.).

[Kaup-6] J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 107. (niem.).

[Boie1844-7] F. Boie. Auszüge aus dem „System der Ornithologie”. „Isis von Oken”. Jahrgang 1844, s. 178, 1844. (niem.).

[Gochfeld&Burger-8] M. Gochfeld & J. Burger: Family Sternidae (Terns). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 663. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[Jobling-9] Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Strickland-10] H.E. Strickland. Commentary on Mr. G. R. Gray’s ‘Genera of Birds.’ 8vo. London, 1840. „The Annals and Magazine of Natural History”. 6, s. 423, 1840. (ang.).

[Agassiz-11] Aves. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 81. (łac.).

[Mielczarek&Kuziemko-12] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sterninae Vigors, 1825 - rybitwy (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-04].

[1]