Burgrabia krakowski
Burgrabia krakowski (łac. magnus procurator arcis cracoviensis) – urząd Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej.
Mianowany przez króla, podlegał jednak władzy starosty Krakowskiego, co było czysto iluzoryczne, ponieważ władza starosty nie sięgała zamku, a odpowiadał tylko przed sądem sejmowym. Pobierał pensję z żupy wielickiej. Od 1621 zwolniony był z uczestnictwa w pospolitym ruszeniu. Do jego kompetencji należała opieka nad Zamkiem Królewskim na Wawelu.
Urząd powstał za panowania Kazimierza III Wielkiego. Burgrabia krakowski był wówczas jednym z sędziów Sądu Wyższego Prawa Niemieckiego. W drugiej połowie XVI wieku było ich dziewięciu, w końcu XVIII wieku dwunastu.
Burgrabiowie krakowscy
[edytuj | edytuj kod]| Imię i nazwisko | Okres urzędowania | p. | |
|---|---|---|---|
| Mikołaj Szydłowiecki | XV w. | ||
| Jakub Szydłowiecki | XV w. | ||
| Jakub Saszowski | XVI w. | [1][2][3] | |
| Jan Aleksander Waxma | XVII w. | [4] | |
| Tobiasz Morsztyn | XVII w. | ||
| Krzysztof Rogowski | 1735–1740 | [5] | |
| Jan Fajgiel | –1780 | [6] | |
| Stanisław Goczałkowski | 1780– | [6] |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dokumenty pergaminowe Oddziału I Archiwum Państwowego w Krakowie do 1600 r.; Data: 1569.07.11, Miejsce: Lublin, Sygnatura: W 028. [1]
- ↑ Szymon Okolski: Orbis Polonus T.3. T. III. Kraków: In Officina Typographica Francisci Cæsarii, 1641–43, s. 94–98. (łac.).
- ↑ Bartosz Paprocki: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Kraków: nakł. Biblioteka Polska (przedruk 1858), 1584, s. Skorowidz CVII & XXVIII, 710–711.
- ↑ Jan Sygański: Metryki kościoła Maryackiego i katedry na Wawelu w Krakowie. Lwów: 1912, s. 68 i 81.
- ↑ Uruski 1931 ↓, s. 221.
- ↑ a b Krzysztof Syta, O nierównej przyjaźni — relacje burgrabiego krakowskiego Stanisława Goczałkowskiego z Izabelą Branicką w latach 1771–1786, Miscellanea Historico-Archivistica 2017, 14, s. 192.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. XV, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1931, s. 388.
- Zbigniew Góralski: Urzędy i godności w dawnej Polsce. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1998, s. 211–212. ISBN 83-205-4533-1.