Brzeźnica (powiat bocheński)
wieś | |
Widok ze wschodu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2022) |
1283[2] |
Strefa numeracyjna |
14 |
Kod pocztowy |
32-700[3] |
Tablice rejestracyjne |
KBC, KBA[4] |
SIMC |
0811891 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Bochnia | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu bocheńskiego | |
49°57′30″N 20°28′45″E/49,958333 20,479167[1] |
Brzeźnica – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Bochnia.
Integralne części miejscowości: Górki, Kiebło, Podole, Przysieki[5]. We wsi znajduje się cmentarz ofiar jednej z epidemii cholery.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kalendarium:
- przed 1078 – najprawdopodobniej już wtedy istniała wieś Brzeźnica założona przez rycerza Jana Brzeźnickiego;
- 1078 – poświęcenie kościoła pod wezwaniem św. Piotra przez św. Stanisława Biskupa i Męczennika;
- 1242 – przekazanie Brzeźnicy pod opiekę klasztoru w Staniątkach, wraz z kościołem św. Piotra, dziesięcinami należącymi do niego, wolnym targiem, karczmami, oraz bobrami. Poświadczenie Konrada Mazowieckiego. Najstarszy dokument wzmiankujący Brzeźnicę;
- 1243 – nadanie Brzeźnicy immunitetu ekonomicznego i sądowniczego, oraz przywileju wolnego targu w karczmach;
- 1253 – oddanie Brzeźnicy wraz z kościołem i posiadłościami pod opiekę papieża Innocentego IV;
- 1254 – wydanie dokumentu przez księcia Bolesława Wstydliwego, zatwierdzającego przywileje Konrada Mazowieckiego;
- 1285 – wykupienie Brzeźnicy i Brzeźnicy Nowej przez Hartmunda z Bochni;
- 1315 – zmienienie nazwy Brzeźnicy Nowej, na Łazy;
- XVI w. – utworzenie szkoły działającej przy parafii;
- 1534 – wykupienie Brzeźnicy przez Piotra Kmitę;
- 1539 – przejęcie Brzeźnicy przez Lubomirskich;
- XVII w. – utworzenie szpitala;
- lata 20. XVII w. – pożar i doszczętne spalenie kościoła pw. św. Piotra;
- 1635 – poświęcenie nowego kościoła pod wezwaniem św. Stanisława;
- 1772 – pierwszy rozbiór Polski. Likwidacja szkoły i szpitala.
Brzeźnica uzyskała lokację miejską w 1282 roku, utraciła prawa miejskie przed 1317 rokiem[6]. Wieś duchowna, własność Opactwa Benedyktynek w Staniątkach położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego[7].
W latach 1954–1960 wieś należała i była siedzibą władz gromady Brzeźnica, po jej zniesieniu w gromadzie Bochnia. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].
- Kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika;
- dzwonnica drewniana z gotyckimi dzwonami.
Inne zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kaplica pw. św. Stanisława. Początkowo w 1777 roku wzniesiono figurę kamienną św. Stanisława bpa z fundacji N. Ankwiczowej, właścicielki majątku. Figurę obudowano, czyniąc kaplicę drewnianą. Obecna, murowana kaplica została wzniesiona w 1867 roku (odpis z karty ewidencyjnej mgr Marka Grabskiego).
Sport
[edytuj | edytuj kod]W Brzeźnicy od 2007 roku działa klub piłkarski KS Korona Brzeźnica.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Brzeźnica, Brzeźnica Bychawska, Brzeźnica Bychawska-Kolonia, Brzeźnica Książęca, Brzeźnica Leśna, Brzeźnica-Kolonia, Parafia św. Stanisława Biskupa Męczennika w Brzeźnicy
-
Widok od strony przysiółka Kiebło
-
Kościół św. Stanisława i dzwonnica
Brzeźnica 170 -
Stara chałupa
Brzeźnica 120 -
Stara chałupa
Brzeźnica 167 -
Stara chałupa
Brzeźnica 172
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 11440
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 98 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 kwietnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. z 2015 r. poz. 669)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 22-23.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-17] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Brzeźnica 2.) wś, powiat bocheński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 412 .
- Brzeźnica 1.) wś, powiat bocheński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 247 .