Białoruski Ruch Oporu „Żubr”

Białoruski Ruch Oporu „Żubr”

Państwo	Białoruś
Lider	Mikita Sasim, Jauhien Afnahiel
Data założenia	2001
Data rozwiązania	ok. kwietnia 2006
Adres siedziby	Mińsk
Ideologia polityczna	demokracja
Barwy	czarny, dżinsowy

Białoruski Ruch Oporu „Żubr” (biał. Беларускі Рух Супраціву „ЗУБР”, Biełaruski Ruch Supracivu „Zubr”) – działająca w latach 2001–2006 obywatelska, młodzieżowa organizacja na Białorusi, opozycyjna wobec prezydenta Aleksandra Łukaszenki. „Żubr” czerpał inspirację z serbskiego ruchu studenckiego Otpor, który wywierał nacisk na rząd w Belgradzie doprowadzając do obalenia Slobodana Miloševicia w 2000 roku, oraz prac Gene’a Sharpa na temat działania bez przemocy.

Organizacja została zauważona w świecie, gdy w 2005 roku jej przedstawiciele spotkali się na Litwie z Sekretarz Stanu USA Condoleezzą Rice. Spotkanie wiązało się z ryzykiem uwięzienia po powrocie działaczy na Białoruś.

Niektórzy dziennikarze łączą liderów organizacji z ideą dżinsowej rewolucji, podczas której liczono na taką popularność, jak w przypadku ukraińskiej pomarańczowej rewolucji i gruzińskiej rewolucji róż^[1]. Alaksandr Łukaszenka skomentował to jednak słowami: „W naszym kraju nie będzie różowej, pomarańczowej, ani nawet bananowej rewolucji”^[2].

Tak jak wielu działaczy opozycyjnych^[3][4][5], członkowie „Żubra” byli szykanowani przez białoruską milicję i służby bezpieczeństwa^[6][7][8]. 23 grudnia 2005 aresztowano pod zarzutem posiadania narkotyków (podrzuconych przez służby bezpieczeństwa) m.in.: Pawła Modżaro, Alaksandra Marazawa^[9][10][11]. 16 lutego 2006 Aleh Miatselica i Paweł Junkiewicz zostali aresztowaniu podczas pokojowego wiecu wzywającego do uwolnienia więźniów politycznych^[12]. Dwóch innych członków aresztowano 20 lutego za rozdawanie ulotek.

Podczas wyborów prezydenckich w 2006 „Żubr” wspierał Alaksandra Milinkiewicza, kandydata opozycji z ramienia Białoruskiego Kongresu Sił Demokratycznych. Po międzynarodowej krytyce nieprawidłowości podczas wyborów, odbyło się kilka protestów, podczas których machano flagami „Żubra”, biało-czerwono-białymi flagami niepodległej Białorusi i flagami Unii Europejskiej^[13].

Po wyborach „Żubr” ogłosił swoje samorozwiązanie^[14].

Po wyborach w 2001 roku niektórzy działacze organizacji udali się na emigrację, m.in. do Polski, gdzie na przełomie lat 2002/2003 wraz z polskimi entuzjastami białoruskiej opozycji przeprowadzili kilka akcji poparcia i solidarności. Były to m.in.:

• pikiety przy Ambasadzie Białorusi w rocznicę zaginięć białoruskich opozycjonistów oraz tzw. „Łańcuch nieobojętnych ludzi”
• akcje ulotkowo-informacyjne dla Polaków dot. praw człowieka na Białorusi
• współpraca z polskimi organizacjami młodzieżowymi

Polski oddział „Żubra” był praktycznie niezależny od białoruskiego, a wybrana nazwa niosła ze sobą szereg negatywnych efektów, np. polskie organizacje usiłowały kontaktować się z centralą w Mińsku w sprawie jego działań, a także Białorusini w Polsce związani z organizacjami niechętnymi „Żubrowi” odmawiali współpracy.

W związku z tym, w listopadzie 2003 roku organizacja przekształciła się w stowarzyszenie o bardziej neutralnej nazwie: Związek na rzecz Demokracji na Białorusi^[15].