Bartłomiej Nowodworski

Bartłomiej Nowodworski

Nałęcz
Rodzina	Nowodworscy herbu Nałęcz
Data i miejsce urodzenia	ok. 1552 Nowy Dwór
Data i miejsce śmierci	1625 Warszawa
Ojciec	Antoni Nowodworski, chorąży pomorski
Matka	Marianna Deręgowska
Multimedia w Wikimedia Commons

Bartłomiej Nowodworski herbu Nałęcz^[1] (ur. ok. 1552 w Nowym Dworze, zm. 1625 w Warszawie) – najsławniejszy z Polskich kawalerów maltańskich^[2] , filantrop.

W młodości towarzyszył w wyprawach m.in. Stefanowi Batoremu. Za zabójstwo w pojedynku pokojowca królewskiego musiał uchodzić z kraju i wiele lat przebywał we Francji, gdzie służył królom Henrykowi III i Henrykowi IV. W 1599 roku, z listami polecającymi od tego ostatniego, udał się na Maltę, gdzie brał udział w wojnach jako kawaler maltański, choć członkiem zakonu formalnie został w roku 1605. Po powrocie do Polski służył u króla Zygmunta III. Dzięki podłożonej przez niego minie, 13 czerwca 1611 roku zakończyło się oblężenie Smoleńska. Dowodził szturmem na Moskwę 1 października 1618 podczas wyprawy Jana Karola Chodkiewicza.

Trzykrotnie ranny, zajął się działalnością publicystyczną, propagując w kraju ideę maltańską. Uważał, że na bazie komandorii maltańskich można by w kraju kształcić szlachtę w nowoczesnej sztuce wojennej. W Krakowie wsparł swoimi fundacjami (w 1617 oraz 1619 roku) istniejące od 1588 roku, gimnazjum, które potem obrało go także za patrona^[3] . Przed śmiercią otrzymał komandorię maltańską (był komandorem poznańskim w latach 1624-1625).

Bartłomiej Nowodworski jest patronem I Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie i Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Tucholi.

• Józef Bąk: Semper in altum. Z dziejów Szkół Nowodworskich. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1976. [dostęp 2014-03-07]. (pol.).
• Kazimierz Lepszy (red.): Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968. Brak numerów stron w książce
• Andrzej Edward Koźmian: Żywot Bartłomieja Nowodworskiego kawalera maltańskiego, królów polskich Stefana i Zygmunta III. Poznań: Edward Raczyński, 1841, seria: Żywoty sławnych Polaków XVIII wieku.

Zobacz kolekcję cytatów Bartłomiej Nowodworski w Wikicytatach

• Polacy w Zakonie Maltańskim, T.W.Lange. staff.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-26)].