Błyskoporek świerkowy
_3.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
błyskoporek świerkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Inonotus leporinus (Fr.) Gilb. & Ryvarden Syn. fung. (Oslo) 6: 328 (1993) | |
Błyskoporek świerkowy (Inonotus leporinus (Fr.) Gilb. & Ryvarden) – gatunek grzybów z rzędu szczeciniakowców (Hymenochaetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inonotus, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson ten w 1852 r. opisał Elias Fries, nadając mu nazwę Polyporus leporinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Edouard-Jean Gilbert i Leif Ryvardenw 1993 r.[1] Synonimy:
- Inoderma leporinum (Fr.) P. Karst. 1879
- Inodermus leporinus (Fr.) Quél. 1886
- Microporus leporinus (Fr.) Kuntze 1898
- Onnia leporina (Fr.) H. Jahn 1978
- Pelloporus leporinus (Fr.) Krieglst. 1999
- Polyporus leporinus Fr. 1852
- Polystictus leporinus (Fr.) Cooke 1886
- Polystictus tomentosus f. leporinus (Fr.) Pilát 1942[2]
W 1967 r. Stanisław Domański opisywał go jako odmianę beztrzonową szczeciniaka filcowatego. W 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował nazwę błyskoporek świerkowy[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jednoroczne, siedzące, płaskie, wachlarzowate, o szerokości do 10 cm i grubości 1–2 cm, w miejscu, w którym przyrastają do podłoża nieco grubsze. Wyrastają pojedynczo, lub dachówkowato w grupach. Powierzchnia w młodych owocnikach aksamitna, delikatnie owłosiona, w starszych prawie naga, brązowa lub ciemnobrązowa, w stanie wilgotnym niewyraźnie strefowana. Brzeg ostry lub tępy, prosty lub nieco pofałdowany. Hymenofor rurkowy, w młodych owocnikach jasnoszaro-brązowy, w starszych brązowy. Pory kanciaste, różnej wielkości, jedwabiście błyszczące, często pokryte białą blaszką na brzegach, w liczbie 1–3 na 1 mm. Wysyp zarodników żółtawy[4].
- Cechy mikroskopowe
Kontekst o grubości do 1,3 cm, dwuwarstwowy, żółto-brązowy, o owocowym zapachu. Warstwa górna jest gąbczasta, wodnista, dolna gęsta, skórzasta, promieniście włóknista[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje we wschodniej części USA i Kanady, w Europie i Azji[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytacza 4 jego stanowiska w Puszczy Białowieskiej i Tatrzańskim Parku Narodowym[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Danii, Norwegii, Szwecji, Niemczech[3].
Grzyb nadrzewny, huba, saprotrof i pasożyt. Występuje w górskich lasach na leżących na ziemi martwych pniach świerka[3], czasami także na korzeniach i u nasady żywych pni świerków. Powoduje białą zgniliznę drewna[4]. Występuje głównie w starych lasach iglastych, w których nie jest prowadzony systematyczny wyrąb drzew i jest dużo martwego drewna[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-12-29].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-12-27].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Inonotus leporinus. Інонот заячий [online], Світ грибів України [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Mapa występowania błyskoporka świerkowego na świecie [online], gbif.org. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Aktualne stanowiska błyskoporka świerkowego w Polsce [online] [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Harticka Pelloporus leporinus [online], Artfakta [dostęp 2021-12-27].