Przejdź do zawartości

Anna Grodzka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anna Grodzka
Ilustracja
Anna Grodzka (2014)
Imię i nazwisko urodzenia

Krzysztof Bogdan Bęgowski

Data i miejsce urodzenia

16 marca 1954
Otwock

Zawód, zajęcie

działaczka społeczna i polityczna, przedsiębiorca

Stanowisko

posłanka na Sejm VII kadencji (2011–2015)

Partia

PZPR, SdRP, SLD, Ruch Palikota, TR, Zieloni, PPS

Anna Grodzka (ur. 16 marca 1954 w Otwocku) – polska działaczka społeczna i polityczna, przedsiębiorca, współzałożycielka i pierwsza prezes Fundacji Trans-Fuzja, posłanka na Sejm VII kadencji, pierwsza otwarcie transpłciowa osoba w polskim parlamencie.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina i życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jest osobą transpłciową. Po urodzeniu jej płeć została określona jako męska, nosiła imiona Krzysztof Bogdan[1][2][3][4]. W dzieciństwie została adoptowana[4] przez Józefa i Kazimierę Bęgowskich[1][5], o czym dowiedziała się w grudniu 2007[4][6]. Wkrótce spotkała się z biologiczną matką Marią Grodzką, która z jej ojcem Tadeuszem rozstała się niedługo po zajściu w ciążę[7].

Od końca lat 70. była w związku małżeńskim z kobietą[8], rozwiodła się w 2007[3][4][6]. Na sądowe ustalenie płci i fizyczny proces jej korekty zdecydowała się dopiero, gdy jej syn ze związku małżeńskiego[3] był już dorosły[9]. Operację przeszła w klinice w Bangkoku[10]. Procesowi korekty płci Anny Grodzkiej (formalnie zakończonemu w 2010[4]) został poświęcony film dokumentalny HBO Trans-akcja z 2010[11][12].

Działalność zawodowa i polityczna

[edytuj | edytuj kod]
Andrzej Rozenek, Grodzka i Robert Biedroń w czasie akcji poparcia dla homoseksualnych dzieci w Rosji (2013)
Grodzka udzielająca wywiadu w Sejmie (2013)

Pracowała jako asystent operatora w Wytwórni Filmów Dokumentalnych[13]. Ukończyła studia z zakresu psychologii klinicznej na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego[14]. Uzyskała stopień wojskowy starszego sierżanta i tytuł podchorążego rezerwy[8]. W okresie PRL działała w Socjalistycznym Zrzeszeniu Studentów Polskich (m.in. jako instruktorka polityczna młodych kadr[15]) i PZPR (m.in. zasiadając podczas stanu wojennego w egzekutywie podstawowej organizacji partyjnej na UW[15]). Od 1980 była etatową pracownicą SZSP, od 1984 zatrudniona w przedsiębiorstwie Alma Press[16], w 1986 objęła w nim stanowisko dyrektorskie[15]. W połowie 1986 pełniła funkcję kierowniczki grupy podczas wyjazdu na Kubę w ramach Brygady Młodzieży Polskiej im. Karola Roloffa-Miałowskiego[1].

Po 1989 prowadziła własną działalność gospodarczą w branży wydawniczej, reklamowej i poligraficznej, była producentką wykonawczą drugiego sezonu serialu Defekt (2005)[17]. W wyborach samorządowych z 1998 bez powodzenia kandydowała na radną sejmiku mazowieckiego z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej[18]. W latach 2003–2006 zasiadała w radzie nadzorczej rozgłośni Radio dla Ciebie[19]. Działała w Socjaldemokracji RP, następnie do września 2011 była członkinią Sojuszu Lewicy Demokratycznej w Warszawie[3]. Wstąpiła także do Stowarzyszenia „Ordynacka”[20].

W 2011 wystartowała w wyborach do Sejmu RP. Otrzymała pierwsze miejsce na liście wyborczej Ruchu Palikota w okręgu krakowskim (wskutek startu z ramienia tej partii została wykluczona z SLD we wrześniu 2011[3]). W wyniku głosowania z 9 października uzyskała mandat posłanki, otrzymując 19 451 głosów[21]. Została tym samym pierwszą w Polsce i pierwszą w Europie osobą publicznie ujawniającą swój transseksualizm, którą wybrano do parlamentu na szczeblu krajowym[22][23][a].

W Sejmie VII kadencji została wiceprzewodniczącą klubu poselskiego Ruchu Palikota, wiceprzewodniczącą Komisji Kultury i Środków Przekazu, członkinią sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka[24], a także wiceprzewodniczącą Parlamentarnej Grupy Kobiet[25]. W trakcie kadencji wstąpiła do partii, a po jej przekształceniu w październiku 2013 została działaczką Twojego Ruchu. W czerwcu 2014 przeszła z Twojego Ruchu do Partii Zieloni, pozostając w klubie poselskim TR[26]. 23 września tego samego roku poinformowała, że została wykluczona z KP TR[27].

Zarejestrowała swój komitet wyborczy w wyborach prezydenckich w 2015, nie zdołała jednak zebrać 100 tysięcy podpisów poparcia umożliwiających wystartowanie w tych wyborach[28]. Po roku działalności w Partii Zieloni wystąpiła z tego ugrupowania[29]. W 2015 nie ubiegała się o poselską reelekcję. Została zaliczona przez tygodnik „Polityka” do grona kilkunastu „najlepszych posłów” VII kadencji Sejmu[30]. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2019 bezskutecznie ubiegała się o mandat posłanki, startując z listy koalicji Lewica Razem[31]. W tym samym roku przystąpiła do Polskiej Partii Socjalistycznej[32]. W grudniu 2021 skrytykowała działania przewodniczącego partii Wojciecha Koniecznego[33], wkrótce zaś wystąpiła z tego ugrupowania[34].

Działalność społeczna

[edytuj | edytuj kod]

W 2008 brała udział w założeniu Fundacji Trans-Fuzja[4], która postawiła sobie za cel upowszechnianie wiedzy o transpłciowości i podejmowanie działań na rzecz wsparcia osób transpłciowych[35][36]. Od 2009 do 2011 zajmowała stanowisko prezesa w tej organizacji[37], później została przewodniczącą rady tej fundacji[38]. Do 2011 była wiceprzewodniczącą działającej przy prezydencie m.st. Warszawy Komisji Dialogu Społecznego[39]. Została również członkinią rady Fundacji Dziennikarskiej Medium Publiczne[40] i członkinią rady programowej stowarzyszenia Kongres Kobiet[41]. W 2012 była wśród fundatorów Fundacji LGBT Bussiness Forum[42]. Współtworzyła i została przewodniczącą Stowarzyszenia na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego „Społeczeństwo FAIR”[38].

Została wyróżniona nagrodą „Okulary Równości” Fundacji im. Izabeli Jarugi-Nowackiej (2012)[43]. W 2013 wydała książkę autobiograficzną pt. Mam na imię Ania[44].

  1. Pierwszą na świecie deputowaną, która przeszła pełny proces korekty płci, była Georgina Beyer z Nowej Zelandii. Brytyjka Nikki Sinclaire została w 2009 wybrana do Parlamentu Europejskiego, jednak informację o swoim transseksualizmie upubliczniła dopiero w 2013 (zob. MEP Nikki Sinclaire reveals she had a sex change at the age of 23. metro.co.uk, 17 listopada 2013. [dostęp 2014-01-07]. (ang.).).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Informacje w BIP IPN. [dostęp 2014-02-03].
  2. Igor Ryciak. Z parady do Sejmu. „Newsweek”. 40, s. 38–39, 7 października 2011. [dostęp 2013-06-15]. 
  3. a b c d e Leszek Konarski: Krakowski test tolerancji. tygodnikprzeglad.pl, 2 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  4. a b c d e f Piotr Pacewicz: Skazana na płeć. gazeta.pl, 12 kwietnia 2010. [dostęp 2013-06-15].
  5. Największa tajemnica posłanki Anny Grodzkiej z Ruchu Palikota. se.pl, 22 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  6. a b Grodzka 2013 ↓, s. 31.
  7. Grodzka 2013 ↓, s. 21, 25.
  8. a b Magdalena Rigamonti: Była przystojnym facetem. wprost.pl, 3 lutego 2013. [dostęp 2013-12-07].
  9. Grodzka 2013 ↓, s. 130.
  10. Posłanka Palikota o zmianie płci: To było jak poród. dziennik.pl, 13 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  11. Trans-akcja. hbo.pl. [dostęp 2013-06-15].
  12. Trans-akcja w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2011-10-11].
  13. Grodzka 2013 ↓, s. 93.
  14. Anna Grodzka: Polityka bez wartości. krytykapolityczna.pl, 20 czerwca 2011. [dostęp 2013-06-15].
  15. a b c Anna Grodzka: od PZPR, przez biznes, do Ruchu Palikota. tvn24.pl, 6 lutego 2013. [dostęp 2013-06-15].
  16. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. VII kadencja. Przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012, s. 136.
  17. Krzysztof Bęgowski w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2013-07-22].
  18. Maciej Gąsiorowski: Grodzka w polityce od lat. wsumie.pl, 8 stycznia 2014. [dostęp 2014-01-08].
  19. Krzysztof Bogdan Bęgowski. imsig.pl. [dostęp 2013-06-15].
  20. Kwaśniewski z „Ordynacką” planują kongres lewicy. polskieradio.pl, 3 listopada 2011. [dostęp 2013-06-15].
  21. Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2013-06-15].
  22. Ewa Siedlecka: Jedyna transpłciowa parlamentarzystka na świecie. wyborcza.pl, 11 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  23. Magda Wrzos-Lubaś: Anna Grodzka: Stworzę prawo o określaniu płci. gazetakrakowska.pl, 6 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  24. Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2013-06-15].
  25. Parlamentarna Grupa Kobiet – czym się zajmie, kto w prezydium?. dziennik.pl, 26 stycznia 2012. [dostęp 2012-01-30].
  26. Małgorzata Krężlewicz-Dzieciątek, Michalina Mikulska: Anna Grodzka odchodzi z Twojego Ruchu. rp.pl, 27 czerwca 2014. [dostęp 2014-06-28].
  27. Anna Grodzka poza klubem Twojego Ruchu. onet.pl, 24 września 2014. [dostęp 2020-02-24].
  28. Anna Grodzka kończy kampanię prezydencką. „Należało się tego spodziewać”. dziennik.pl, 26 marca 2015. [dostęp 2015-03-30].
  29. Anna Grodzka odchodzi z Partii Zieloni. polskieradio.pl, 23 czerwca 2015. [dostęp 2015-06-23].
  30. Janina Paradowska, Anna Dąbrowska: Trzynaścioro najlepszych posłów ostatniej kadencji. polityka.pl, 24 września 2015. [dostęp 2016-05-04].
  31. Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-05-27].
  32. PPS Warszawa-Śródmieście. przeglad-socjalistyczny.pl, 30 października 2019. [dostęp 2020-07-07].
  33. Anna Grodzka: Domagam się usunięcia Koniecznego z funkcji przewodniczącego PPS. gazetaprawna.pl, 17 grudnia 2021. [dostęp 2022-06-16].
  34. Malwina Dziedzic: Nieczarzaści, czyli buntownicy z lewicy. Kim są, czego chcą?. polityka.pl, 13 czerwca 2022. [dostęp 2022-06-16].
  35. Fundacja Trans-Fuzja. transfuzja.org. [dostęp 2013-06-15].
  36. Grodzka 2013 ↓, s. 184.
  37. Statut fundacji. transfuzja.org. [dostęp 2013-06-15].
  38. a b Informacje w wyszukiwarce podmiotów w KRS. [dostęp 2016-05-04].
  39. Protokół z IX posiedzenia Komisji Dialogu Społecznego ds. Równego Traktowania działającej przy Gabinecie Prezydenta m.st. Warszawy. um.warszawa.pl, 11 stycznia 2011. [dostęp 2013-06-15].
  40. O nas. mediumpubliczne.pl. [dostęp 2016-05-04].
  41. Rada Programowa Kongresu Kobiet. kongreskobiet.pl. [dostęp 2016-05-04].
  42. Statut Fundacji LGBT Business Forum. lgbt.biz.pl. [dostęp 2016-04-07].
  43. Laureaci i laureatki 2011. jaruga-nowacka.pl. [dostęp 2016-05-04].
  44. Joanna Podgórska: Recenzja: „Mam na imię Ania” Anna Grodzka. onet.pl, 19 listopada 2013. [dostęp 2016-05-04].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]